Eind maart vond er een drone-aanval plaats in Syrië. Niet door de Verenigde Staten of Israël, maar door milities die zich verzetten tegen de illegale amerikaanse bezetting van Oost-Syrië. Bij de aanval kwam één amerikaanse huurling om het leven en raakten verschillende amerikaanse militairen gewond.
Brian Berletic, 29 maart 2023
Terwijl de VS reageerden door zelf luchtaanvallen uit te voeren in Syrië tegen groepen waarvan Washington beweert dat ze achter de drone-aanval zitten, onthullen de beperkte reactie en de daaropvolgende aanvallen op amerikaanse troepen het diepe en groeiende dilemma waarin de VS zich zowel in Syrië als in de rest van het ruimere Midden-Oosten bevinden.
Waarom zijn de VS in Syrië op de eerste plaats?
De VS opereren sinds 2014 militair in Syrië, zonder enig mandaat van de Verenigde Naties, noch met toestemming van de internationaal erkende syrische regering in Damascus. De VS baseren hun aanwezigheid in Syrië, inclusief de militaire bezetting van Oost-Syrië, op het bestrijden van terroristische organisaties, waaronder de zelfverklaarde “Islamitische Staat” (ISIS, is verboden in Rusland).
In werkelijkheid, zoals de amerikaanse plaatsvervangend minister van Defensie voor het Midden-Oosten, Dana Stroul, in 2019 publiekelijk toegaf tijdens een evenement van het ‘Center for Strategic and International Studies‘ (CSIS) met de titel “Syrië in de grijze zone“, is de amerikaanse militaire bezetting bedoeld om Syrië te beroven van zijn primaire landbouw- en energiebronnen. Het laten bevriezen en uithongeren van de syrische bevolking wordt gebruikt als drukkingsmiddel tegen zowel Damascus als zijn bondgenoten, waaronder Rusland en Iran.
Plaatsvervangend adjunct-minister Stroul beweerde verder tijdens het CSIS-evenement dat de VS beschikten over wat zij noemde “doorslaggevende drukkingsmiddelen op tafel om tot een uitkomst te komen die gunstiger is en de amerikaanse belangen beter beschermt”.
Dit omvatte de amerikaanse bezetting van een derde van het syrische grondgebied in de oostelijke regio van het land. Stroul merkte op dat:
Dat derde van Syrië is het gebied dat rijk is aan hulpbronnen – het is de economische motor van Syrië. Dus waar de koolwaterstoffen zich bevinden, wat natuurlijk erg in het publieke debat staat dezer dagen hier in Washington, en ook het hart van de syrische landbouw.
Ze merkte op dat samen met de ‘architectuur van de economische sancties’ van de VS, het grootste gedeelte van het land dat gereduceerd is tot wat zij ‘puin’ noemde, zo kon worden gehouden door Syrië en zijn bondgenoten de mogelijkheid te ontzeggen om in wederopbouw te investeren.
Ze merkte op:
De rest van Syrië is echter puin en wat de Russen willen en wat Assad wil, is economische wederopbouw.
Dat is iets waar de Verenigde Staten in principe een vinger in de pap kunnen houden via de internationale financiële instellingen en onze samenwerking met de Europeanen. Dus voerden we aan dat we, zonder gedragsverandering van het Assad-regime, vastberaden moeten blijven om te beletten dat hulp voor wederopbouw en technische expertise naar Syrië zou vloeien.
Met andere woorden, de militaire aanwezigheid van de VS in Syrië maakt deel uit van een algemeen beleid dat bedoeld is om ofwel de syrische regering te dwingen zich te plooien naar de eisen en de belangen van Washington, ofwel te lijden onder een voortdurende humanitaire crisis als gevolg van de opzettelijke belemmering van voedselhulp, energie en hulp bij de wederopbouw. Het gegeven dat de VS in Syrië zijn “om ISIS te bestrijden” is slechts een mistgordijn waarachter deze agenda schuilgaat.
Wat de escalatie ons vertelt over de amerikaanse macht in het Midden-Oosten
De New York Times beweerde in een artikel van 24 maart 2023 met de titel “Conflict in Syrië escaleert na aanval waarbij een amerikaanse huurling om het leven kwam”:
Het conflict in het noordoosten van Syrië escaleerde vrijdag toen door Iran gesteunde milities een salvo van raket- en drone-aanvallen lanceerden op coalitiebases na amerikaanse represailles voor een drone-aanval waarbij een amerikaanse huurling om het leven kwam en zes andere Amerikanen gewond raakten.
