De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Wanneer Moeder Natuur strààlt

Wanneer Moeder Natuur strààlt

donderdag 26 juli 2018 17:52
Spread the love

26 juli was de warmste dag tot nogtoe. In deze zomer, maar alvast wat het United Kingdom en ons land betreft, ook sinds het begin van de weerswaarnemingen, wellicht rond 1900. Rond twee uur kwam ik een blonde  dame in licht kleed tegen van een jaar of zestig in de doorgang van het Ladeuzeplein naar college De Valk. Haar hondje toonde veel belangstelling in het mijne. Ik zegde, nadat de diertjes twee minuten rond elkaar hadden gedraaid, snuffelend en “glimlachend”: “Nu is het niet moeilijk het vakantiegevoel “in mijn straat” te beleven!”. De slanke vrouw bevestigde lachend. Als grote Natuurliefhebber in hart en nieren, ben ik zeer tevreden met de Zomer van achttien. Hoe vaak heb ik niet een stil en zuur gevoel van onbegrip en minachting ervaren, als mensen weer eens kafferden op de Natuur; tijdens de winter klagen de mensen; in de zomer al evenzeer. “Het is te warm”. Of, “Waar gaat de wereld naartoe, er zijn geen echte zomers meer…”. 

Zes minuten leestijd

Bewerkt op 27 juli, o.a. met een citaat van de mystica Simone Weil, van kardinaal Godfried Danneels en Marc Reynebeau. 

Met small talk à  la Flamande heb ik het lang moeilijk gehad. En op de keper beschouwd, was dat vaak zo wanneer die verbindende gesprekjes wilden hun werk doen door het neerhalen van een op onnozele gronden gekozen ‘gemeenschappelijke vijand’, die in mijn ogen best wat meer respect, zelfs Eerbied waardig was. Zoals dus de Natuur of de Vreemdeling. 

Van exotische culturen gesproken, recent heb ik mijn haartooi nog eens op zijn boeddhistisch gemaaid. Het voelt lekker fris, en het schijnt gezond te zijn voor de scalp. Met zulk kort haar wordt het ook mogelijk die scalp wat extra aandacht en zorg te geven. Vandaag genoot ik van een massage met hazelnootolie. Heerlijk. Alsof het zo altijd zou moeten kunnen zijn. Tijdens de eerste schoonmaakbeurt met het korte haar, kwam overigens heel wat oude huid los. Het leer van mijn hersenpan leeft op. Hopelijk ook dat wat er onder zit.

Jeugd is een overtrokken ideaal in deze tijd. Wat is het fijn, een vriendelijke oude man te zijn, zoals een buurvrouw me onlangs noemde in dialoog met haar partner. Een rijkdom die ik nu ervaar, en die ik als jongen niet heb gekend, is dat bij alles wat ik tegenkom, elke indruk, elke gedachte, een reeks associaties gevormd worden. De fameuze meerlagigheid van het bestaan. Zo heb ik in psalm 23, de meest bekende en overal op de planeet dagelijks door vele duizenden mensen gereciteerde psalm, altijd heel mooi gevonden, de volgende passage: (de voormalige herdersjongen en latere koning David zingt zijn liefde voor de Schepper uit): 

“U zalft mijn hoofd met olijfolie, 

mijn beker vloeit over. 

U laat mij rusten in groene oases, 

u voert mij langs vredig water

om mij te laten ontspannen”. 

(Persoonlijke vertaling op basis van de toonaangevende nieuwe Nederlandstalige eukemenische vertaling NBV en deze, al even invloedrijk, van André Chouraqui, de Jood die in het Frans schreef en in Algerije tussen moslims was opgegroeid). 

Pas tien jaar nadat ik deze tekst aantrof in mijn eerste zelf en bewust aangekochte magnifieke Bijbel en hem meteen omarmde, besefte ik stilaan de diepere wortels van mijn leesplezier en bidplezier. 

Als kind heeft moeder Maria mij en broertje geregeld, zowat om de tien dagen, een avondlijke gezichtsmassage toegediend, met zeer vaardige en tedere handen. Zij gebruikte daartoe de fameuze Nivea gezicht crème, en ook die frisse geur is voor immer een aangename associatie gebleven. Als ik tegenwoordig van iemand een massage ontvang, treedt er een zogenaamd “geheugenspoor” op naar die oertijd van mijn kinderlijke ziel. Dan doet het hier en nu heerlijk deugd, ook juist omdat herinneringen geactiveerd worden aan “de gouden begintijd”. De prille kindertijd, toen de taken en beslissingen die wij moesten nemen nog relatief licht waren, het leven elke dag uiterst interessant, en de zorg en warmte die we ontvingen, navenant zo groot. 

Een andere associatie is dat olijf-olie verwijst naar het plezier dat moeder vertoonde telkens zij olijfjes verwerkte in de maaltijden of in de hapjes als wij gastvrijheid aanboden. Intussen begrijp ik dat deze vrucht voor haar fijne herinneringen bovenhaalde aan de zomers dat zij als zelfstandige reisgids in dienst van de West Belgian Coach Company drommen Britse toeristen een fijne ervaring bezorgde in het land van president Josip Broz Tito, eind jaren vijftig. Zij was zo goed in haar job, dat de president haar een medaille en een oorkonde overhandigde, en haar persoonlijk de hand drukte, eind september 1961. 

