TikTok in de beklaagdenbank: het nieuwste front in de technologie-oorlog van de VS tegen China.

Het moge duidelijk zijn: de TikTok-hoorzittingen hadden niets te maken met de ongegronde dreiging van chinese spionage maar wel alles met het handhaven van de dominantie van het amerikaanse kapitalisme.

Amanda Yee, 30 maart 2023

de CEO van TikTok, Shou Zi Chew tijdens een hoorzitting in het VS Congress; Screenshot van CSPAN.

Op 23 maart getuigde de CEO van TikTok Shou Zi Chew voor de parlementaire commissie van de VS “House Energy and Commerce Committee” waar hij een antwoord moest geven op de bezorgdheden aangaande de gegevensverzamelingspraktijken van de populaire sociale media-app en de vermeende banden van het moederbedrijf ByteDance met de chinese overheid. Hoewel TikTok een dochteronderneming is van ByteDance, gevestigd in Beijing, opereert het als een onafhankelijke entiteit. Chew heeft volgehouden dat het bedrijf nooit gebruikersgegevens met de chinese overheid heeft gedeeld en dat zou weigeren als het daartoe zou gedwongen worden. Toch waren de hoorzittingen van het Congres niets meer dan een racistisch politiek theater, een heksenproces in de stijl van McCarthy. Leden van het Congres, die blijk gaven van weinig inzicht te hebben in de werking van basisalgoritmen voor sociale media – of zelfs WiFi-thuisnetwerken -, probeerden om Chew, (geboren, getogen en woonachtig in Singapore) ten onrechte te linken aan de Chinese Communistische Partij (CPC).

Op een bepaald moment tijdens de hoorzittingen vraagt vertegenwoordiger Debbie Lesko uit Arizona aan Chew: “Bent u het ermee eens dat de chinese regering de Oeigoerse bevolking vervolgt?” waarop een verbijsterde Chew resoluut reageert: “Congreslid, ik ben hier om TikTok te beschrijven en wat we doen als platform.”

Vergis je niet: de TikTok-hoorzittingen hadden niets te maken met de ongegronde dreiging van chinese spionage maar wel alles met het handhaven van de dominantie van het amerikaanse kapitalisme. TikTok is wereldwijd de populairste en meest gedownloade sociale media-app, met alleen al in de Verenigde Staten 150 miljoen gebruikers. De totale tijd die de gebruikers thans op TikTok besteden, overtreft ruim die van sommige van zijn amerikaanse concurrenten, en het zuigt snel digitale advertenties weg van diezelfde bedrijven.

De hoorzittingen waren slechts de nieuwste stap in de technologieoorlog van de VS tegen China, een belangrijk front in de nieuwe Koude Oorlog. Silicon Valley heeft in dit toenemende anti-chinese sentiment een bondgenoot gevonden en met de hulp van de arm van de kapitalistische staat is het bezig de angst voor het ‘rode gevaar’ aan te wakkeren, teneinde z’n technische dominantie veilig te stellen. Dit verklaart waarom de amerikaanse regering de verkoop van TikTok aan een amerikaans bedrijf probeert af te dwingen, of het zelfs volledig te verbieden, wat de gebruikers naar amerikaanse concurrenten zoals Meta, Instagram Reels (eigendom van Meta), Snapchat of YouTube Shorts zou drijven.

Hoe dan ook, Silicon Valley heeft er alleen maar bij te winnen. Zelfs als de amerikaanse regering het TikTok-verbod niet zou doordrijven, dan was het spektakel van de hoorzittingen en de paniekzaaierij over chinese spionage genoeg om de aandelen van Meta en Snapchat de hoogte te doen inschieten.

De oorlog van Facebook tegen TikTok

TikTok is vooral populair onder Gen Z, een belangrijke doelgroep die Facebook bijna volledig heeft verloren. Om deze doelgroep terug te winnen, heeft het moederbedrijf Meta een belangrijke rol gespeeld bij het opkloppen van de vermeende gevaren van de concurrent.

