De controverse bij de Robbedoes strip is intussen genoegzaam bekend. Na een video gemaakt door een jonge vrouw laaide de verontwaardiging in bepaalde kringen op over enkele voor doorwinterde lezers nochtans doodnormale zaken, waarna de uitgeverij het boek uit de handel nam, en de tekenaar, DANY, die dé ster ging zijn op het komende Stripfestival in Frankrijk zowaar niet meer als eregast welkom was… Het lijkt verantwoord meteen nog een paar punten van de kritiek te ontzenuwen. Wat met erotiek en seksistische humor? Laten we de beslissing over de toelaatbaarheid aan jongeren met veel kijkers op internet over? Vanuit het debat dat zal moeten ontstaan, kunnen we dan bepalen wat niet meer kan, want jonge zielen tellen natuurlijk ook mee. (Ook al lijkt een samenleving best niet door jongeren geregeerd. Daar ging de pas verschenen stripversie van de beroemde film “Lord of the Flies” al over. Door een andere erkende grootmeester gemaakt: Aimée de Jongh.)
DANY TE SEXY?
De aanklacht van de jongeren over deze Robbedoes bevat ook een klacht als zouden de vrouwen en meisjes te sexy zijn getekend. Zouden de klagers (al) beseffen dat er een genre bestaat “erotische strips”?
Tekening “Vriendinnen in de keuken van de Italiaanse grootmeester van de
erotische strip Milo Manara (Groep Le 9ième art, Facebook)
Wat doet internet met jongeren? Wat doet erotiek en porno met jongeren? Experten lijken het over weinig zaken eens, voorlopig. In het ene land na het andere wordt de smartphone toch terecht uit de scholen geweerd. Naar verluidt vinden duizenden jongeren in Japan het sinds de komst van games, fantasy en soft porno voor jongeren verkieslijk naar erotische fantasy te kijken, in plaats van met een partner de liefde te bedrijven. Voor nogal wat jongens zou het vrouwelijk geslacht te afstotelijk zijn om nog aan verliefdheid en eerste seks te beginnen…
Het lijkt in elk geval best dat voor erotiek en zelfs voor vormen van seksisme een vrijplaats (safe space) moet kunnen zijn in kunst. In schilderijen, fotografie, grafiek, films, strips. Wat begrijpen jonge mensen zonder veel levenservaring overigens van seks? Begrijpen TikTok heldinnen hoe een vrouw in een maatschappelijk hoge positie in het erotische leven graag vernederd wordt, in de stijl van vijftig tinten grijs, Fifty shades of Grey? Kan een puber vatten hoe niet weinig oudere mensen van fetisjen houden in het spel, of van bondage, of SM? Of van vernedering, slaan, rollenspelen…
Een groep striplezers smullen alleszins van strips met humoristische ondertoon, zoals de langlopende reeks “Rooie oortjes”. Die werd opgestart door de gewraakte tekenaar DANY en telt intussen zowat zeventig albums. In films zoals Atonement, gemaakt naar de gelijknamige roman van Ian McEwan die werd vertaald als Boetekleed, kan je zien hoe jonge mensen die met een seksuele scene worden geconfronteerd, tot volledig verkeerde interpretaties kunnen komen. Dit draait wel eens uit op dramatische gevolgen.
Met kanalen en sociale media zoals TikTok hebben jongeren ineens ongezien en onevenredig veel macht in handen. Daar lijkt een tegenmacht gewenst, of minstens de moed om niet dadelijk de handdoek in de ring te gooien, geschrokken door hoge aantallen kijkers.
Ter herinnering: fictie is een apart “Genre”
Essentieel lijkt het volgende: een bepaalde groep jongeren lijkt niet meer in staat goed te begrijpen wat FICTIE is.
In het genre hoeft geen wetenschappelijke realiteit en al helemaal geen ideale, gedroomde wereld te worden getekend.
Het gaat om het genoegen Verhalen te beluisteren, te lezen. Om je te kunnen identificeren met Personages. Om zo op gecondenseerde wijze te kunnen reflecteren op de werkelijke wereld en op zijn mogelijkheden en grenzen. Meer precies: het genre van de SATIRE lijkt bepaalde (jongere) mensen te overstijgen. Een genre waarin je mag dromen, lachen, spotten, kritiseren, dat al sinds de Romeinen bestaat. Het lijkt op een soort autisme, met gebrekkig taalgevoel. Wellicht te wijten aan de manier waarop sinds een kwarteeuw ongeveer, kleuters hun taal aanleren. Het begrip Moedertaal lijkt helemaal uitgehold. Meer kunnen we dit thema hier niet uitdiepen. Ik verwijs naar mijn andere 946 blogs.
Als het om subgenres gaat, lijken jonge mensen nog minder mee, en nog meer onbegrip te ondervinden. Ter herinnering er zijn heel wat stijlfiguren en genres waarin niet gewoon “wat er is” wordt voorgesteld. De karikatuur; de groteske; het cynisme; het sarcasme; de humor; de slapstick; de hyperbool.
Humor komt er in soorten
De Hyperbool: overdrijving als stijlfiguur, de zaken uitvergroten, al dan niet humoristisch
De Groteske : de dingen worden vervormd op drie wijzen tegelijk : 1 absurd, 2 overdreven en 3 grappig
Het Cynisme: brutale spot, hard en vaak kleinerend, afstandelijk.
Het Sarcasme: subtielere, meer intelligente en verborgen maar scherpe spot.
De Satire: genre dat spot met menselijke en maatschappelijke situaties, dat vaak dieper inzicht mogelijk maakt in mens en samenleving.
Andere aspecten in verband met het plots cancelen van het prettige boek van DANY met het vliegdekschip en de klimaatactivisten lees je
hier, in de vorige blog.
Blog 948 van 4 november ’24
