In Doorbraak van gisteren las ik een artikel met de titel: “Russische anti-oorlogsactivist Michail Krieger: ‘Als Poetin wordt opgehangen, wil ik erbij zijn.’ ” Nu er zoveel heisa gemaakt wordt over een paar zinnetjes in een column van Herman Brusselmans, wil ik hier even bij stilstaan. De zinnen van Brusselmans waren literaire fictie, een column, en dus geen oproepen tot iets, geen politiek programma, geen aansporing tot geweld, zoals ik al eerder betoogd heb. (1)
Nemen de mensen die gestoord waren door het proza van Brusselmans ook aanstoot aan de titel van het artikel in Doorbraak? Daarin wordt haat gecultiveerd. Wanneer mag haat, en wanneer niet, wanneer is hij begrijpelijk of terecht, wanneer is hij af te keuren of zelfs te bestraffen?
Haat is een mensenrecht, denk ik, al wordt het gewoonlijk niet als zodanig vermeld. Maar er is natuurlijk een verschil tussen haat als diepe afkeer van iets of iemand en haat als drijfveer voor het discrimineren, mishandelen, folteren of ombrengen van een ongewenst geachte persoon of groep mensen. Dat laatste is af te keuren, en waar nodig en mogelijk te bestraffen. En uiteraard is er ook een verschil tussen agressieve fantasieën en aansporen tot of plannen of promoten van agressieve daden, zoals het in elkaar slaan van mensen of het vermoorden van gehate personen.
Uitroeien maar!
Om nog even bij Doorbraak te blijven, wat te denken over uitspraken als: “Ik denk dat Gaza enkel een toekomst heeft als men Hamas uitroeit.” Een zinnetje van Alain Destexhe, in een interview op 20 februari 2024. Er kwamen lezersreacties die het interview “buitengewoon” vonden, “een helder standpunt”, en ook: “Het is exact wat ik ook denk, Hamas is erger dan de middeleeuwse pest. Uitroeien die lui, free Palestine from Hamas!!!”
Kwamen er advocaten in de media om hiertegen te reageren, veerde UNIA op om klacht neer te leggen? Niets van gemerkt. Dit is kennelijk “normaal” mediagebruik. Het uitroeien van mensen kan in het publiek verdedigd worden, als het maar geen Joden zijn. Dat is een merkwaardige tolerantie. Antipalestinisme kan, ook in zijn meest grove, genocidaire vormen. Maar antizionisme wordt meteen verketterd als antisemitisme, en dat geldt als een zware zonde, ethisch wangedrag, een overtreding van de wet, iets waartegen moet worden opgetreden.
Ik hoor al iemand de tegenwerping maken dat Hamas nu eenmaal een terreurorganisatie is, en als zodanig moet worden aangepakt, zelfs uitgeroeid. Maar Israël is natuurlijk ook een terreurorganisatie, in staatsvorm dan. Israël uitroeien, een oplossing van de Palestijnse kwestie? Nee toch? Het dubieuze spel (dat bijvoorbeeld de EU speelt) door terreur alleen te zien bij (onwelgevallige) organisaties, maar niet bij staten, is niet acceptabel. Is staatsterreur niet de belangrijkste vorm van terreur in de wereld? Bovendien is de staat Israël tot stand gekomen via terreur en is zijn huidige staatsterreur tegen de Palestijnen de voortzetting van het Joodse ondergrondse terrorisme dat aan de staat voorafging en hem voortbracht.
Sadistische geneugte
Het genot van het toekijken bij executies lijkt me nogal dubieus, het gaat veel verder dan rechtvaardigheidsgevoel. Baden Powell, de stichter van de jeugdbeweging waarmee ik opgegroeid ben, vond het – zo las ik veel later – jammer als hij een executie van een zwarte in Afrika moest missen. De rechtsgrond van de executie interesseerde hem niet, maar het toekijken erbij was een niet te missen geneugte. Morbide, vind ik.
Even terug naar het eerder aangehaalde, niveauloze artikel van Ardy Beld in Doorbraak: Michael Krieger maakt een nogal dwaze indruk en vertelt allerlei onwaarheden. Dromen van het ophangen van een politicus waar je niks van moet hebben, is niet verboden, er zijn ook genoeg mensen die vragen wanneer Netanyahu nu eindelijk eens vermoord wordt, of die Biden een dodelijk vliegtuigongeval toewensen. Maar of dergelijke wensdromen als nieuws moeten of kunnen gepresenteerd worden?
Brusselmans verdient alle steun
Het omstreden stukje van Brusselmans in Humo is nochtans iets anders. Dat het altijd weer akelige nieuws over het afslachten van de burgerbevolking in Gaza bij het publiek agressieve reacties losmaakt, is een literair interessant gegeven dat in een column op zijn plaats is. Het kabaal daarover is dan ook ongepast.
