Er was euforie, kritiek en ook gematigde steun voor het initiatief. Vooral in de mainstream media werd er opgetekend dat er ‘eigenlijk iets beweegt’, en dat de logische conclusie is dat ‘jongeren het beu zijn geen regering te hebben’. Felix De Clerck en later de CD&V Jongeren waren de eersten om zich achter de oproep te scharen, die steeds benadrukt politiek neutraal te zijn.
Als we het standpunt van ‘SHAME’ omtrent de betoging van komende zondag bekijken, dan zien we een haast agressieve antipolitieke houding. Toch wordt niet expliciet verboden om niet in het wit en/of neutraal te komen opdagen, zoals dat bij de Witte Mars in ’96 voor een deel het geval was.
OP EIGEN RISICO
Letterlijk staat er te lezen: “Het gebruik van de Belgische vlag als symbool voor verdraagzaamheid en samen zijn is, ondanks alle goede bedoelingen een verkeerd signaal aan het uitsturen. Hetzelfde geldt voor alle vlaggen die aan een politieke partij (NV-A, SPA, Open VLD, PS, Ecolo, vakbond (ABVV, ACV, …) of een sociale beweging). Wij kunnen en gaan jullie niet verbieden deze desalniettemin mee te nemen, maar dan doen jullie dat op eigen risico”.
Wat met ‘eigen risico’ bedoeld wordt, is niet duidelijk, maar de organisatoren zullen in elk geval gebruik maken van een ordedienst om eventuele relschoppers en denigrerende boodschappen te verwijderen.
WIE DOET MEE OP 23 JANUARI?
De timing van deze betoging is opmerkelijk, omdat we vermoedelijk nog nooit zo dicht stonden bij een totale formatiecrisis die potentieel zelfs kan uitmonden op een ‘tabula rasa’ of verkiezingen. Tussen nu en zondag kan er met andere woorden veel gebeuren, en Animo, de jongerenbeweging van Sp.A speelt daar alvast op in.
Zij roepen op tot mobilisatie via een rouwprent, waarop het ‘overlijden’ van de toekomst van de jongeren staat vermeld… op zondag 16 januari. Voorbarig of niet, Animo wil dus van 23 januari gebruik maken om voor de toekomst van jongeren en welvaart te betogen. Niet duidelijk is of dat met een regering moet gebeuren zoals nu vooropgesteld, of een geheel andere formule. Ook de initiatiefnemers spreken er zich niet over uit. Pieter Marechal, voorzitter van Jong Cd&V, gebruikte een soortgelijk discours als dat van Animo, om te wijzen op het belang van deze betoging voor jongeren, die hij ‘Millenials’ noemt.
Comac, de jongerenorganisatie van PvdA, roept net als haar moederpartij op om te betogen. In tegenstelling tot Comac heeft de PvdA een beetje kritiek over voor de ‘vaagheid van het iniatief’. Toch valt ook hier niet meteen te lezen voor welk soort regering betoogd moet worden. ‘Solidariteit en eenheid’ staan centraal. Toevallig vindt twee dagen voordien ook het evenement ‘Solidariteit maakt een cultuur groot’ plaats in KvS.
Aan Franstalige kant valt de deelname van FEF (Féderation d’Etudiants Francophones) op. Zij besluiten hun persbericht met ‘l’union fait la force’ en benadrukken dat het belangrijk is om te betogen tegen de splitsing van het land en bijhorende solidariteitsstructuren. Ook eisen ze een herinvestering in publiek onderwijs, tot 7% van het BBP. Dit kan volgens FEF enkel binnen het Belgische kader.
Jeunes CdH roepen ook op tot mobilisatie en verwijzen naar de oproep van Marechal van Cd&V Jongeren. Ook hier wordt de noodzaak van een regering benadrukt en wensen de CdH Jongeren de onderhandelaars een serene verderzetting van de besprekingen toe.
Vanuit syndicale hoek zijn er voor zover geweten geen officiële oproepen te bespeuren.
KRITIEK
De vaagheid waar de PvdA gewag van maakt, wordt door sommige commentatoren fel bekritiseerd. Tom Naegels stelt in De Standaard vast dat “betogen rond een vaag standpunt” makkelijker is, terwijl ter linkerzijde vooral stemmen opgaan over het feit dat deze betoging in wezen het establishment zou steunen.
Dat er voor een regering en niks anders op straat wordt gekomen, is vandaag de dag op zich al een politiek statement voor wie in de eerste plaats geen regering van besparingen wil. Opvallend is wel dat deze kritieken in de sociale media vaak herhaald worden, terwijl de radicaal-linkse organisaties en bewegingen er (nog) geen officieel standpunt over uitgebracht hebben.
USUAL SUSPECTS
Jong N-VA voelt zich geviseerd door het initiatief ‘SHAME’ en roept dan ook op om niet te betogen, maar geduld te hebben voor een regering die de toekomstige welvaart veilig moet stellen. “Want daarvoor is het waard om te wachten”, klinkt het.
Hoewel de flamigante organisaties zich niet aangesproken voelen door dit initiatief, dat duidelijk de Belgische tricolore gebruikt, zullen er partijen en organisaties vanuit het hele spectrum aanwezig zijn op 23 januari.
Net zoals andere brede betogingen die in het teken staan van de toekomst van ‘onze jongeren en onze welvaart’, wordt door elke deelnemende organisatie een andere invulling eraan gegeven. In die zin zal de boodschap ‘wij willen een regering’ vermoedelijk wat ondergesneeuwd raken, zeker als er elementen in de betoging uiteenlopende zaken, gaande van ‘solidariteit’ tot ‘noodzakelijke verandering (besparingen?)’, zullen eisen.
TYPISCH BELGISCH
Toch is het afwachten hoe deze betoging nu precies zal verlopen. Het gaat om een lang traject en er wordt enkel via sociale media gemobiliseerd. De traditionele kranten en tv-zenders hebben wel geholpen door het initiatief uitgebreid in de kijker te zetten. Anderzijds was het oorspronkelijk op studenten en jongeren gericht, terwijl 23 januari nog volop in de blokperiode valt.
Veel zal dus afhangen van welke invulling individuen en organisaties verder geven aan deze optocht. Het zou logisch zijn dat alle delegaties die deelnemen een minimum aan eensgezindheid vertonen omtrent het willen vormen van een regering. Toch is het zeer waarschijnlijk dat er ook groepen zullen meelopen die louter gebruik willen maken van de mobilisatie en het feit dat mensen aanvoelen ‘dat er iets moet gebeuren’.
Inhoudelijk gezien is deze optocht een week voor aanvang dus nog een enigma, maar dat heeft natuurlijk alles te maken met apolitieke karakter van dit initiatief. In tegenstelling tot andere landen wordt hier in feite niet tégen iets betoogd, maar eerder voor het behoud van vertrouwde zaken, ook al hoort een federale regering daar de laatste jaren niet langer toe.
Of deze depolitisering ook een effect zal hebben op de opkomst en de impact van de optocht, is een andere kwestie. De vraag is dan ook wat er na 23 januari nog zal gebeuren, en wat het karakter van mobilisaties zal zijn nà de vorming van een regering en de introductie van besparingen.