Een bestuursvrijwilliger zit in het bestuur van een lokale afdeling, feitelijke vereniging of vzw en zet zich vrijwillig in voor de goede gang van zaken in de organisatie. Aan de hand van een online bevraging kwamen we te weten van 1131 bestuursvrijwilligers wat hen drijft en waar ze van wakker liggen. Op 25 februari werden de resultaten van de bevraging toegelicht in Aalst. Het volledige rapport kan u raadplegen via de website.

Diversifiëring nodig

De bestuursvrijwilligers in deze bevraging zijn vooral een ouder publiek, in meerderheid boven de 60 jaar. Heel wat respondenten zijn ook in meerdere organisaties actief als bestuursvrijwilliger en dat vaak al meer dan 10 jaar.

Op basis van deze cijfers is het aangewezen om op tijd te denken aan opvolging van bestuurders. Het is een uitgelezen moment om te zoeken naar verjonging, vervrouwelijking en meer diversiteit in het bestuur.

Intrinsiek én persoonlijk gemotiveerd

Bestuursvrijwilligers zijn ontzettend gemotiveerd om deze rol op te nemen. Die motivatie ligt zowel in de intrinsieke motivatie om zich in te zetten voor anderen, voor een organisatie en voor een concreet doel, als in de meer persoonlijke motivatie om er ook voldoening, dankbaarheid, sociale contacten, netwerk of gewoon een leuke tijd uit te halen.

Vrijwilligerswerk is een belangrijk wapen in de strijd tegen verzuring en vereenzaming.

Vrijwilligerswerk is een belangrijk wapen in de strijd tegen verzuring en vereenzaming. Het sociaal contact, de verbondenheid en de vriendschappen komen heel sterk aan bod als motiverende factor. Net als impact hebben op de wereld rondom, er effectief toe doen en verandering mee mogelijk maken. Beleidsmakers op alle niveaus kunnen veel sterker dan nu inzetten op het toeleiden van burgers naar enige vorm van vrijwilligerswerk.

Een beperkte groep bestuursvrijwilligers geeft aan ook te botsen op drempels en frustraties. De administratieve verwachtingen en juridische verplichtingen die gepaard gaan met een bestuursmandaat zijn bijzonder groot. Beweging.net vraagt dat het beleid, elk op zijn niveau, nagaat waar administratieve vereenvoudiging en de-bureaucratisering mogelijk en haalbaar is.

Valkuilen en uitdagingen

Respondenten die aangeven momenteel geen mandaat als bestuursvrijwilliger meer op te nemen, opperen redenen als te tijdsintensief, geen inspraak, geen zin meer, te weinig waardering en meningsverschillen. Gevraagd naar de reden waarom mensen geen bestuursvrijwilliger zijn, geeft een deel aan nog nooit gevraagd te zijn of er zelf nog nooit aan gedacht te hebben. Dat geeft aan dat er nog een groep is die aanspreekbaar is voor dit type vrijwilligerswerk.

Wie nieuwe profielen wil aantrekken, denkt best ook na hoe men de organisatie en het bestuursorgaan aantrekkelijk kan maken (en houden) voor nieuwe mensen. Een goede taakverdeling tussen de bestuurders maakt de taakbelasting voor iedereen draaglijker. Nadenken over de vergaderfrequentie, -tijdstip en -locatie kan drempels verlagen.

30% van de respondenten geven aan dat vorming en opleiding hen zou kunnen helpen om hun taak eenvoudiger, praktischer of aantrekkelijker te maken.

In de bevraging polsten we bij de bestuursvrijwilligers naar wat er anders of beter kan om hun taak eenvoudiger, praktischer of aantrekkelijker te maken. 30% van de respondenten geven aan dat vorming en opleiding hen hierbij zou kunnen helpen.

Er bestaat vandaag al een breed aanbod aan vorming voor vzw’s, maar het perspectief van de bestuursvrijwilliger komt niet altijd voldoende aan bod. Bovendien evolueren de noden en vragen van bestuursvrijwilligers doorheen de tijd en komen na de juridische en financiële vraagstukken ook andere noden aan bod, zoals toekomstgericht denken, communicatienoden, conflicthantering, vrijwilligersbeleid. Dus, moet er in het vormingsaanbod meer aandacht komen voor de ‘zachtere thema’s’ verbonden aan een bestuursmandaat.

Bestuursvrijwilligers hebben ook nood aan een aanspreekpunt waar ze met vragen terecht kunnen, nood aan ondersteuning en zelfs aan intervisie. Het creëren van een helpdesk met laagdrempelige bijstand als er heel precieze expertise nodig is, kan een taak zijn die door de respectievelijke koepelorganisaties wordt opgenomen.