Wie is Bart De Wever? Weeft hij een valstrik voor onze gemeenschap? Of is hij een waarlijk grote figuur? Mogen wij hem geloven, vertrouwen, volgen? Of is er kans dat hij zich (verder) ontpopt tot een tiran? Tot een getalenteerd spreker die ons naar vormen van slavernij en vernedering leidt? Of is de man integendeel de titel van ‘messiaanse mens’ waardig? (1700 woorden)
Lode Wils is een zonder twijfel een lid van wat ik de éminence grise van onze Nationale en Vlaamse denkers, onze hoogleraren en geleerden mag noemen. Met veel genoegen denk ik terug aan zijn colleges “Wereldgeschiedenis hedendaagse tijd”, en aan de helderheid, snelheid van geest en het intellectuele strijdlust waarmee de prof mijn radicale vragen in de licenties geschiedenis van een antwoord voorzag. Wils heeft net, op hoge leeftijd intussen, zijn grootste boek uitgegeven. Het eerste hoofdstuk daarvan draagt de intrigerende titel “De messias van Vlaanderen”. Wils is een tactvolle schrijver, hij heeft Bart De Wever nog als student gehad en als collega docent. Hij is bevlogen, maar ook een nuchter wetenschapper en man. Hij bedoelt beslist met die titel niet rechtstreeks dat epitheton te verlenen aan de huidige voortrekker en bezieler van de Nieuwe Vlaamse Alliantie. De biografie gaat over een bezielde leidersfiguur twee generaties terug, Frans van Cauwelaert.
Maar de vraag is daarmee gesteld: wat is dat, een messiaanse mens? Mogen wij die titel gebruiken, twee millennia na de “Joodse Messias”? Of is dat godslastering? Mogen wij, zoals ik geregeld zelf doe, Barack Obama een messiaanse mens noemen? Mogen wij naar het fenomeen en de figuur Bart De Wever kijken vanuit dat verheven Interpretatiekader? Is er eigenlijk wel een beter model voorhanden? Gisteren kreeg hij (terecht) de kwalificering mee van een commentator van een toonaangevende Vlaamse krant:
“Hij is de beste. Hij is sneller, slimmer en heeft meer voeling met het volk dan elke andere toppoliticus”.
Bart De Wever is een fenomeen in onze populatie, nu al een jaar of zeven. Maar iemand met zo veel talent én zulke krachtige overtuiging, dat houdt gevaren in. Zo heeft de burgemeester een kop van keizer Augustus van Rome op zijn bureau staan. Het is misschien toch mede aan ons allen om te beletten dat de grote missie van De Wever niet uit de hand loopt.
De manier waarop De Wevers ministers in de regering Michel een Toren bouwen die zich toch ook lijkt te laten dragen door de kleinste, eenzaamste, minst krachtige mensen, is naar mijn gevoel nog altijd beschamend. Geregeld krijg ik de indruk dat een goede slogan voor zijn ‘alliantie’ zou zijn: “Eigenbelang boven alles”, ook als het belang van allen op termijn geschaad wordt. Laten wij het niet vergeten: keizer Augustus was een wrede man, die de gewone mens niet hoog achtte. Octavianus, later zelfverklaard tot “Augustus”, was een bekwame staatsman, maar tegelijk een politiek geïnspireerde moordenaar… Het stemt mij toch lichtjes ongerust, dat onze wellicht talentrijkste politicus zulke figuur zonder veel reserve aan de borst drukt.
Barack Obama had in zijn kantoor, het Oval Office in het Witte Huis, eveneens een buste staan met de bedoeling hem tijdens zijn acht jaar durende opdracht via sublimale waarneming, van uit de ooghoeken, te inspireren. U weet wie daar prijkte: Martin Luther King. De moedige man die op visionaire manier uiting gaf aan zijn wil om het lot van miljoenen achtergestelde, gediscrimineerde mensen te verbeteren. De vergelijking is toch opvallend. Een andere buste die Obama graag bekeek in zijn bureau is deze van de grote advocaat, afschaffer van de slavernij, president Abraham Lincoln.
