De Deense filosoof en maatschappijcriticus Sören Kierkegaard (1813 – 1855) schrijft in zijn lijvige werk Of/Of:

Onze tijd is vergeleken bij de Grieken nog meer zwaarmoedig en vertwijfeld

Stefan Hertmans citeert deze interessante gedachte op zijn profiel, in volle herfst en oorlogshorizon. Dit citaat, deze opvatting zet me aan het denken.

A Na de tweede wereldoorlog, met zijn 10.000 doden per week – burgers en soldaten – aan het Oostfront alleen, en de ontdekking van de concentratiekampen, werd de ervaring van de condition humaine nog veel dieper besmet met wanhoop dan ooit voordien, lijkt mij.

Dat bewustzijn over de kwaadaardigheid van de mens, de potentiële dieptepunten van ellende, samen met de verminderde nestwarmte (crèchesysteem) in de eerste cruciale jaren van het bestaan en versterkt door de financiële onafhankelijkheid en voorspoed van brede lagen na het economische herstel vanaf de sixties, bracht een Godsverduistering en diepe (onderhuidse) vertwijfeling als nooit tevoren. In Europa tenminste.

B  Bezit

Er is onmiskenbaar een toonaangevende bovenklasse die het materieel danig “goed” heeft, op nooit geziene niveaus, dat ze alle nederigheid kwijt lijkt te raken.

Dat er voor ontzag voor een transcendente geen enkele plaats meer is.

Wie elk contact met God kwijt raakt, wordt er licht zelf een in het diepst van zijn gedachten. Wie zich dan (zelf) voor de gang van de geschiedenis verantwoordelijk gaat voelen, komt onvermijdelijk in de problemen.

Dat maakt dat te voet gaan het bijna altijd aflegt tegen de SUV berijden. Dat ze meer dan ooit in de gehele geschiedenis geloven in de “Maakbaarheid”. Van mens, economie, toekomst en lot van de mensheid. Wat hen dan weer opbreekt en veroordeelt tot slaapproblemen, angsten, depressie (en coke gebruik) op nooit geziene schaal.

En ook op lichamelijk vlak blijkt de Overvloed al bijna even schadelijk, of intussen schadelijker, dan de historische, de evolutionaire partner van de Mens ooit was, de schaarste.

Dat vertaalt zich op honderden manieren, waarvan de meest opvallende wellicht zijn: obesitas, diabetes, hersen- en hartinfarcten en een waaier aan allergieën.

Het harde leven in gevaarlijke en magere tijden, met rolverdeling tussen man en vrouw in de dagelijkse strijd, kende ook nooit de twijfelachtige trends die velen momenteel in miserie storten, zoals de twijfel aan het persoonlijke geslacht, transgender.

(B is toelichting in het debat, bij een dame die meende dat ik de waarde van de toegenomen welvaart niet genoeg in de verf zette)