Onlangs sprak Bart De Wever de media toe vanuit Plopsaland: in 2024 zou hij weer een historische afspraak met de geschiedenis hebben. De zogenaamde democratische tegenstelling tussen Vlaanderen en Wallonië – lees: zijn nationalistisch, neoliberaal en conservatief verhaal versus de rest – zou ons land tot stilstand hebben gebracht en Vlaanderen verarmen.

Dat zijn partij op die stilstand aanstuurt en dat hij het over de centen van VOKA Vlaanderen heeft, zei hij er natuurlijk niet bij. De oplossing zou moeten komen van zijn ‘confederalisme’, want eenzijdig de onafhankelijkheid uitroepen zoals Vlaams Belang dat wil doen, komt neer op een ‘Catalaans scenario’. En dat gaat Vlaanderen in chaos storten omdat de EU ook deze staatsgreep niet zal erkennen.

Parallel met die zwart-gele familiedag in Plopsaland ging aan de Belgische kust Manifiesta door. Dat is u misschien ontgaan, want onze Vlaamse media hadden opvallend weinig aandacht voor dit feest van de solidariteit met internationale gasten en aspiraties. Daar stelde de directeur van de studiedienst van de PVDA, David Pestieau, in goed gezelschap van ex-VRT journalist Geert van Istendael zijn nieuw boek voor, waarin hij de valstrik van Bart De Wever & co glashelder ontmaskert.

Met de ‘V’ van valstrik

De Vlaams-nationalisten voeren immers een mediagenieke volksdans op: Bart De Wever waarschuwt voor ‘het gevaar’ van Vlaams Belang dat via een shocktherapie voor een harde splitsing wil gaan en om dat te vermijden zouden wij voor N-VA moeten stemmen. Die partij kan dan, afhankelijk van de electorale score, nog bekijken of ze met extreemrechts in zee gaat dan wel een plan B operationeel krijgt, bijvoorbeeld met Conner Rousseau?

Nochtans, zo citeert Pestieau Vlaams minister-president Jan Jambon: ’confederalisme is niets anders dan een ander woord voor splitsing omdat de Vlamingen nog niet rijp zijn voor onafhankelijkheid’. We Are One wijst ons niet alleen op het rad dat De Wever ons tactisch voor de ogen draait, maar ook op de ware doelstellingen achter de splitsingsfetisj: besparen, privatiseren en vermarkten. Dat legt dit boekje, dat tevens in het Frans verscheen, overzichtelijk uit via 20 vragen en antwoorden.

Wist je bijvoorbeeld dat vanwege de snelle vergrijzing in de Vlaamse regio de Vlaamse werknemers voor de financiering van hun pensioenen afhangen van de jongere Waalse en vooral van de Brusselse werknemers? Over transfers gesproken. En toch willen Vlaams-nationalistische partijen het land in stukken breken omdat ze zo een turbo kunnen zetten op de afbraak van de sociale zekerheid en onze sociale rechten.

‘Transfers’ gaan trouwens niet van Vlamingen naar Walen, tussen mensen die een andere taal spreken, het gaat over solidariteit tussen wie meer verdient met wie minder heeft, Vlamingen en Walen onderling.

De nationalisten, zo waarschuwt Pestieau ons: ‘gebruiken het verhaal van de transfers om de aandacht af te leiden van de echte transfers, die van een heel andere aard zijn. De regering-Michel, waarin de partij van Bart De Wever de grootste was, was kampioen in de transfers naar de rijken. In vier jaar tijd, van 2014 tot 2018, is zij erin geslaagd om meer dan 9 miljard euro af te nemen van de werknemers – een transfer van meer dan 2.000 euro per werknemer per jaar – en rechtstreeks te doen verdwijnen in de zakken van de grote aandeelhouders.’

De elite slaagt munt uit vlaggengezwaai

Terwijl de elite globaliseert, willen ze de werkende mens opsluiten op een lokaal niveau, om ze tegen elkaar op te zetten. Om ze zo, als elkaar bekampende concurrenten, machteloos in de pas van het grote geld te doen lopen.