President Biden probeerde tijdens een persconferentie in Canada, de vrees te temperen dat de over-en-weer-aanvallen tussen de Verenigde Staten en de milities uit de hand zouden lopen, terwijl hij tegelijkertijd Teheran waarschuwde om zijn bondgenoten in toom te houden.
De amerikaanse represailles voor de oorspronkelijke drone-aanval schijnen de verschillende strijdkrachten die in Syrië opereren niet te hebben overtuigd om af te zien van hun strategie om de militaire druk op amerikaanse troepen die Oost-Syrië bezetten, op te voeren.
Het is voor alle partijen in de regio overduidelijk dat Syrië, Iran en zijn bondgenoten escalatiedominantie bezitten.
De VS zijn sterk verwikkeld in hun proxy-oorlog in Oekraïne tegen Rusland en zijn ook erg begaan met aan de gang zijnde voorbereidingen voor een oorlog tegen China. De militaire voetafdruk van de VS in Syrië is klein en hoewel USCENTCOM nog steeds bestaat uit tienduizenden amerikaanse troepen in de regio, beschikken de VS niet over de logistieke middelen om een grootschalig conflict in en rond Syrië uit te vechten zonder voor onbepaalde tijd hun doelstellingen in Oost-Europa en in de Stille Oceaan in het gedrang te brengen.
Daarom probeert de amerikaanse president Joe Biden een escalatie te voorkomen, ondanks de toenemende militaire druk die wordt uitgeoefend op de amerikaanse troepen die Oost-Syrië bezetten, simpelweg omdat dit zou betekenen dat ofwel de operaties in Oekraïne ofwel in de Stille Oceaan – misschien zelfs beide – zouden moeten opgegeven worden.
Omgekeerd lijkt het erop dat de troepen in de regio die zich tegen de amerikaanse militaire bezetting richten, de frequentie en omvang van hun militaire operaties zorgvuldig moduleren om te voorkomen dat de VS tot een drastische escalatie zouden worden gedwongen. Het doel lijkt de amerikaanse bezetting in Oost-Syrië steeds minder houdbaar te maken, waardoor de VS uiteindelijk gedwongen zouden worden hun posities op te geven.
Overige details uit het hierboven aangehaalde New York Times’ artikel illustreren andere belangrijke aspecten van de tanende militaire macht van Washington, zowel in de regio als in het algemeen.
Het artikel merkt op:
Twee amerikaanse functionarissen zeiden dat het voornaamste luchtverdedigingssysteem op de basis op dat moment “niet volledig operationeel” was. Dat deed de vraag rijzen of de aanvallers die kwetsbaarheid hadden ontdekt en uitgebuit, of toevallig de drone op dat moment stuurden, zo zeiden enkele mensen die uitsluitend anoniem over dit onderzoek wilden spreken.
Brig. Generaal Patrick Ryder, de woordvoerder van het Pentagon, zei dat de luchtverdedigingsradar werkte, maar hij weigerde verdere details van het systeem te bespreken, daarbij verwijzend naar de operationele veiligheid en een onderzoek door het Centrale Commando van het leger.
Het artikel onthult dat minstens een deel van de luchtverdediging van de amerikaanse basis bestond uit het Avenger-raketafweersysteem. Dit is een versie van de draagbare Stinger luchtafweerraket die op een voertuig gemonteerd wordt. Duizenden van de draagbare variant zijn naar Oekraïne gestuurd, samen met een veel kleiner aantal Avenger-systemen.
Hoewel de amerikaanse Stinger-raket een formidabele korteafstandsbescherming biedt tegen een verscheidenheid aan luchtdoelen, schiet zij ver tekort bij het bieden van een bescherming zoals die van de gelaagde geïntegreerde luchtverdedigingssystemen die worden gebruikt door landen als Rusland, China, Syrië en ook Iran. Het gebruik van de Stinger-raket door Oekraïne maakt dat Russische gevechtsvliegtuigen en helikopters niet ongestraft kunnen opereren in een groot deel van het oekraïense luchtruim. De raketten zijn echter minder effectief gebleken tegen raketten en drones.
