De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Werken aan een ingrijpende ommekeer in Honduras

Werken aan een ingrijpende ommekeer in Honduras

woensdag 9 februari 2022 11:19
Spread the love

Vele analyses die het hebben over de huidige situatie in Honduras gaan terug tot de staatsgreep tegen president Manuel Zelaya in juni 2009. Hij werd het land uitgezet. Dit leverde de republiek een schorsing op van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS). De corruptie tiert welig. En in 2010 wordt het land internationaal beschouwd als ‘het meest geweldige zonder oorlog in de wereld.’ De situatie verergerde alsmaar sinds Juan Orlando Hernández in 2014 aan de macht kwam. Al die tijd grepen protesten plaats, zowel door de politieke oppositie als door de bevolking op straat.[1]

Fraudeur en drugsbaron

In 2016 werden onder het bewind van Juan Orlando Hernández controversiële wijzigingen in de grondwet aangebracht om de juridische presidentiële herverkiezing te wettigen. Dat liet hem toe voor een nieuwe termijn herkozen, te worden. De resultaten van de verkiezingen van november 2017 werden als ‘frauduleus’ bestempeld door de Alliantie van de Oppositie tegen de Dictatuur. Hernández ‘won’ die verkiezingen met een zeer kleine marge. In het begin van de klachten stelde zelfs de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) voor om de verkiezingen over te doen. Toen werd een nieuwe telling verricht op basis van dubieuze telbladen, en niet van het totaal, zoals de oppositie eiste. Dat leidde ertoe dat Hernández vervolgens internationaal werd erkend, onder leiding van de VS. Begin 2018 werd hij beëdigd voor de nieuwe termijn.

Maar die inhuldiging werd bezoedeld door het aantal doden en gewonden tijdens de  massale protestacties. Het Comité van Familieleden van Aangehouden en Verdwenen Personen in Honduras (COFADEH) meldde dat tussen 26 november en 31 december 2017 dertig mensen geëxecuteerd werden, 232 gewond raakten, 1085 werden vastgehouden en 72 het slachtoffer waren van onmenselijke behandeling. Het rapport van maart 2018 van het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Mensenrechten telde officieel één politiedode en 22 burgerdoden, waarvan 16 veroorzaakt door kogels afgevuurd door veiligheidstroepen.

Wat corruptie betreft, bekleedde het land  in 2018 de 132e plaats van de 180 landen op de lijst van Transparency International. Het Congres van Honduras keurde nog in 2020 een nieuw misdadig decreet goed dat de veroordelingen voor corruptie en drugshandel, naast andere controversiële maatregelen, verlaagde..

Voor het gerecht in de VS

Senator Bob Menéndez  is de belangrijkste democraat van Latijns-Amerikaanse afkomst in het Amerikaanse Congres. Hij is bovendien voorzitter van de Commissie Buitenlandse Betrekkingen. Onlangs verzocht hij de minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en de minister van Financiën Janet Yellen om Juan Orlando Hernández, voormalig president van Honduras, aan te wijzen als “drugsbaron.” Zijn banden met criminele organisaties, zoals het Sinaloa-kartel, kwamen in Amerikaanse rechtbanken aan het licht.[2]

Zijn broer Tony Hernández is reeds door een Amerikaanse rechtbank veroordeeld wegens drugshandel en zit achter de tralies in de VS. Op 30 maart vindt in een rechtbank in New York de gerechtelijke zitting plaats.

Een puinhoop

Volgens de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied (ECLAC) heeft Honduras het hoogste armoedepercentage in de regio, met 65,7% van de iets meer dan 9 miljoen inwoners die in 2016 in armoede leefden (het laatste jaar dat dit land in het verslag van de organisatie is opgenomen). Van hen leefde 42,5% in extreme armoede.

Dit werd nog verergerd door geweld. Volgens Bulletin 50 van het ‘Centrum voor Waarneming  van Geweld van de Autonome Universiteit van Honduras’ werden tussen januari en juni 2018 in dat land 1.841 moorden geregistreerd, ongeveer 11 per dag. Volgens Amnesty International was Honduras in 2018 ‘een van de gevaarlijkste landen in Amerika voor mensenrechtenverdedigers, vooral voor degenen die zich inzetten voor de bescherming van land, grondgebied en milieu.’

En tenslotte hebben de mainstream media ons de massale uittocht van honderdduizende wanhopige inwoners van Honduras richting het noorden niet onthouden.

 Rol van de VS

De VS zitten sinds 1980 ter plekke bovenop Honduras met een militaire basis en doen er alles om het land te verplichten een dodelijke neoliberale koers te volgen.

