Vier jaar cel, waarvan twee jaar effectief via elektronisch toezicht thuis, én een verbod om zich de komende vijf jaar verkiesbaar te stellen voor ‘afwending van overheidsgelden’, diefstal van het geld van de burger dus, dat is wat Marine Le Pen, het kopstuk van extreemrechts in Frankrijk, overkomt.
In ons land is dergelijke veroordeling ondenkbaar. Afwenden van overheidsgeld is hier immers de ‘geïnstitutionaliseerde’ praktijk. Bovendien worden dergelijke ‘disfuncties’ bij ons anders opgelost.
Legaal
De uitspraak van politicoloog Bart Maddens in de Knack van 1 april 2025 is volkomen waar. “Wat Marine Le Pen deed, is in België perfect legaal”. De wet op de financiering van de politiek is een aberratie op zich.
Het geld komt niet bij hen die wij hebben verkozen maar bij de enkel feitelijk bestaande partijbesturen. Deze politbureaus, en vooral de voorzitters ervan, doen er mee wat zij willen. Alsof het nog niet genoeg is doen die ook beroep op de fractietoelagen, het geld van de parlementairen, om ‘medewerkers’ te financieren.
Wat die doen of waar die zitten heeft geen belang. Het is het middel om een afgevallen kandidaat verder aan een job te helpen. Een financiële muur tussen de fractie en het politbureau kan deze wantoestand inderdaad verhelpen. Omdat de parlementairen dan minder afhankelijk worden van de partijvoorzitter zal deze helende maatregel er niet komen.
Andere justitie
Zeer opmerkelijk is ook de erg verschillende houding van de Franse en de Belgische justitie. Aan de veroordeling van Le Pen gaat een reeks andere veroordelingen van politiek mandatarissen vooraf.
De voormalige Franse president Jaques Chirac werd op 15 december 2011 veroordeeld tot twee jaar voorwaardelijke gevangenisstraf in een affaire rond fictieve banen toen hij burgemeester van Parijs was.
Op 29 juni 2020 veroordeelde de correctionele rechtbank te Parijs de voormalige premier François Fillon tot vijf jaar gevangenisstraf waarvan drie jaar voorwaardelijk voor misbruik van publiek geld, het fictief in dienst nemen van zijn echtgenote.
Jérôme Cahuzac, een voormalige minister van begroting, werd op 8 december 2016 veroordeeld tot drie effectieve celstraf voor fiscale fraude en witwaspraktijken.
De gewezen president Nicolas Sarkozy werd op 1 maart 2021 veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf waarvan één jaar effectief wegens corruptie en belangenneming. Sinds zijn presidentschap wordt zijn naam genoemd in elf andere gerechtelijke dossiers waarvan er nog vier lopende zijn.
In het dossier waarvoor hij reeds werd veroordeeld werd ook een magistraat veroordeeld van het Hof van Cassatie die hem inlichtingen had doorgespeeld over een andere strafzaak. De hoge magistraat die directeur van de Franse magistratenschool en procureur-generaal te Bordeaux was geweest kreeg drie jaar met twee voorwaardelijk voor passieve corruptie en schending van het beroepsgeheim.
De feiten waarvoor deze Franse eminenties werden vervolgd vind je ook veelvuldig in de Belgische schandalen. In de Kazachgate en het Fortis-dossier gingen ook hoge magistraten erg in de fout. Het verschil zit hem in het eindresultaat.
Blijkbaar heeft de Franse justitie geen last van de ‘pleinvrees’ van de Belgische procureurs om politiek gevoelige dossiers aan te pakken. Die worden veelal ‘geseponeerd’ of duren zolang tot zij zijn verjaard.
Wie van de Belgische politici en hoge magistraten werd hier sinds het Agusta-proces nog veroordeeld? Hooguit krijgen mandatarissen die in de fout gaan, zoals in het Publifin-schandaal gebeurde, de kans om hun schuld en boete af te kopen.
Politiek proces
Dit wordt niet alleen door Le Pen maar ook door een groot deel van de Franse media als een politiek proces bekeken. Dat is het ook. Dat ligt niet aan de procureurs of de rechters maar aan de politici die aan strafbare ‘graaicultuur’ doen.
Dat de niet-herverkiesbaarheid nu reeds uitwerking heeft is in de veroordeling ook goed gemotiveerd. De commentaar van Le Pen zelf bevestigt het: er is niet het minste schuldinzicht zodat herhaling erg voorzienbaar is.
De bewering dat er geen persoonlijke verrijking bij te pas komt is dan weer kort bekeken. Zij, zowel Le Pen, als haar medewerkers, hebben er immers goed van geleefd.
Fenomeen
Wat het allemaal moeilijk maakt is het gevolg van de maatschappijhervorming die onder VS-president Reagan en Brits premier Thatcher werd ingezet en op het continent werd afgedwongen.
Als je er van uitgaat dat het privé-initiatief voor het algemeen belang kan zorgen zodat de rol van de staat moet worden afgebouwd wordt alles ‘vercommercialiseerd’. Geld is onze God geworden.
Dat zie je nu dagelijks door de fratsen van de VS-oligarchen die in niets moeten onderdoen voor hun Russische collega’s. Ook daar zullen vroeg of laat politieke processen een beoordeling aan geven.
Misschien worden die daardoor ook bij ons opnieuw mogelijk.
