Night Moves: meer dan een verstrooiend verhaaltje

‘Night Moves’: Een eco-thriller die geen thriller is

Met Night Moves maakt de Amerikaanse onafhankelijke cineaste Kelly Reichardt een ecologische thriller die een meditatief drama is over de gevolgen van radicalisme. We volgen drie milieuactivisten die een hydro-elektriciteit genererende dam opblazen en daarmee hun geestelijke gezondheid in gevaar brengen. Een sterk en complex psychologisch drama.

woensdag 30 april 2014 17:24
Spread the love

Kelly Reichardt (Old Joy, Wendy
& Lucy, Meek’s Cutoff
) houdt ervan om als toonaangevende onafhankelijke
cineaste bommetjes te leggen onder de klassieke Amerikaanse mainstream
cinema. Ze verkiest
rustig meanderende slow
cinema

boven effectgedreven blockbusters en speelt met genrevormen door
niet te focussen op actie en spektakel maar op personages en details.

Na
de avonturenfilm (Old
Joy
),
de roadmovie (Wendy & Lucy)
en de western (Meek’s
Cutoff
)
pakt ze met Night
Moves

de thriller aan. “Ik houd ervan om te spelen met de verwachtingen
van kijkers,” stelt Reichardt, “door de zaken uit evenwicht te
brengen hoop ik genregrenzen te verleggen”.

De cineaste heeft een voorkeur voor fragiele,
onvolmaakte personages. Gewone mensen met hun dromen, verlangens en
tragische beproevingen. Mensen die hun weg zoeken en daarbij vaak
verloren lopen maar uiteindelijk zichzelf terugvinden.

Reichardts
nachtelijke ecoterreurthriller Night
Moves

is een trage, broeierige en karaktergedreven film waarin we drie
overtuigde milieuactivisten volgen die niet willen blijven toezien
hoe de planeet om zeep wordt geholpen. Ze besluiten een dam op te
blazen van een stuwmeer dat toch enkel gebruikt wordt om omstreden
hydro-elektriciteit op te wekken en golfterreinen te irrigeren.

Plannen
die foutlopen

Reichardts sfeervol, mooi
gefotografeerd en andermaal in landelijk Oregeon gesitueerd
minimalistisch eco-drama duikt in Amerika’s troebele psyche en
observeert zowel de gespannen verhoudingen tussen de drie activisten
en de impact van hun terreurdaad met onverwachte gevolgen.

In het eerste uur van de film komt
de voorbereiding van de actie aan bod (inclusief het uitwerken van
een alibi), in het tweede deel ontdekken we de gevolgen van de
aanslag op de geestelijke gezondheid van de daders. Het
milieu en politiek activisme fungeren hier niet als onderwerp maar
als katalysator. Night
Moves

is een meditatieve, psychologische karakterstudie die focust op de
acties en reacties van het trio en niet op hun beweegredenen.

De spanning is geen traditionele
thrillersuspense. De voorbereiding verloopt traag en saai (het
aankopen van chemicaliën, inrichten van de boot en wachten op het
juiste tijdstip zorgt niet voor opwinding) en het mislukken van het
‘geen slachtoffers’-voornemen bij de (uit beeld geweerde) aanslag
brengt de eco-terroristen vooral mentaal in gevaar. De politie
vertolkt enkel een bijrol.

Night
Moves
heeft
een ‘misdaad en straf’-gehalte maar is vooral een studie van
menselijk gedrag en een morele thriller waarin idealisme overspoeld
wordt door gevoelens van angst, schuld en spijt. De protagonisten
kunnen de autoriteiten in de luren leggen maar niet zichzelf.
Josh (voor wie werken in een
eco-boerderij onvoldoende impact heeft), Dena (een gegoede idealiste
die tot actie wil overgaan) en Harmon (een bommenmaker met een
hippieverleden) laten weinig los over hun motieven maar laten hun
daden voor zich spreken.

Vooral drijvende kracht Josh is
opmerkelijk zwijgzaam. Zijn stilzwijgen is een pantser, maar ook een
gevangenis. Er gaan allerlei ambivalente gedachten en gevoelens in
hem om en wanneer hij de omslag van gedreven idealist naar wanhopige
outlaw maakt geraakt hij in een knoop. Angst, zelftwijfel en paranoia
zorgen voor spanningen en agressie. Extreem gedrag leidt tot
extremisme.

Verzet en
onmacht

Reichardt focust andermaal op
mensen die de samenleving ontvluchten maar niet kunnen ontsnappen aan
de spanning tussen beschaving en natuur, tussen controle en het
archaïsche. Het stilzwijgend staren vanuit een bootje naar dode bomen
is dan ook een voorbode van de manier waarop twijfel en een knagend
geweten hen zal verlammen.

In een bevreemdend slot wordt Josh
geconfronteerd met een nieuwe realiteit waarin zijn overtuigingen hun
betekenis en geruststellende functie kwijt zijn. De tot terroristen
omgevormde activisten kunnen volgens de filmmaakster niet op tegen de
wurggreep van het repressieve, kapitalistische Amerikaanse systeem.

We
must take a stand for our future” 
klinkt
het in een documentaire die Josh en Dena bekijken. Maar volgens een
deelnemer aan het debat achteraf is aanwezig zijn alleen al een daad
van verzet. Waarmee hij zichzelf feliciteert en zijn geweten sust. Deze
reactie is illustratief voor het onvermogen van Amerikanen, die
sowieso nooit een cultuur van verzet en protest hebben gekend en
daardoor altijd wat vreemd aankijken tegen activisme, om de “what
are we to do?”

-vraag te beantwoorden met kritisch en rebels gedrag.

Het is overduidelijk dat de ‘angst
voor terreur’ verstikkend werkt. Reichardts anti-helden mogen dan
foute keuzes maken en onschuldige slachtoffers maken, ze peilen wèl
naar de collectieve schuldgevoelens van een in malaise verkerende
samenleving.
De verdienste van Reichardt is dat ze niet zomaar een verstrooiend verhaaltje vertelt maar de kijker tracht te
doen nadenken over de grens tussen engagement en radicalisme door
een groen schuld-en-boete-verhaal te vertellen.

“Ik denk dat we ons allemaal wel
eens de vraag gesteld hebben,” zegt Reichardt, “wat loopt er mis
met onze wereld en ons milieu en doe ik hard genoeg mijn best om daar
iets aan te doen?” Tegelijk stelt ze vast dat in Amerika weinigen
nog in verzet durven gaan uit angst afgeschilderd te worden als een
terrorist.

Night Moves is een
verontrustende eco-thriller die kritisch maar teder kijkt naar
gedreven activisten. De sympathie van Kelly Reichardt gaat uit naar
iedereen die durft af te wijken van de norm, die kritisch kijkt naar
de wereld en bereid is om zijn nek uit te steken.

Trailer:

take down
the paywall
steun ons nu!