25 maart 2021 – Hooggerechtshof verklaart dat het ambitieuze federale klimaatbeleid in Canada wel degelijk grondwettelijk is.

Op 16 maart – na 6 lange jaren van uitstel – begon eindelijk de Klimaatzaak in België : de rechtszaak waarbij 11 bekende Vlamingen en 65000 Belgische burgers de overheid aanklagen omdat ze niet genoeg onderneemt tegen de klimaatverandering. Een uitspraak wordt in juli verwacht.

Het is helemaal aan de aandacht van de mainstream media ontsnapt, maar toevallig vond er deze week ook een rechtszaak plaats in Canada. De aanklacht kwam hierbij niet van de burgers, maar van drie Canadese provincies: Alberta (bekend om zijn zeer vervuilende teerzandolie) Saskatchewan en Ontario. En het doel was niet om een meer ambitieus klimaatbeleid te eisen, maar het omgekeerde: om het huidige ambitieuze klimaatbeleid in Canada aan te klagen en ongrondwettelijk te laten verklaren.

In de Klimaatzaak verdedigen de Belgische regeringen zich o.a. met het argument dat de rechterlijke macht zich niet te bemoeien heeft met klimaatambities – wat uitsluitend een kwestie van politieke keuzes zou zijn. Ironisch genoeg, in Canada wenden de provincieregeringen zich net tot de rechterlijke macht om politieke beslissingen te ondergraven.

Het Canadese klimaatbeleid is na jarenlange inspanning tot stand gekomen in samenwerking met Citizens’ Climate Lobby. Het was dus een zenuwslopende week voor de vele vrijwilligers van CCL Canada, maar ook in de rest van de wereld. Wij van de Citizens’ Climate Lobby Europa voelen ons nauw verbonden met Canada, en we halen moed en inspiratie uit de verwezenlijkingen van onze Canadese collegas. Zou het echt mogelijk zijn dat een rechtbank een beslissing neemt vòòr de belangen van enkele vervuilende industrieën, en tegen het algemeen belang en dat van de planeet in ? Zouden 10 jaren van inspanning in één klap ongedaan gemaakt worden ?

Gelukkig namen de rechters de juiste beslissing. Met 6 tegen 3 oordeelde het Hooggerechtshof van Canada dat de federale regering wel degelijk het recht heeft de provincies minimumnormen voor de koolstofprijs op te leggen.

Maar één ding wordt wel steeds duidelijker:

Je kan de klimaatcrisis niet begrijpen zonder de existentiële machtsstrijd die er aan ten grondslag ligt – een machtsstrijd tussen de private belangen van bepaalde industrieën, en de publieke belangen, verdedigd door een steeds grotere groep burgers over de hele wereld.

Deze machtsstrijd werd lang onder de waterlijn gevoerd, met fossiele brandstofbedrijven die openlijk hun bezorgheid over de klimaatcrisis uitten, en hun steun voor een ambitieus klimaatbeleid verklaarden, maar die tegelijk think tanks van klimaatontkenners financieren, lobbyen tegen klimaatwetten, en misinformatie verspreiden op sociale media. Maar nu de klimaatcrisis dringender wordt wordt die spreidstand steeds moeilijker vol te houden en vallen de maskers af.

Een uitspraak van Jan Paul Van Soest (Nederlands adviseur duurzaamheid) zal mij steeds bijblijven: “De haalbaarheid van een natuur- of milieumaatregel is omgekeerd evenredig met de verwachte effectiviteit. En omgekeerd: verzet van belangen en lobby’s tegen een maatregel is een betere voorspeller van de effectiviteit dan welke som van welk planbureau dan ook.”

Het logische gevolg ? Een doeltreffend klimaatbeleid voeren, dus een klimaatbeleid dat daadwerkelijk de CO2 uitstoot en het fossiele brandstofverbruik doet dalen, zal worden aangevochten. De zaken zullen op de spits worden gedreven, alle middelen zullen worden ingezet. Het is de ultieme test voor onze rechtsstaat, voor de kracht van onze principes, voor onze democratie. Zijn onze instituten sterk genoeg om dit aan te kunnen, en om het algemeen belang boven privébelangen te stellen ?

In Canada heeft het algemeen belang gezegevierd. Dit geeft hoop voor milieu- en burgerbewegingen overal ter wereld. Maar we hebben slechts één veldslag gewonnen, er zullen er nog vele volgen.

@Klimaatzaak: Ik wens ook jullie veel succes met de rechtszaak. Moge de rechter de moed en integriteit hebben om de juiste beslissing te nemen.

=====================================================================================
Brigitte Van Gerven – Citizens’ Climate Lobby België
Teken onze Europese petitie voor een ambitieus en sociaal rechtvaardig klimaatbeleid: www.climateincome.org
Meer informatie over CCL België www.citizensclimatelobby.be