In 2022 heeft The Washington Post interne e-mails gepubliceerd waaruit bleek dat Meta het adviesbureau Targeted Victory had ingehuurd om een landelijke lobby- en mediacampagne te lanceren om zijn concurrent uit te schakelen door hem af te schilderen als een “gevaar voor amerikaanse kinderen en de samenleving”. Een onderdeel van deze campagne bestond eruit TikTok te gebruiken als bliksemafleider om de aandacht en kritiek af te leiden van de eigen gegevensverzamelingspraktijken van Facebook. Andere tactieken waren onder meer het publiceren van verhalen in lokale media over ‘gevaarlijke trends onder tieners’ die zogezegd viraal waren gegaan op TikTok (maar waarvan vele eigenlijk gelanceerd waren op Facebook) en het schrijven van opiniestukken en brieven aan de redacties van lokale kranten, waarin men zich voordeed als bezorgde ouders die kritiek hadden op TikTok. Eén zo’n brief, gepubliceerd in The Denver Post van een “nieuwe ouder”, uitte de bezorgdheid over het vermogen van de chinese overheid om toegang te krijgen tot de gegevens van TikTok-gebruikers in de VS. “Veel mensen vermoeden zelfs dat China opzettelijk gedragsgegevens over onze kinderen verzamelt (de chinese overheid en TikTok ontkennen dat ze gegevens delen)”, luidde het. “We zouden allemaal gealarmeerd moeten zijn over de ernstige gevolgen die deze privacyschendingen met zich meebrengen.”

Natuurlijk is de bezorgdheid over gegevensprivacy niet uniek voor TikTok. Facebook houdt zelf voortdurend toezicht op zijn gebruikers en gebruikt de functie voor locatiebepaling om de bewegingen van z’n gebruikers te traceren, zodat beter kan worden bepaald welk type gerichte advertenties moet worden getoond. Deze functie is zelfs actief wanneer de app gesloten is, waardoor voortdurend informatie over de gebruiker wordt verzameld. Facebook lijkt zelfs zover te gaan dat het tekstberichten en telefoongesprekken bijhoudt en toegang heeft tot foto’s op de gebruiker zijn toestel.

Het probleem ligt niet bij de individuele apps zelf, maar wel bij het feit dat het Congres weigert enige vorm van alomvattende privacywetgeving goed te keuren die apps voor sociale media reguleert en gebruikers beschermt tegen misbruik van hun gegevens door de technologiebedrijven. En de reden hiervoor is dat Silicon Valley een machtige politieke kracht vertegenwoordigt in Washington: in 2021 besteedden de zeven grootste technologiebedrijven meer dan 70 miljoen USD aan lobbying om wetgeving die de industrie zou reguleren tegen te houden. Deze bedrijven gaven meer geld uit dan andere lobbyreuzen zoals de farmaceutische, olie- en gasindustrie.

Het voorgaande jaar, in 2020, had Meta alleen al een recordbedrag van 20 miljoen USD uitgegeven aan lobbyen bij het Congres, waarmee het record van 19 miljoen USD van 2019 werd verbroken. Dit zijn slechts enkele van de wetten waar Meta de afgelopen jaren tegen heeft gelobbyd:

•  Algorithmic Justice and Online Platform Transparency Act: dit wetsvoorstel zou sociale-mediaplatforms hebben gedwongen om hun algoritmen en gegevensverzameling uit te leggen aan hun gebruikers.
•  Justice Against Malicious Algorithms Act of 2021: Dit wetsvoorstel zou sociale-mediabedrijven verantwoordelijk hebben gehouden voor het tonen van inhoud die schadelijk zou kunnen zijn.
• Protecting Americans from Dangerous Algorithms Act: een soortgelijk wetsvoorstel om sociale-mediabedrijven aansprakelijk te stellen voor het weergeven van inhoud die tot schade kan leiden.
• Information Transparency & Personal Data Control Act: Dit wetsvoorstel zou bedrijven hebben gedwongen om hun privacybeleid in doordeweeks engels te verstrekken en gebruikers te vragen om een “opt-in” voordat ze hun gevoelige privégegevens konden gebruiken.

Meta heeft samen met andere technologiereuzen Amazon, Google en Apple, niet alleen gelobbyd tegen wetgeving inzake gegevensprivacy maar ook tegen wetsvoorstellen die de concurrentie in de technologie-industrie moesten bevorderen.

Er moet ook worden opgemerkt dat Meta een van de topaandelen is die de Congresleden in portefeuille hebben.