In maart 2019 startte de bouw van een nieuwe ambassade met een investering goed voor 26.5 miljoen dollar. De Hondurese politieke analist Filadelfo Martínez van de ‘Democratische Stichting zonder Grenzen’ (FDsF) commentarieerde bij die gelegenheid: ‘Denken we maar niet dat de Verenigde Staten voor onze veiligheid zullen zorgen, ze zullen dat uitsluitend doen voor hun eigen veiligheid.’[3]

Hij verklaarde nog dat ‘de luchtmachtbasis die de Amerikanen in Honduras hebben, eigendom is van de Verenigde Staten, en die basis is daar omdat zij deel uitmaakt van de politiek-militaire logica van de VS, en niet voor de veiligheid of om de soevereiniteit van Honduras te verdedigen.’

‘De luchtmachtbasis ‘Soto Cano’  is van groot belang voor de veiligheid van de Verenigde Staten en daarom zullen zij daar met hun eigen logica blijven, ongeacht wie het land regeert,’ zei hij nog.

En wanneer de lokale machthebbers het te bruin bakken, er kansen bestaan dat de publieke opinie het niet meer neemt en zo de neoliberale stabiliteit in gevaar komt, zullen de VS niet aarzelen om de rug toe te keren naar de partij Partido Nacional van de corrupte en maffiose ex-president Juan Orlando Hernández. En zo komt het dat het nagenoeg onmogelijke mogelijk werd.

Eerste vrouwelijke president treedt aan

Politieke analist Filadelfo Martínez heeft daar zo zijn mening over.

‘De Verenigde Staten hebben een hoofdrol gespeeld bij de laatste algemene verkiezingen in Honduras door ‘gedeeltelijk een halt toe te roepen aan de strategie van de regerende Nationale Partij’ om de verkiezingen ‘in een sfeer van angst’ te houden,’ zei hij.

‘Het is moeilijk voor mij om het te zeggen, maar we moeten de Verenigde Staten bedanken voor de rol van de afgezant van het State Departement die hier was in de dagen voor de verkiezingen. Gedeeltelijk bestond de strategie van de Nationale Partij erin om de verkiezingen te houden in een sfeer van angst. Dat waren de beschuldigingen die werden geuit: angst zaaien onder de bevolking,’ deelde hij mee aan het Agentschap  Efe.

Inderdaad van 21 tot en met 23 november bracht Brian A. Nichols, Amerikaanse assistent-staatssecretaris voor Aangelegenheden in het Westelijk Halfrond, een bezoek aan de hoofdstad Tegucigalpa. Daar ontmoette hij onder meer de leiders van de regering van Honduras, voorgezeten door Juan Orlando Hernández, met magistraten van de Nationale Kiesraad en met vertegenwoordigers van de civiele samenleving en het bedrijfsleven.

Volgens Filadelfo Martínez was Nichols ‘de hoofdrolspeler en van fundamenteel belang,’ omdat hij heeft bijgedragen tot het wegnemen van de sfeer van angst die in het land heerste vóór de verkiezingen. Ze werden gewonnen door Xiomara Castro, leider van de partij Libertad y Refundación (Libre,) van linkse signatuur.

‘Het ontbreken van angst heeft de massale deelname van de Hondurese kiezer mogelijk gemaakt. Dit is voor mij dan ook de voornaamste reden waarom Nichols vóór de verkiezingen een ontmoeting heeft gehad met de leiders van alle partijen,’ benadrukte de Hondurese analist.

Washington wilde dat de verkiezingen democratisch zouden verlopen, omdat de Verenigde Staten in Midden-Amerika een geopolitieke visie hebben ten overstaan van de houding van Nicaragua en El Salvador, die de diplomatieke betrekkingen met Taiwan hebben verbroken om deze met China te kunnen openen.

‘Ik geloof dat de Verenigde Staten een hoofdrol spelen in dit alles en ik zou kunnen zeggen dat wij een democratie hebben met een label “Made in USA.

Toekomstperspectieven

Het nieuwsagentschap Resumen Latinoamericano interviewde Gilberto Ríos van de Hondurese winnende Partido Libertad y Refundación.

Hij begint met de situatie in een breder perspectief te belichten.

‘Wij moeten deze overwinning meten met een regionale sleutel, laten we zeggen, door de internationale situatie in acht te nemen. In de eerste plaats moet worden gezegd dat, als de Amerikanen bij deze verkiezingen democratie hebben toegelaten, dit het resultaat is van twee fundamentele bekommernissen die zij in deze regio hebben. De eerste is de kwestie van de migratie, die was aangegroeid en leidde tot een massale uittocht van Hondurezen naar de Verenigde Staten. Het andere is de aanwezigheid van China in de regio. Die aanwezigheid oefent druk uit op de VS om de sociale noodklep open te trekken en zo te voorkomen dat wij ons in de armen van China werpen. Het zijn deze twee voorwaarden die Biden ertoe brachten de overgang te steunen. Het zou bovendien beschamend zijn om de regering van Juan Orlando Hernández, die  openlijk in drugs handelde te blijven steunen. Dit betekent dus dat de rode lijnen nog altijd precies blijven daar waar ze zijn. Een linkse regering in Honduras zal dus de confrontatie moeten aangaan met al die belangen die het land in armoede, ellende en uitsluiting houden. En hier geloof ik dat de Noord-Amerikanen niet langer met ons zullen meegaan. Integendeel, zij zullen proberen het project te saboteren.