Natuurlijk kan je, zoals Van Istendael terecht opmerkte tijdens de boekvoorstelling op Manifiesta, de Vlaamse beweging niet herleiden tot de Vlaamse Bourgeoisie. Dat klopt, het punt is eerder dat de elite het cultureel-identitaire verhaal als een zwart-geel instrument wil gebruiken om op sociaal-economisch vlak te scoren. ‘Vlaamsche’ sentimenten en racisme, als fopspeen zeg maar.

Het klopt eveneens dat de Belgische en Vlaamse elites ook niet meteen stijf wakker liggen van een romantisch nationalisme. ‘De Vlaamse bourgeoisie ontstond in het zog van de grote Belgische en buitenlandse multinationals’, schrijft Pestieau, en ze delen eveneens al enkele decennia dezelfde internationale belangen. Het punt is dat het bespelen van nationalistische sentimenten in een neoliberale, geglobaliseerde wereld wel een goudmijn is, als verdeel-en-heers.

Een belegger als Marc Coucke bijvoorbeeld, zal allicht ook wel zijn neus ophalen voor het racisme van Vlaams Belang. Maar als politieke hefboom zal hun oppositiewerk hem en vele andere miljonairs geen windeieren leggen. De elite spreekt uiteindelijk allemaal dezelfde taal, die van het zakendoen.

Achter de romantiek van ‘onafhankelijkheid’ en ‘wat we zelf doen, doen we beter’ zit namelijk een donkerblauw afbraakagenda, want de sociale zekerheid en de vakbonden zijn op federaal niveau georganiseerd. Ze vinden daar ook nog hun sterkte, deels door het linkse tegengewicht dat Wallonië en Brussel aan het rechtse Vlaanderen bieden. Willen splitsen, betekent dus vooral: de sociaal-economische machtsverhoudingen willen kraken.

Het kil nationalisme van de winnaars

In die pseudo-onafhankelijke Vlaamse gouw mogen we ons, naast een overmacht van extreemrechts en nog meer bestuurlijke machteloosheid binnen het politieke kader dat de EU en haar banken uitzetten, verwachten aan de ene verbijsterende, asociale omslag na de andere. Het volgende ligt bijvoorbeeld in de lijn van de verwachtingen:

→ Lagere werkloosheidsuitkeringen die beperkt zijn in de tijd, langer werken, hyperflexibiliteit en werkonzekerheid.

→ Het muilkorven van de vakbonden die nog enkel kunnen onderhandelen op organisatieniveau waardoor de precariteit zal toenemen. Corporatisme troef.

→ Lagere pensioenen, het activeren van zieken, werklozen die verplichte gemeenschapsdienst moeten doen, gehandicaptensteun die voorwaardelijk wordt. Want Vlaanderen moet excelleren?

→ Het einde van de interprofessionele akkoorden en de automatische loonindexering. Onderhandelingen moeten maar persoon per persoon gebeuren. Good luck!

→ Nachtwerk wordt veralgemeend en interim voor onbepaalde duur toegelaten.

→ Nog meer fiscale vrijstellingen en een nog groter steunbeleid voor de vermogens.

→ De vakbonden die in het verleden mutualiteiten en de werkloosheidssolidariteit oprichtten, zouden hun dienstverlening aan werkzoekenden aan een strenge Vlaamse overheid moeten overlaten. Die houdt dan de activeringsstok achter de deur.

→ Een geregionaliseerde justitie met multinationals die dan juridisch gaan ‘shoppen’ in de regio waar het voor hen het voordeligste is. Klassenjustitie troef.

→ Een geregionaliseerde inspectie met weinig controlerende slagkracht en regionale ministers die bijvoorbeeld met Big Pharma moeten gaan onderhandelen?