President Barack Obama van de Verenigde Staten van America verdient meer dan iemand anders de term “messiaanse mens van onze tijd”
Vorige week prijkte de kop van De Wever op de cover van Trends. Met daaronder de boude uitspraak
“We kunnen zonder blozen zeggen, dit is een sociaal rechtvaardige regering”.
Dat te zien en te lezen, deed mij toch fronsen. Wie dat gelooft, en tegelijk vasthoudt aan zijn integriteit, zoals de weken daarvoor bleek, die gelooft wellicht wat al te veel in eigen dromen.
Het beeld dat we na zeven jaar, na de grote verkiezingsresultaten van 2010, kunnen opmaken is genuanceerd.
Grote figuren komen vaak tot opvallende wapenfeiten vanuit een compensatie van een gebrek. In het geval van Bart De Wever zijn de vrij uitzonderlijke trauma’s gedeeltelijk publiek gekend. Bij zijn beroemde passage in het programma De Slimste Mens, presteerde de merkwaardige man het alle tien voorgelegde excrementen van evenveel diersoorten juist te determineren. Legendarisch is zijn tongue in cheeck verklaring voor die expertise. “Wanneer je jarenlang als shit behandelt bent [door tijdgenoten], dan wordt je daar een beetje expert in!…”.
Met zijn Vlaams nationalistische gedachtegoed had hij zich als jongeling bij kennissen en intellectuele gesprekspartners niet geliefd gemaakt. Maar hij wist toenemend rake woorden te vinden voor wat hem dreef, voor wat hij van zijn grootvader meekreeg, en een tijdlang was De Wever de onbetwiste dominator van het Maatschappelijk en Politiek debat in ons landje.
Verdere uitwerking van dit fenomeen van “compensatie van een gebrek” kan je nalezen in de onlangs verschenen bundeling van de essays van schrijfster en filosofe Connie Palmen2.
Bart De Wever laat af en toe op ontwapenende, lichtjes stoutmoedige wijze de kleine jongen zien die hij in zich meedraagt. Iedereen mocht zien hoe de man die zich wellicht harder dan enig ander inzet voor de Vlaamse medemens (wie onder die definitie ook valt), op sommige momenten over– mand wordt. Niet meer de grote sterke man is. We konden ze allemaal zien, die beelden, via televisie of video. Wie heeft dat van een dictator als Videla (Argentinië) of Jozef Stalin ooit gezien of gehoord? En zeg mij eerlijk, hoe sterk moet je staan, om tijdens een interview dat vrij toegankelijk is, de balans van je leven en je “rijkdommen” op te maken op volgende manier. Wie is er zozeer bewust van zijn grote talenten dat hij gewoon durft uitspreken: “Ik wou dat ik tenminste ook een bégin van succes bij de vrouwen had!… :-(”
Ik weet het, er is een moreel advies dat al eeuwen meegaat, en dat luidt:“Vergelijk jezelf nooit met anderen.
Als je kleiner uitvalt, kan je de moed verliezen.
Als je groter blijkt, kan je hoogmoedig worden…”
Maar volgens mij is er niets interessanters en
grotere bron van inzicht, begrip, wijsheid en…
Verbondenheid, dan vergelijken.
Ik vergelijk voortdurend alles met alles.
Japanse kalligrafie met Suske en Wiske.
De geschiedenis van de adel met het gedrag van de roofvogels.
Beschouw elke mens als een figuur die bestaat uit een soort pijlenkoker, gevuld met pijlen. Elke pijl is een kenmerk, goed of zwak.
En beschouw jezelf ook als zulke pijlenkoker.
Als President Pompidou, beter is in het publiek spreken, of in het schrijven van teksten die aanslaan, dan kan ik toch mijn zelfwaardegevoel bewaren als ik de vergelijking maak met mijn vaderschapstalent, of mijn talent in de keuken.