Congres geschaakt

Verder tijdens het interview blijkt dat degenen die nu in de oppositie gedreven werden nu al bezig zijn alles in het werk te stellen om macht in het Congres te veroveren. Dit zien we ook al jaren gebeuren in Guatemala.

‘Ze proberen kandidaten van het Nationale Congres af te kopen. Ze kochten al 18 volksvertegenwoordigers. Het Congres is immers ook verantwoordelijk  voor de verkiezing van de magistraten van de gerechtshoven, zoals het Hoog Gerechtshof. Er zijn zeer grote belangen die nog wel enige tijd in stand zullen worden gehouden, als we het vanuit institutioneel oogpunt bekijken. Tenzij de bevolking de institutionele kwestie overstijgt. We houden er immers rekening mee dat wij nu de uitvoerende macht en ten minste 50 gemeenten in handen hebben. Onder deze laatste behoren de twee belangrijkste van het land, de hoofdstad  en de industriële hoofdstad San Pedro Sula. Wij kunnen rekenen op een bewuste massa mensen die willen veranderen, die zich ook zouden kunnen aansluiten bij de strijd voor de transformatie van het land om op te komen tegen een Congres dat gesaboteerd werd door aankoop van volksvertegenwoordigers en tegen een Hooggerechtshof dat totaal beïnvloed wordt door alle feitelijke machten. Dus ja, we beginnen met deze moeilijkheden, maar ik ben zeer optimistisch over de rol die Xiomara speelt.

Opkomst  van ‘roze’ regeringen in Latijns-Amerika

Met vreugde stellen sommigen vast dat er de laatste jaren een kentering gekomen is na de opgang van rechtse overheden in het continent. Daarbij wordt verwezen naar de regeringen in Argentinië, Mexico en in mindere mate in Peru. Anderen kwalificeren deze regeringen niet als socialistisch en rood, maar eerder ‘roze.’  Gilberto Ríos gaat daarop in.

‘Er is de wil van Xiomara om de problemen van het land aan te pakken, te beginnen met die van de politiek, die haar het meest na aan het hart liggen. Dit wordt dus geen regering zoals die van Alberto Fernández, zoals die van López Obrador, en nog minder zoals die van Pedro Castillo. Hoewel we blij zijn dat rechts niet in deze landen aan de macht is, eigenlijk zijn we bezorgd over het feit dat de programma’s van hun natie danig flexibel zijn opgesteld en dat het neoliberalisme niet op een meer definitieve manier een halt werd toegeroepen. In die zin denk ik dat Xiomara verder zal gaan, en dat wij zelfs een referentie zouden kunnen zijn van een links dat wij zo graag aan de macht zouden zien, een links dat zich vereenzelvigt met de basis, dat strijdt tegen de privileges, dat de verdeling van de sociale rijkdom bewerkstelligt en ook van de eigendom, dat de grote economische belangen aanvalt en dat samen met het volk en met de mensen opbouwt.

Heropleving van ALBA-TCP?

Jaren geleden, in december 2004, nog vóór rechts opnieuw opgang maakte, werd ALBA in Havana boven de doopvont gehouden door Hugo Chávez van Venezuela en Fidel Castro van Cuba.

‘De Bolivariaanse Alliantie voor de Volkeren van Ons Amerika – Handelsovereenkomst van de Volkeren’ (ALBA-TCP) is een historisch Latijns-Amerikaans en Caraïbisch platform voor integratie met de nadruk op de sociale dimensie. Dit platform telde eind 2014 tien lidstaten.  De bedoeling was om de Latijns-Amerikaanse landen meer naar elkaar te laten toegroeien. En om op die manier een tegenwicht te vormen tegen de dwingende overmacht van de VS. Met de opgang van rechts kalfde de alliantie stelselmatig af. Maar nu blijkt dat progressieve (‘roze’) regeringen zichzelf al meteen uit de wind zetten met de waarschuwing: ‘Wij hebben niets te maken met Venezuela, Cuba en Nicaragua.’ Inmiddels blijkt dat Honduras relaties gaat aanknopen met Venezuela. In dat verband zegt Gilbert Ríos:

