De kans bestaat dat je het gemist hebt, maar het Gentse mobiliteitsplan is af. Het controversiële plan wil van de binnenstad een verkeersluwe zone maken, met veel aandacht voor openbaar vervoer en de voetganger. Allemaal goed en wel, maar met de meest recente beslissing van het stadsbestuur hierover heb ik wat problemen: er komt een fietsverbod in vijf winkelstraten.
Met het verbod op fietsen in een deel van de binnenstad volgt Gent een trend in het merendeel van de West-Europese steden die een zekere toeristische aantrekkelijkheid bezitten. De trend is er, maar zelden of nooit hoor je de vraag gesteld of dit nu een goede zaak is of niet. Over auto’s wordt volop gediscussieerd, vaak tot scheldens toe, maar over fietsen is de stilte zeer vaak oorverdovend.
Ik woonde zelf geruime tijd in de binnenstad van Gent en moest elke dag op de terugweg van Antwerpen noodgedwongen de Lange Munt passeren, aangezien alternatieve routes vaak kasseien of tramsporen hadden of gewoon om de haverklap openlagen voor werken. Sommige dagen is het in die straat zo druk dat je automatisch afstapt, je kan bijna niet anders, vooral ter hoogte van de vrij recente Primark-winkel, maar op sommige dagen is het dan weer niet druk en kan je er makkelijk doorfietsen. Fietsen scheelt me toch al vlug twintig minuten per dag tijdens een al lange pendelroute met het openbare vervoer. Ik was dus erg blij dat ik op drukke dagen door de straat kon rijden en iets vlugger thuis kon zijn om mijn vaak overspannen pedagogenzenuwen even in absolute stilte te baden. De drukte, die bestaat uit vooral auto’s van toeristen, forenzen en dag-shoppers van buiten Gent, heeft me intussen naar Ledeberg gedreven, maar nu zou dat dus niet meer kunnen. Fietsers kunnen het nog wagen, maar riskeren een boete met een erg hoog maximumbedrag van meer dan 100 euro.
Een groter probleem is de algemene perceptie over fietsers in Gent. Gent is een zeer zware fietsstad, met zijn duizenden studenten, en de fietsen staan en rijden werkelijk overal. Hierdoor is de mening hierover bij veel mensen een beetje verzuurd geraakt, dikwijls overdreven negatief, en is het oude en in mijn ogen terechte taboe op het bannen van fietsers in bepaalde straten, een stille dood kunnen sterven. Het Laatste Nieuws sprak in een recent artikel over fietsterroristen, alsof wij allemaal piraten zijn die tegen tweehonderd per uur door de winkelstraten racen. Jammer genoeg heb ik al veel mensen de term horen gebruiken. Filip Watteeuw, de Gentse schepen van Mobiliteit, vroeg als reactie op het artikel op Twitter aan de media om het woord niet meer te gebruiken. Heel lief van hem, maar door de zware strafmaatregel tegen fietsers goed te keuren zegt hij anderzijds wel expliciet dat fietsen in winkelstraten een zwaar te laken misdrijf is.
We bedoelen het nochtans goed, wij fietsers, elke dag trotseren we het verkeer, langs drukke auto’s en over gevaarlijke wegen zonder fietspaden. Aan de Dampoort en aan de Watersportbaan kan ik tientallen voorbeelden opsommen van fietsers die omver gereden werden door auto’s. Vrienden van me geraken gewond, van ernstig tot minieme verwondingen. Deze precaire situatie van de groene, vriendelijke, vaak goedbedoelende fietser los gaan koppelen van een zware veroordeling van eventueel voor toeristen en dag-shoppers onaangenaam gedrag in de binnenstad is een gigantische beoordelingsfout. Fietsers in de binnenstad kunnen nu niet anders dan zich conformeren aan het beeld dat ze niet in de stad thuis horen, een heel decennium aan beleid dat fietsen stimuleert wordt eigenlijk in de vuilbak gegooid.
Dus akkoord, als het druk is kan je argumenteren dat fietsen vervelend is voor de shoppers en toeristen. Maar waarom zou je een categorieke ban invoeren die alle fietsverkeer in die straten gedurende de hele dag verbiedt? Waarom zou je een belachelijk hoge boete instellen? Wat is er gebeurd met het geloof van de Gentse stad in sensibilisering, in plaats van in repressie? Ik kan alleen maar concluderen dat het verlangen om een toeristische speler op een hoog niveau het gewonnen heeft van de verlangens van vele Gentenaren om in een mobiel leefbare stad te wonen. Te voet gaan of het quasi-onbetaalbare openbaar vervoer nemen zijn behoudens immigratie naar de stadsrand de enige manieren geworden om ons woon-werkverkeer nog rond te krijgen. Gent zal hierdoor in de komende jaren waarschijnlijk steeds meer op een toeristisch openluchtmuseum gaan lijken, zoals het naburige Brugge. Jammer, vind ik dat.