Het kapitaal van Silicon Valley en de staat

De kwestie van TikTok draait voor de amerikaanse overheid niet rond nationale veiligheid of de CPC die amerikaanse gebruikersgegevens zou verkrijgen. Het probleem is dat de regering zelf toegang wil tot die gegevens en ByteDance niet kan dwingen om ze te overhandigen zoals de amerikaanse technologiebedrijven, die vaak gehoor geven als het ministerie van Justitie hen vraagt om informatie vrij te geven. Hoe vaak vragen amerikaanse overheidsfunctionarissen gegevens op bij deze technologiebedrijven? Volgens The New York Times:

Google zei dat het in die periode [in de eerste helft van 2020] 39.500 verzoeken had ontvangen in de Verenigde Staten, voor bijna 84.700 accounts, en dat het in 83 procent van de gevallen bepaalde gegevens had overgedragen. Google heeft het percentage verzoeken waarin het basisgegevens versus inhoud had overgedragen niet uitgesplitst, maar het zei dat 39 procent van de verzoeken dagvaardingen waren, terwijl de helft huiszoekingsbevelen waren.

Facebook zei dat het in die periode 61.500 verzoeken in de Verenigde Staten had ontvangen, met betrekking tot 106.100 accounts, en dat het sommige gegevens heeft overgedragen voor 88 procent van de verzoeken. Het bedrijf zei in die periode 38.850 bevelschriften te hebben ontvangen en aan 89 procent daarvan te hebben voldaan, en 10.250 dagvaardingen en aan 85 procent daarvan te hebben voldaan.

Hieruit blijkt de wederzijds voordelige relatie tussen de techbedrijven en de amerikaanse overheid: de staat beschermt de belangen van het kapitaal van Silicon Valley, en in ruil daarvoor voldoet Big Tech aan zijn verzoeken om data.

“hersenspoeling” en “cognitieve oorlogsvoering” van de CPC

Naast de paniekzaaierij rond het verlenen van toegang aan de CPC tot amerikaanse gebruikersgegevens, was er nog een ander verhaal, gepusht in de aanloop naar en onmiddellijk na de hoorzittingen van het Congres, dat TikTok deel uitmaakt van de CPC’s ‘cognitieve oorlogsvoering‘ psychologische operatiecampagne om de geesten van de Amerikanen te controleren. Dit is een absurde beschuldiging gerecycleerd uit ‘Rode Gevaar’-propaganda uit de laatste Koude Oorlog, waarin de amerikaanse regering haar burgers bang maakte voor sovjet- en chinese hersenspoeling.

In een interview in november 2022 vertelt Tristan Harris, mede-oprichter van het Center for Humane Technology, aan 60 Minutes: “In de [chinese] versie van TikTok [Douyin] laten ze, als je jonger bent dan 14 jaar, wetenschappelijke experimenten zien die je thuis kan doen, museumexposities, patriottische en educatieve video’s. En ze beperken het ook tot slechts 40 minuten per dag. Nu verzenden ze die versie van TikTok niet naar de rest van de wereld. Het is dus bijna alsof ze erkennen dat technologie de ontwikkeling van kinderen beïnvloedt, en ze maken van hun binnenlandse versie een spinazieversie van TikTok, terwijl ze de opiumversie naar de rest van de wereld verschepen.”

Afgezien van de beschuldiging over “digitale opium” die getuigt van een extreem slechte smaak, aangezien China een land is dat twee oorlogen heeft verloren om de Europeanen die hun havens overspoelden met echte opium in de jaren 1800 te stoppen, wat resulteerde in zijn “eeuw van vernedering”, is dit andermaal een geval van imperialistische media en hun spreekbuizen die de schuld voor amerikaanse maatschappelijke problemen afwentelen op de CPC. TikTok en zijn chinese tegenhanger Douyin tonen verschillende soorten video’s, omdat de chinese overheid, in tegenstelling tot de VS, de inhoud die kinderen op sociale media-apps consumeren reguleert – een ingreep die amerikaanse politici vaak veroordelen als autoritair en overdreven. Nogmaals, het ware probleem is een gebrek aan overheidsregulering in opdracht van de technologiebedrijven uit Silicon Valley.