De tekortkomingen van de amerikaanse luchtverdedigingstechnologie vormden al een groeiend probleem lang voordat deze systemen in Oekraïne op de proef werden gesteld. Door de VS vervaardigde Patriot-raketten hebben herhaaldelijk gefaald in het afweren van de drone- en raketaanvallen van Jemenitische milities tegen Saoedi-Arabië, zoals gerapporteerd door artikels als dat van NBC News “Waarom amerikaanse Patriot-raketten er niet in slaagden drones en kruisraketten te stoppen die Saoedische oliesites aanvielen.”
In feite hebben de VS en veel van hun NAVO-bondgenoten tientallen jaren lang luchtverdedigingssystemen verwaarloosd ten gunste van het bekomen van superioriteit in de lucht. Niettegenstaande dat de VS luchtsuperioriteit bezaten boven Oost-Syrië, is technologie die ooit behoorde tot het monopolie van het Westen, zoals drones en raketten, nu doorgedrongen tot in de arsenalen van zowel nationale strijdkrachten als lokale milities. Deze drones en raketten kunnen gemakkelijk langs gevechtsvliegtuigen glippen en vereisen geavanceerde luchtverdedigingssystemen op de grond om ze te onderscheppen, systemen die de VS op dit moment simpelweg niet hebben.
Het onvermogen van de VS om hun strijdkrachten te beschermen tegen de groeiende drone-, raket- en artilleriecapaciteiten van regionale strijdkrachten, in combinatie met het feit dat hun leger steeds meer elders wordt ingezet, geeft lokale troepen de mogelijkheid om zowel fysieke als politieke schade toe te brengen aan de amerikaanse bezetting, waardoor die bezetting steeds minder houdbaar wordt.
Geopolitieke getijden spoelen de amerikaanse overheersing in het Midden-Oosten weg
De geopolitieke transformatie van het Midden-Oosten zorgt ervoor dat dit proces de militaire aanwezigheid van Washington in de regio blijft ondermijnen. Saoedi-Arabië, Iran, Syrië en Turkije die door Rusland en China allemaal rond de tafel werden gebracht om een punt te zetten achter jaren van vijandelijkheden, laten de VS politiek en ook militair steeds meer geïsoleerd raken.
USCENTCOM leunt zwaar op de illusie van chaos in de regio om zijn militaire aanwezigheid op het Arabische schiereiland te rechtvaardigen. Nu deze chaos wordt afgebouwd, verdwijnt ook de rechtvaardiging die de VS gebruiken om die militaire aanwezigheid te behouden. Als één of meer landen in de regio zou besluiten om de amerikaanse militaire aanwezigheid binnen hun grenzen te verminderen of volledig te beëindigen, dan neemt het vermogen van Washington om te escaleren als reactie op aanvallen op hun troepen in Oost-Syrië nog verder af.
Een combinatie van de groeiende militaire krachten die zich verzetten tegen de illegale bezetting van Syrië door de VS en de verschuivende geopolitieke orde in de wijdere regio, maakt de amerikaanse troepen steeds geïsoleerder en kwetsbaarder. Hun bezetting van Oost-Syrië, gebaseerd op het uithongeren en laten bevriezen van de syrische bevolking tot ze zich onderwerpen, op zichzelf al onverdedigbaar, zal ook militair onhoudbaar worden. Elke poging van de VS om hun positie in Oost-Syrië te versterken zal ten koste gaan van het aan de gang zijnde proxy-conflict met Rusland in Oekraïne en het geplande conflict met China over de eilandprovincie Taiwan. Alleen de tijd zal uitwijzen waar de VS besluiten de rest van hun militaire macht te plaatsen in hun poging om Oost-Europa, het Midden-Oosten en de Stille Oceaan te domineren. Maar één ding is vrijwel zeker: ze kunnen niet alle drie met succes domineren.
Bron: Washington’s Position in Syria Under Fire (Literally)
Brian Berletic is een in Bangkok gevestigde geopolitieke onderzoeker en schrijver, voornamelijk voor het online magazine “New Eastern Outlook”.
Dit artikel is beschikbaar als pdf (engels)
Herpublicatie wordt aangemoedigd, mits verwijzing naar NEO.
Ook goed om te lezen:
