Intro – parallel met duurzaam ondernemen = chaos troef

Voor « duurzaam ondernemen » bestaan er wel duizend variaties in terminologie, waaronder de volgende:
– « maatschappelijk verantwoord ondernemen » ;
– « maatschappelijk ondernemen » ;
– « Corporate Social Responsability »;
– « verantwoord ondernemen » ;
– « duurzaam ondernemen » ;
– « corporate citizenship » ;
– « stakeholder management » ;
– « People, Planet, Profit  Ondernemen» ;
– « Triple Bottem Line Ondernemen ».
Dit geld ook voor andere culturen dan de onze.
Ook voor ethisch of duurzaam beleggen geldt dit ….

Voor “ethisch of duurzaam beleggen” in de ruime zin van het woord (beleggen in bedrijven of staten die ethisch(er) en/of duurza(a)m(er) bezig zijn) bestaan er dus ook wel duizend variaties op de naam, zelfs in het Nederlands, zoals o.m.
– “ethisch beleggen”;
– “maatschappelijk beleggen”;
– “gewetensvol beleggen”;
– “met een gerust geweten beleggen”;
– “goed geld”;
– “geld met een hart”;
– “geld met een geweten”;
– “investeren met managementcommentaar”;
– “geld met een gerust gemoed”;
– “maatschappelijk verantwoord beleggen”;
– “maatschappelijk verantwoorde en duurzame investeringen”;
– “duurzaam investeren”;
– “extra-financieel”investeren;
– “verantwoord beleggen”;
– “niet-traditioneel beleggen”;
– “beleggen met dubbel rendement”;
– “beleggen met schone handen”;
– “principiëel beleggen”;
– “duurzaam beleggen”.

Ook in het Engels zijn er variaties zoals o.m. :
– “long-lasting investments”;
–  “politically correct investing”;
– “Socially Responsible Investment”,
– “sustainable investment”;
– “responsible investment” ”;
– “invest with your heart and soul”;
– “ESG” of “Environment, Social and Governance”.
–
En zelfs in het Frans zijn er variaties zoals o.m. :
– “épargner éthiquement”;
– “des placements différents”;
– “l’épargne solidaire”;
– “épargner et investir sans remords”.

Wat is ethisch of duurzaam beleggen ?

In de breedste zin van het woord betekent ethisch of duurzaam beleggen volgens ons ondubbelzinnig meestal het volgende vandaag de dag: 
– het (her)beleggen van (financiële) middelen,
– met het oog op het bewaren van het kapitaal en/of het bekomen van een financieel rendement,
– gedurende een zekere tijd
– voor rekening van een belegger of een rechthebbende (in een pensioenfonds bijvoorbeeld),
– en daarbij bewust, beleidsmatig, openlijk en structureel  rekening houden met ethische en/of duurzame aspecten, t.t.z. andere dan puur financiële elementen,
– of  (als men het wel doet) niet op een duurzame wijze in de tijd, dus bv. enkel bij de lancering van het product.

Ethisch en duurzaam beleggen is niet exact hetzelfde, ; het eerste is veel dieper en fundamenteler dan het tweede.

Anders dan ethisch of duurzaam beleggen : klassiek beleggen

Er zijn nog twee andere vormen van beleggen buiten “ethisch/duurzaam beleggen”.

De eerste is “klassiek beleggen”, dat ook evenwel met de volgende termen wordt omschreven:
–  “traditioneel beleggen” (of “traditionnelles”);
– “gewoon beleggen” (of “ordinaires”);
– “normaal (aandelen)fonds…”.

In de breedste zin van het woord betekent klassiek beleggen volgens ons ondubbelzinnig meestal het volgende vandaag de dag: 
– het (her)beleggen van (financiële) middelen,
– met het oog op het bewaren van het kapitaal en/of het bekomen van een financieel rendement,
– gedurende een zekere tijd
– voor rekening van een belegger of een rechthebbende (in een pensioenfonds bijvoorbeeld),
– en daarbij NIET bewust, beleidsmatig, openlijk en structureel  rekening houden met duurzame aspecten, t.t.z. andere dan puur financiële elementen,
– of  (als men het wel doet) niet op een duurzame wijze in de tijd, dus bv. enkel bij de lancering van het product,
– of  (als men het wel doet) die als dusdanig verbergen,
– of bewust niet rekening houden met ethische en/of duurzame aspecten, t.t.z. andere dan puur financiële elementen.