Vlaanderen, absurdistan

Splitsen komt dus neer op besparen, dat hebben we al mogen vaststellen met de kinderbijslag die bij een zoveelste staatsmisvorming reeds geregionaliseerd is. En zelfbestuur is bestuurlijk een dure grap. Want je verliest de bestaande schaalvoordelen en je moet veel extra energie steken in intergewestelijk coördinerend overleg, met een overdaad aan ministers en staatssecretarissen. Als België surrealisme is, zal confederaal Vlaanderen absurdisme zijn.

Pestieau verzamelde daar al heel wat voorbeelden van. Zoals het KMI dan alleen voor fel regenweer mag waarschuwen, niet voor overstromingen. Want ‘zolang de regendruppel in de lucht hangt, is de regendruppel federaal. Eens op de grond is de regendruppel regionaal.’ Of justitie en politie splitsen terwijl criminaliteit steeds complexer en internationaler wordt? ‘Het is geweten dat witteboordcriminelen, fiscale fraudeurs en terroristen net als rivieren of virussen lachen met taalgrenzen.’

Franstaligen die in Brusselse ziekenhuizen andere steunregelingen krijgen dan de Nederlandstaligen die samen met hen op dezelfde ziekenkamer liggen. En ‘leg in het buitenland maar eens uit dat de regels rond geluidsoverlast van nachtvluchten bij ons anders zijn in Zaventem en Vlaams-Brabant dan in Brussel.’

Bovendien, en dat zegt toch wel erg veel over het ondemocratische karakter van het Vlaams-nationalistische project: zes op de zeven Vlamingen en meer dan twee op drie kiezers van de nationalistische partijen zien een splitsing van België nu al helemaal niet zitten.

Terecht natuurlijk, want ook al is het voor sommige Vlaamse media nog een taboe, vele kiezers weten ook wel dat nationalisme een patronale agenda verbergt. Zoals in Hongarije, zo waarschuwt Pestieau ons: ‘Orban en cie. keurden de ‘slavenwet’ goed. Daardoor verdubbelde de toegelaten arbeidstijd per jaar en kunnen werkgevers de betaling van overuren tot drie jaar uitstellen.’

Vlaanderen, daar waar de lonen mogen dalen?

VOKA protesteerde vandaag via een opinie in De Standaard tegen de rode vakbond die deze middag met duizenden militanten de straten van Brussel optrok voor een nationale betoging tegen de loonnormwet die de sociale onderhandelingen als een dwangbuis gijzelt. Die betoging zou ‘niet ernstig’ zijn, aldus het Vlaamse patronaat. Want als je vrije onderhandelingen over hogere lonen wil, dan moeten de afspraken inzake automatische loonindexering er ook aan.

Hoe onwaarschijnlijk is dat: de werkgeversfederatie koppelt die twee verschillende zaken, goed wetende dat de indexering slechts dient om te vermijden dat onze koopkracht afneemt wanneer de prijzen stijgen. Vrije onderhandelingen kunnen voor hen alleen maar, liefst alleen nog organisatie per organisatie, als de lonen ook systematisch kunnen dalen! En dat met een superstijging van de energieprijzen in het vooruitzicht. Zie daar, het ‘warme’ Vlaanderen waar VOKA en De Wever naartoe willen.

Ook de vakbonden hebben in 2024 dus een afspraak met de geschiedenis: om de afbraak van onze kathedraal van de sociale zekerheid te verhinderen, dat democratisch kunstwerk die de arbeidersbeweging doorheen de geschiedenis met zoveel strijd en zorg heeft opgebouwd. Want dat is pas een traditie die de Vlamingen écht beschermd willen zien. En zij niet alleen.

Meer weten? Volgende woensdag volgt er een boekvoorstelling van We Are One in BOZAR, o.a. Estelle Ceulemans (ABVV) en Stefaan Decock (ACV) zullen alvast aanwezig zijn.

Robrecht Vanderbeeken, vakbondsverantwoordelijke ABVV-ACOD Cultuur.