Zo’n drie miljoen euro
zouden de Qatari onder tafel betaald hebben om de organisatie binnen te halen van
het wereldkampioenschap voetbal in 2022, zo drong het vorige week door in de media. Syndicalisten en voetbalfans trokken al langer hun wenkbrauwen op bij
de keuze voor Qatar (http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/programmas/journaal/2.30330?video=1.1748818) , maar nu begint ook de FIFA zich stilaan te generen. Het geval-Qatar is hier op de Internationale
Arbeidsconferentie een van de blikvangers.
1200 dodelijk arbeidsongevallen
De situatie wordt
alarmerend: op de bouwwerven van de stadia en hotels voor het WK voetbal in
2022 vielen al meer dan 1200 doden. Allemaal
arbeidsmigranten afkomstig uit Nepal, India, Bangladesh, enz., die er via
rekruteringsbureaus terecht komen. Ze
doen het voor het geld: hun loon bedraagt er een veelvoud van dat in hun
thuisland – dat zegt ook al iets over het minimumloon in die landen, een andere
discussie die hier plaatsvindt op de Conferentie – maar de andere kant van de
medaille liegt er niet om: hen wacht gedwongen arbeid, jaren van zwijgen en
werken. Overdag werken ze opgesloten op de werkplaats , op de werf of als
huispersoneel. ‘s Avonds worden gedwongen binnen te blijven, want vrij bewegen
mag niet. Het kafala-systeem dat de
Golfstaten in het leven hebben geroepen voor de vele arbeidsmigranten en
waarbij de werkgever verantwoordelijk is voor het paspoort en de
verblijfsvergunning van de migranten, maakt dat ze met handen en voeten
gebonden zijn. Dat heet slavernij, zo concludeert het Internationaal Vakverbond,
dat aan de alarmbel trekt onder de slogan No
World Cup without workers’ rights ( http://www.ituc-csi.org/rerunthevote?lang=en ).
Op de Conferentie
staat volgende week Qatar terecht in de Normencommissie voor onderinvestering
in de arbeidsinspectie, maar deze week verdedigden ze zich al vurig in de
Commissie Dwangarbeid. “De Qatarese
overheid heeft de laatste jaren heel wat nieuwe wetten en initiatieven
ingevoerd om de arbeidsmigranten te beschermen,” zo luidt het vanop de
overheidsbank. “Een ombudsman, hotlines
voor klachten en informatie in vijf talen, versterking van arbeidsinspecties,
hogere minimumlonen en vooral
vrijheid van beweging.”
15 uur per dag
Het contrast met de
getuigenissen van de arbeidsmigranten kan niet groter zijn. Dhal Singh Magar is
een Nepalese arbeider die naar Qatar trok. “Via
een rekruteringsbureau kon ik een arbeidsvergunning voor Qatar kopen, voor meer
dan 500 euro. En dan had ik nog goed onderhandeld,” zo vertelt Dhal, die
pas bij aankomst besefte waarin hij terecht gekomen was. “We moesten 15 uur per dag werken, en ‘s avonds mochten we het
arbeiderskamp niet verlaten. Ik deelde een kleine kamer met tien anderen”. Vakbonden
zijn verboden voor arbeidsmigranten, waardoor het moeilijk is voor de arbeiders
om hun omstandigheden te verbeteren. Dhal organiseerde met de hulp van de
Nepalese vakbond GEFONT zijn collega-arbeiders in Qatar en probeerde hen zo bij
te staan voor concrete problemen. “We
organiseerden ons onder het mom van culturele of sportverenigingen en slaagden
erin enkele acties op touw te zetten. Zo verkregen we twee betaalde rustdagen
per maand,” vertelt Dahl in een interview met collega Tom Deleu van ACV
BIE, dat samen met Wereldsolidariteit en de vakbonden uit Nepal en India een
programma heeft opgezet om het migratieproces van rekrutering tot uitbuiting
beter in kaart te brengen.
Na twee jaar gebonden
arbeid kan een werkgever een ‘No
objection letter’ geven en ben je vrij om van werkgever te veranderen.
Zover is het bij Dahl niet gekomen. Hij mag twee jaar lang het land niet meer
in nadat hij zijn verlof overschreed.
Ban de slavernij
Met een protocol en
een aanbeveling, waar de Commissie zich over buigt, wil de IAO haar lidstaten
aanzetten om deze vormen van slavernij te bannen. Dat kon u al eerder lezen op deze IAO-blog van het ACV (https://www.dewereldmorgen.be/blog/iaoblog/2014/05/31/21-miljoen-dwangarbeiders-oh-brother-where-art-thou).
Door meer in te zetten op preventie, bescherming van de slachtoffers en hen
toegang te geven tot gerechtelijke procedures. In de discussies over die twee instrumenten deze week, zal duidelijk worden in hoeverre
overheden hier echt op willen inzetten.
De keuze van de FIFA
in 2010 om de organisatie van het WK voetbal van 2022 aan Qatar te geven – en
dus ook werkelijk twelve years a slave
voor de 1,4 miljoen arbeidsmigranten – heeft dan toch één verdienste: ze heeft
de wereld wakker geschud en de slavenarbeid in de Golfstaten op de agenda gezet.
Gijs Justaert
(Wereldsolidariteit)