In De aderlating van een continent combineerde Galeano
journalistiek politieke analyse, geschiedenis en sociaal engagement
voor het ultieme verhaal van vijfhonderd jaar bloeddorstige koloniale
uitbuiting van een continent, eerst onder de Spaanse kolonisatoren en
daarna onder militaire regimes ten dienste van de grote buur in het
Noorden, de VS.

Galeano begon zijn carrière als
journalist in zijn geboortestad Montevideo, hoofdstad van Uruguay.
Daar schreef hij voor het weekblad Marcha, waar ook de Peruviaan (en
in 2010 Nobelprijs Literatuur) Maria Vargas Llosa voor schreef. In
1973 moest hij zijn land ontvluchten voor een door de VS gesteunde
miitaire staatsgreep.

Het monumentale boek De aderlating van een continent wordt algemeen
erkend als het meest gezaghebbende historisch overzicht van de ware
geschiedenis van Latijns Amerika sinds de Spaanse conquista. Hij
beschreef de logische lijn van de gruwel van de goudmijnen van Potosi
tot de doodseskaders van de militaire regimes die hij zelf aan den
lijve ondervond. Het blijft een van de essentiële boeken voor wie
Latijns-Amerika wil kennen en begrijpen.

In eigen land en in andere militaire
dictaturen van Latijns-Amerika, zoals Chili en Argentinië, werd het
boek verboden. Na de staatsgreep van 1976 in Argentinië kon Galeano nipt
aan executie door doodseskaders ontsnappen. Hij schreef vervolgens in
Spanje zijn Memoria del Fuego (Kroniek van het Vuur).

Kroniek van het Vuur

Kroniek van het Vuur is een driedelig
verhaal van de Amerika’s, Noord én Zuid, waarin gewone mensen,
mijnwerkers, boeren, generaals, rebellen, guerrillero’s, kunstenaars,
schrijvers, denkers in korte en minder korte citaten hun kijk geven
op wat ze zagen gebeuren en hoe ze daarin overleefden. Het boek
begint lang voor de Spaanse kolonisatie bij de pre-Colombiaanse
volkeren en eindigt in het heden (1982). Zowel De aderlating van een
continent als Kroniek van het Vuur hebben sindsdien niets aan
actualiteitswaarde, relevantie en literaire verdienste ingeboet

In totaal schreef Galeano tussen 1963
en 2012 meer dan veertig romans, verhalenbundels, reisverhalen,
reportages en historische werken. In 2009 kende De aderlating van een
continent een nieuw verkoopsucces. Hugo Chávez, president van
Venezuela deed een exemplaar van zijn boek cadeau aan president Obama, toen zij elkaar ontmoetten op de Vijfde Top van de Organisatie van
Amerikaanse Staten in Trinidad en Tobago.¹
Het boek werd onmiddellijk tweede op de Spaanse bestsellerlijst van meest verkochte
boeken en nummer elf op de Engelstalige lijst van internetverkoper
Amazon.com.

Geloof in een betere wereld

Eduardo Galeano was er de man niet naar
om alleen maar met zijn boeken en artikels actief te zijn. Hij sprak
zich meermaals uit over de politieke gebeurtenissen in eigen land en
in andere landen van Latijns-Amerika. Tabaré Vázquez kon in 2004
volledig op zijn steun rekenen bij de allereerste democratische
overwinning van een links president in Uruguay sinds de
onafhankelijkheid, evenals José Mujica in 2009 (en Tabaré Vázquez
opnieuw in 2014). Galeano was eveneens een van de stichtende leden
van TeleSur in Venezuela, de allereerste Latijns-Amerikaanse
tv-zender met continentaal bereik die niet in handen was van
oligarchen of Amerikaanse, Britse of Spaanse bedrijven.

In mei 2009 wees hij in een interview
nog op de schijnheiligheid van zowel de VS als de EU in hun
zogenaamde strijd voor democratie en mensenrechten in de wereld:
“Zowel de VS en meerdere Europese landen hebben militaire
dictaturen verspreid over de hele wereld. En dan gaan zij doen alsof
ze ons democratie gaan aanleren.”

In 2007 onderging Galeano een operatie voor
longkanker, een ziekte die hij acht jaar wist te
overleven. Met Eduardo Galeano verliest Latijns-Amerika een van zijn
meest krachtige stemmen, een stem die zowel het leed van een
continent erkenning gaf als het geloof in een betere wereld. Hij
leeft verder in zijn magistrale boeken.

1 De
Zevende Top van de Amerika’s ging zopas door op 10-11 april 2015 in
Panama.