 

Moeder was geen typische christen. Zij bad altijd tot God, niet via Jezus. Zij had, zonder bijzonder hoog geschoold te zijn, een sterk aanvoelen over de essentiële fenomenen van het Leven, van de Existentie. Voor haar was Liefde een heel belangrijk concept, evenzeer als Eerbied en Heiligheid. Zij had een warme relatie gehad met haar vader. Met de moeder, die zelf verloren liep in het bestaan, was de relatie complexer en minder liefdevol gebleven. Zij wist hoe dan ook zeer veel liefde op te brengen, tastbare liefde dus, beste tijdgenoten, voor haar beide kinderen.

“Aandacht

is de meest zeldzame en pure vorm 

van generositeit”

                                                                            Simone Weil

Naast de genoemde massage, maakte zij geregeld heel duidelijk dat zij de kinderen heel graag zag, door ons op het schootje te laten plaatsnemen, en door ons tot wel acht jaar elke avond een bad te geven. 

Het was voor mij dan ook helemaal geen nieuws toen biowetenschappers kort na de eeuwwende de proefondervindelijke vaststelling de wereld in stuurden, dat niet de erotische liefde, maar de ouderliefde, en in het bijzonder de liefde tussen moeder en kind, de krachtigste liefde is en de zuiverste liefde, die er in de wereld van mens en dier voorkomt. Voor mij was het eerder vreemd dat de meeste medemensen dat niet hadden gemerkt. Een reden voor ons tot vervreemding van de bewoners van dit stukje aarde, waar wij waren opgegroeid, school liepen, rond mochten kijken en aan de slag gingen. 

De biologen wisten al langer dat moederliefde en zorg voor de jongen maakt dat moederdieren van uiteenlopende soorten als de leeuw of het everzwijn, heel wat gevaarlijker kunnen zijn voor passanten dan de mannetjes. 




De band moeder-kind, dat lijkt mij een sterke evidentie bij zowat alle volkeren behalve de westerse… In die zin was ik blij te vernemen dat top theologen van theologenstad Leuven in onze tijd God evenzeer vrouwelijk ervaren en denken als mannelijk. Reimund Bieringer legde in die zin bij mij getuigenis af. Wij bidden beiden de aanhef van het Onze Vader in twee vormen, de vaderlijke en de moederlijke.

De moeder en haar kind… Een oerthema dat het waard is nog een bedenking aan vast te knopen. Een bekende visie onder westerse filosofen is dat de vader altijd wat meer op afstand staat van zijn kind. Logisch, hij heeft het diertje niet negen maanden voelen groeien en helpen voeden, gedragen… Daarom dient de vader altijd, in zijn hoofd en hart, het kind dat geboren is “te adopteren”. De familiale band is minder lichamelijk, minder evident. 

Daarom vind ik het zeer verstandig dat christelijke middens aandringen de traditie gewoon in ere te houden, en het kind ex officio de naam van de vader mee te geven na de geboorte, in de officiële registers. Zo kan die arme man, die toch altijd een beetje buiten de warme relatie van die twee wezens staat, zich toch betrokken voelen. En dat is geen overbodige luxe, want vele vaders slagen er niet in bij de moeder van hun kinderen en bij hun kroost te blijven. Van New York tot Mechelen en Namur. En dat is een ramp. Want kinderen opvoeden zonder een toegewijde partner, dat is een beetje de hel. 

Maar ik ben dus heel ingenomen met de warme zomer. Op deze wijze voelen wij allen wat ik de Warme Kracht van de Natuur zou willen noemen. Heel tastbaar. Plots zijn uurroosters en koopkracht van iets minder groot belang. Het is zo fijn, gewoon in de tuin te zitten, samen. Of op een terrasje, waar we niet alleen hijsen, maar ook naar elkaar luisteren en uitdrukken wat er in ons leeft. 

Natuurlijk zijn er ook schaduwkanten aan Moeder Natuur. Zo liep ik ooit bijna recht een vijver in, waar ik had kunnen verdrinken, omdat er een omvattend laagje kroos op lag. Thierry Pijl, een vriend uit de straat die een jaar of vijf ouder was en later een dichter is geworden, voor hij al te vroeg stierf, hield me net bijtijds tegen door een kei in de vijver te mikken, die prompt “door de basketvloer” ging die ik zag… Pijl wees er mij ook op dat warmte wel lekker is, maar ook dat “de zon is een doder!”. Hij lichtte toe dat jonge nestverlaters die te lang onbeschut blijven, wel eens uitdrogen en sterven. 

Dat Moeders van menselijke identiteit ook best vervelend en snijdend inperkend kunnen zijn naar de ontwikkeling van hun zonen, daar hoorde ik al zeer uiteenlopende figuren getuigenis over afleggen. De eerste die in die zin de frustratie, de stille boosheid naar de moeder uitsprak, openlijk durfde uitzeggen, was kardinaal Godfried Danneels, terloops tijdens een conferentie een jaar of twaalf terug, aan het Leo dertien seminarie. De laatste was een soort tegenpool: de seculiere journalist en zelf ook vader, de columnist van De Standaard, die ik op zaterdag 7 juli nog heb geïnterviewd, zoals de aandachtige lezer zich herinnert.  Op de een of de andere manier, heb ik mijn eigen moeder, hoewel ik haar lang niet in haar vele facetten samen kon denken, veel van haar lastige kanten vergeven. Het was immers evident dat zij ons graag zag en ons alleen maar het goede wenste. En dat zij serieuze offers bracht, die haar zwaar vielen, terwille van de kinderen. 

In elk geval, leve Moeder Natuur. 

Laten wij ons voornemen, al dan niet geïnspireerd door de wereldwijde bosbranden die zich momenteel voordoen, haar in de toekomst wat minder aan te randen en uit te buiten. 

Leve de zomer!

Stef

  

 

take down
the paywall
steun ons nu!