Tegengesteld aan ethisch of duurzaam beleggen : (van oudsher als ) onethisch (bestempeld) beleggen

Er zijn twee andere vormen van beleggen buiten “ethisch/duurzaam beleggen”.De eerste is “klassiek beleggen” (zie eerder), de tweede is onethisch beleggen.
Onethisch beleggen wordt soms ook nog anders genoemd:
– “investment in sin stocks” ;
– « dirty investments ».
– « sick investments » ;
– « foute aandelen » ;
– « vice investments » .

In de breedste zin van het woord betekent onethisch beleggen volgens ons ondubbelzinnig meestal het volgende vandaag de dag: 
– het (her)beleggen van (financiële) middelen,
– met het oog op het bewaren van het kapitaal en/of het bekomen van een financieel rendement,
– gedurende een zekere tijd
– voor rekening van een belegger of een rechthebbende (in een pensioenfonds bijvoorbeeld),
– en daarbij bewust, beleidsmatig en structureel  rekening houden,
– met niet-duurzame aspecten, t.t.z. andere dan puur financiële elementen, die gericht zijn op het beleggen in goederen of diensten die anderen feitelijk uitbuiten, exploiteren of mogelijks exploiteren of uitbuiten of misbruik of gebruik maken van de zwakkere (economische of financiële of emotionele of psychologische… ) positie van derden).

Typisch en vaak als dusdanig bestemd beleggen in die zin zijn beleggingen in :
– de sexindustrie en – handel en aanverwante bedrijvigheden (omwille o.a. van de er vaak mee verbonden gedwongen prostitutie, uitbuiting van illegaal aanwezige  meisjes, kinderporno, pornofilmindustrie, sexshops, …);
– de gokindustrie (omwille o.a. van de vaak er mee gepaard gaande verslaving),
– de alcoholindustrie en –handel (omwille van de vaak ermee gepaard gaande verslaving, de gevolgen bij dronken rijden, …);
– de tabaksindustrie en –handel (omwille van de bewezen schadelijke effecten op de gezondheid…),
– de wapenindustrie en –handel, oorlogsindustrie ;
– de drugsindustrie en-handel ;
– illegale sectoren  (in bepaalde landen : casino’s, verboden drugsproductie en – handel, …) ;
– illegale activiteiten (bv. handel met landen of totalitaire regimes onder embargo).

Typische voorbeelden hiervan zijn de volgende investeringen :
– het fonds Adultinvest (investeringen in seksindustrie, inclusief bordelen, tabaks-, en alcoholindustrie) ; dit fonds werd door het tijdschrift Alternative Investment News genomineerd voor de onderscheiding van « Hedge Fund Launch of the Year » in 2008;
– het vergelijkbare Vice Fund.

Ethische/duurzame beleggers komen vaak  in de hemel, onethische beleggers soms overal

Uit marktonderzoek kunnen we globaal het volgende stellen :
– beleggers in duurzame en ethische markten en aandelen en obligaties krijgen normaal, tenzij ze expliciet anders beslissen en vragen, bij een professionele beheerder een vergelijkbaar  rendement op lange termijn als de belegger in klassieke beleggingen ; ze gaan dus naar de hemel ; ze krijgen geld en “propere” (of properder) beleggingen ;
– beleggers in onethische markten en/of aandelen en obligaties komen soms overal : ze hebben soms echt superieure rendementen (vb. beleggen in drugsindustrie, wapenindustrie, in de seksindustrie…) doch hebben vaak ook een ander  extra-“ rendement (vakere aanwezigheid van slechtere reputatie, faillissementen, wetgeving die de activiteit zwaar dwarsboomt of belemmert, politionele of justitiële problemen …. ) ; wie in dat type van bedrijven belegt voor grote bedragen riskeert letterlijk vaak zijn reputatie en letterlijk ook soms zijn hachje, als hij er voor uitkomt natuurlijk…. .
U bent gewaarschuwd.

Dirk Coeckelbergh

Literatuur:

COECKELBERGH, D., Een kwarteeuw ethisch en duurzaam sparen en beleggen in  België, Historiek, stand van zaken en kritische visie, Uitgeverij Garant, 2011, Antwerpen, 1300 p.