En tegelijk kan ik mij dan laten aanspreken, aanvuren tot het bereiken van het niveau van Pompidou op de terreinen die ik belangrijk genoeg vind om bij mijzelf te ontwikkelen, om er ooit goed te scoren.
Het is soms lastig kersen eten met de groten. Hun scherpte van geest, hun ongeduld, hun kritische directheid, ze kunnen je lelijk snoeien. Maar aan de andere kant…
Kijk. Mijn vader, dat weten mijn geregelde lezers, was in de functie van Steward actief op de Stella Polaris. Dat is een van de meest beroemde schepen in de scheepvaarthistorie. Het eerste echte luxe cruise schip. Gebouwd in Bergen in Noorwegen, en tragisch gezonken voor de kust van Tokyo, nadat het een laatste leven gekend had als restaurant voor de kust daar. In haar gloriejaren voer Stella Polaris met mijn vader aan boord vanuit Europa op de Caraïben. Met aan boord een speciale mix van passagiers. Mensen met de middelen om een droomreis te ondernemen. Grote industriëlen. Maar ook artiesten die inspiratie nodig hadden. Hollywoodsterren, schrijvers en schrijfsters. En politici met vakantie. Mijn vader kwam avond na avond in contact met die grote persoonlijkheden. En met een glaasje op, laat een mens al eens in zijn hart kijken.
Een van de wijsheden die Heinrich uit dat beroepsleven wist te distilleren, gaf hij in 1966 aan ons door, in de vorm van een boutade in de Duitse taal:
“Du musst nicht angstig sein.
Ich binn nicht schau von die Grossen der Erde.
Wann der Göring, oder Rockefeller,
oder Sinatra nach dem Klo geht,
stinckt es genau wie bei mir! ;-)”
Of naar de beeldspraak die Jacky, die tijdens de zondagsmissen van de Universitaire Parochie de jeugddienst verzorgde, toen wij in oktober van 2006 tot een gesprek kwamen bij een toevallige ontmoeting:
“Onze tijd streeft naar Geld en Macht en Aanzien,
dat is waar, en dat staat haaks op jouw en mijn boodschap. Maar inderdaad, dat is niet wat echt telt.
Denk maar even aan wat de meesten van ons het meest dierbaar is. Zijn dat niet onze kinderen?
En zijn die niet totaal onproductief, brengen zij geld in het laatje?”
Heinz Solfrian op het schip Stella Polaris
In een democratie waar vrije meningsuiting van kracht is,
draagt iedere burger Verantwoordelijkheid
Wie helder van geest, en dus puur van hart en arm van geest,
zoals in de Bergrede van Jezus staat aangegeven3,
die zal het verschil kunnen zien.
Het totaalbeeld is niet fraai. Er zijn de gebreken van betrokkene en bepaalde van ‘zijn ministers’, zoals Liesbeth Homans die voor de armen zou moeten zorgen
en gewezen reporter Vanovertveldt, die eerlijke financiën zou moeten waarmaken,
die de gewone mens kan centjes bijstoppen als hij in nood is,
en op die manier kansen geeft om weer een beetje content te zijn,
en die daarom de staatskas voldoende dient te laten vollopen.
De Wever en kompanen lijken bij hun beleid soms over te gaan
tot een soort pervert afstand nemen en afrekenen met hun identiteit in een vorig leven.
Bart De Wever verdient momenteel zeker niet de titel van Messiaanse Mens. Niet de bekende grote populariteit. Daartoe is zijn beleid te ver verwijderd gebleven
van “de voorkeursoptie voor de armen”. Dat is waar de christelijke Kerk en paus Franciscus terecht op hamert. En waarbij die pontifex maximus zelf het voorbeeld geeft.
Creative Commons Copyright
Vermeld bron als je citeert.
Noten
1. Connie Palmen, Het drama van de afhankelijkheid, Essays, 2017.
2. Bergrede, Evangelie volgens Mattheus, 5.
Na een jaar is dit opinieartikel 550 keer gelezen.