Desondanks bleven leden van de heersende klasse dit sinofobe propagandapunt herhalen. “De algoritmen die bepalen wat je op TikTok ziet, worden vanuit Beijing bepaald door China”, beweerde Mark Warner, de democratische voorzitter van de inlichtingencommissie van de Senaat, in februari. “Als je kijkt naar wat chinese kinderen zien op hun versie van TikTok, die de nadruk legt op wetenschap en techniek, versus wat onze kinderen en kinderen over de hele wereld zien, dan is dat een dramatisch verschil. Dus zowel uit het oogpunt van gegevensverzameling als uit, eerlijk gezegd, van een propaganda-instrument, is het een grote zorg.”

En tijdens de hoorzittingen van het Congres, toen Rep. Cathy McMorris Rodgers Chew ondervroeg, beschuldigde zij het algoritme van TikTok van het promoten van zelfmoord, drugsgebruik, zelfbeschadiging en eetstoornissen bij kinderen, terwijl ze opmerkte dat ditzelfde type inhoud verboden was op Douyin.

Na de getuigenis van het Congres benadrukte Rep. Mike Gallagher, voorzitter van de commissie Select Committee on the Strategic Competition Between the United States and the Chinese Communist Party, de noodzaak om snel actie te ondernemen tegen TikTok, en verkondigde op ABC’s This Week: “Het draait niet alleen om het exfiltreren van gegevens van een amerikaanse telefoon, het gaat ook over wat ze via het algoritme naar Amerikanen kunnen pushen: ons realiteitsgevoel beheersen, het nieuws beheersen, zich bemoeien met toekomstige verkiezingen.”

Het is niet verwonderlijk dat de beschuldiging dat China zich bezighoudt met psychologische oorlogsvoering en ‘hersenspoeling’, zoals in zovele andere gevallen, eigenlijk weer een geval is van amerikaanse projectie. De amerikaanse regering heeft zelf desinformatiecampagnes op sociale media opgezet om ‘pro-amerikaanse narratieven‘ te promoten in plaatsen als Iran, China en Rusland. In feite meldde The Guardian al in 2011 dat het amerikaanse leger zelfs de ontwikkeling van software had uitbesteed om internetpersoonlijkheden te creëren om online discussies te beïnvloeden om gemakkelijker pro-amerikaanse propaganda te verspreiden, en vorig jaar werd dit nog eens aan het licht gebracht. En nog recenter, eerder dit jaar, onthulde de vrijgave van de ‘Twitter-files‘ de mate waarin overheidsinstanties nauwe banden onderhouden met online platforms zoals Twitter, Facebook, Google en Apple, en online conversaties beïnvloeden ter ondersteuning van de door Saoedi-Arabië geleide oorlog tegen Jemen, pro de amerikaanse aanwezigheid in Syrië en anti-Iraanse berichten in Irak, naast nog andere propagandacampagnes.

En we mogen niet vergeten dat de amerikaanse regering in 2010 de ontwikkeling financierde van ZunZuneo in Cuba, een sociaal mediaplatform vergelijkbaar met Twitter, om politieke propaganda te promoten in de hoop een “Cubaanse lente”, een opstand van de jeugd, uit te lokken om de socialistische regering omver te werpen.

De VS probeert de economische concurrentie uit te schakelen

Net als het verbod op de import en verkoop in de VS van producten van de chinese technologiegigant Huawei, heeft de hysterie over TikTok weinig te maken met de nationale veiligheid, maar is het daarentegen geworteld in de angst voor een chinees bedrijf dat de dominantie van de VS over de technologiesector bedreigt.

Nog niet zo lang geleden was de heersende klasse in de VS tevreden met het gebruik van China als een bron van goedkope arbeidskrachten en superwinsten, in ruil voor amerikaanse technologie-overdracht. Nu China erin geslaagd is zijn onderontwikkeling te boven te komen en zijn eigen technologiesector heeft weten uit te bouwen, proberen amerikaanse bedrijven hun economische concurrent uit te schakelen.

Bron: TikTok on trial: The latest front in the US tech war on China

Dit artikel was oorspronkelijk gepubliceerd op Liberation News.

Alle tekst gepubliceerd op peoplesdispatch.org is het eigendom van Peoples Dispatch en valt onder een “Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 (CC BY-SA)” licentie.