‘Ik denk dat, in navolging van de traditie van president Zelaya en Xiomara Castro (echtgenote van ex-president Manuel Zelaya, red.) tijdens de twaalf jaren dictatuur, het er altijd een was van steun aan de Bolivariaanse revolutie in Venezuela, van steun en nabijheid tot Cuba en goede betrekkingen met Nicaragua, zelfs in de moeilijkste momenten. bijvoorbeeld zelfs op 18 april, (de straatprotesten van 2108, red.) toen er in Nicaragua zoveel verwarring was ontstaan, vooral bij links light en geëngageerd links. Ex-president Zelaya heeft toen zijn steun betuigd aan de Sandinistische revolutie en aan president Ortega en toch verloren wij de relatie met geen van de regeringen noch met het volk.’[4]

Vrouwenmoorden

In Honduras zoals in zovele Latijns-Amerikaanse landen worden vrouwen vervolgd en zelfs vermoord. Vraag is hoe een vrouwelijke president in een uitdrukkelijke machocultuur dat wil aanpakken. Gilberto Ríos:

‘Het feminisme dat wij onderschrijven is verwant aan twee soorten feminismen, enerzijds het feminisme van het recht op verkiezingen. Dat is het feminisme van de burgerlijke en politieke rechten. Anderzijds is er het arbeidersfeminisme. Dat is een van de meest verborgen feminismen vanwege de liberale tendens, en dat is het feminisme waaraan wij het meest gehecht zijn. Ik geloof dat Xiomara zich volledig identificeert met dit soort eisen. Het moet gezegd dat we 67 jaar na de goedkeuring van het vrouwenkiesrecht in Honduras nu de eerste vrouwelijke president hebben. En zij is ook de eerste president van een partij die nog nooit heeft geregeerd. Dat heeft te maken met het tweepartijenstelsel dat 135 jaar in Honduras heerste met de Liberale Partij en de Nationale Partij.

Massale uittocht van migranten naar het noorden

Tenslotte kon het heikel thema van de massale uittocht van Hondurezen naar het noorden niet ontbreken.

‘Wat de migranten betreft, er zijn twee miljoen Hondurezen in het buitenland op een land van negen en een half miljoen. Zeven en een half miljoen van ons leven hier. Maar er zijn meer dan anderhalf miljoen Hondurezen in de Verenigde Staten, ongeveer 400.000 in Spanje en de rest in verschillende landen over de hele wereld verspreid. Als basisorganisatie maken wij deel uit van enkele bondgenootschappan van Hondurese burgers in de Verenigde Staten en Europa, bijvoorbeeld. Hun eisen zijn belangrijk, er zijn 47 documenten voorgelegd aan de Commissie voor de Overdracht van Migranten die te maken hebben met de mensen die hier zijn en willen vertrekken, naast de mensen die op doorreis zijn en tenslotte de mensen die ginder zijn, er zijn drie verschillende etappes. Wat zij ginder vragen is dat er meer consulaten komen, want er zijn er maar 14 in de Verenigde Staten en er zijn er 52 nodig. Ook vragen zij om een mechanisme tot stand te brengen zodat de financiële transfers niet zo erg worden afgeroomd door de financiële macht, maar dat hun geld meer integraal het land kan binnenkomen. Voor degenen die op doorreis zijn, wordt de eerbiediging van de mensenrechten geëist. De President van Mexico en zijn minister van Buitenlandse Zaken, Marcelo Ebrard, hebben gezegd dat Xiomara de bestaande overeenkomsten kan herzien en kan vragen of uitleggen welke overeenkomsten moeten worden geherformuleerd, omdat alles in het teken staat van de bereidheid om met de regering samen te werken. Zoals u zult zien is er een scala van voorstellen, er is de aandacht voor de mindervaliden, het drama van de verdwenen personen. We rekenen op duizenden die in de laatste twaalf jaren onderweg naar het noorden verdwenen zijn. Het droevigste drama is dat van de gevangen kinderen, gescheiden van hun families in gevangenissen voor kinderen aan de grenzen. Dit is een maatregel van de VS die ook moet worden aangepakt. Niet alleen de terugkeer als einddoel, maar ook dat de Hondurese man en vrouw die in het buitenland leven, het gevoel krijgen dat ze naar Honduras kunnen terugkeren. Er is nog een lange weg te gaan, maar wat we wel hebben, ik blijf erbij, is de wil van President Xiomara.

[1]  La profunda crisis social y política de Honduras que está condenada al silencio de los medios – RT

[2] https://www.vtv.com.hn/noticia/expresidente-juan-orlando-hernandez-debe-ser-nombrado-capo-del-narcotrafico-presiona-senador-de-eeuu/

[3] https://proceso.hn/colocan-en-tegucigalpa-primera-piedra-de-nueva-embajada-de-eeuu-en-honduras/

[4] Honduras. “Con Xiomara, estaremos en la CELAC y volveremos al ALBA-TCP, sin dudarlo”, dice el dirigente del Partido LIBRE, Gilberto Ríos – Resumen Latinoamericano

 

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!