Vrijwilligers zijn actief in vele steun- en onthaalgroepen voor mensen op de vlucht. Deze groepen werken vanuit dezelfde basiswaarden: respect en solidariteit en zijn op de eerste plaats ontmoetingsplekken voor de vrijwilliger en mensen op de Vlucht.In Mechelen organiseerde de overkoepelende  organisatie “Gastvrij Netwerk”, een vormingsdag met de steun van de medewerkers van de Dossinkazerne en van de Cera- coöperatie.

Wie zijn wij, de vrijwilligers en welke zijn de sterktes en zwaktes van onze organisatie. De  80 aanwezigen stelden zichzelf in vraag in de hoop wegen te vinden om de asielzoekers en immigranten beter te begeleiden in hun wonen, leren, werken en samenleven. Ook de zorg van en voor de plaatselijke inwoners kwam aan bod.

Uiteindelijk moet de “verplichte” en zeker de ”gewilde” integratie letterlijk een plaats vinden in de plaatselijke gemeenschappen. De omkadering door professionelen is meestal te beperkt   om aan de asielzoekers voldoende informatie en ondersteuning te kunnen bieden. Vandaar het belang van de inzet van vrijwilligers.

In het werken met en voor mensen op de vlucht zien we een jong professioneel kader naast wat oudere vrijwilligers. En hoe vreemd het ook mag klinken: er worden telkens nieuwe medewerkers gevonden voor kleine en grote klussen: van het behangen tot kasten in elkaar zetten, kookpannen verzamelen bij familie en vrienden, samen winkelen, kringwinkels aflopen enz. Mensen zijn dikwijls heel blij dat ze een hand kunnen toesteken. 

Gastvrijheid en solidariteit

Gastvrijheid en solidariteit blijken uiteindelijk groter te zijn dan de angst voor de andere.

Het C.A.W. van Oost-Vlaanderen werkt sedert enkele jaren intensief aan de psychische begeleiding van mensen op de vlucht. Hiervoor wordt de Mind-Spring methode gebruikt. Het doel  van een aantal vormingssessies is om de cursisten stappen te tonen naar een betere, positievere kijk op zichzelf. Van daaruit kan zelfvertrouwen groeien en kan er gewerkt worden aan de ontwikkeling van capaciteiten die het leven en samenleven vergemakkelijken. Via praktische voorbeelden en een uitgebreide documentatie werden de aanwezigen vertrouwd gemaakt met “Mind Spring”.

Tot slot werd er doorgedacht over hoe men meer impact kan hebben op een samenleving die alsmaar verder lijkt te polariseren. 

In de laatste sessie, begeleid door 3 medewerkers van d Dossinkazerne, gespecialiseerd in deze materie, werden de voornaamste mechanismen die leiden tot polarisatie toegelicht. Een conflict begint meestal met de (soms) ongezouten mening van een zgn. pusher. Die lokt een tegengestelde mening uit van een andere pusher. Voor beide meningen komen er dan joiners in actie die de grote groep niet- of weinig geïnteresseerden bewerken om voor de ene of de andere kant te kiezen. Soms probeert dan een buitenstaander, de  zgn. bridge  builder tot een vergelijk te komen, maar dit werkt dikwijls niet: de bridge builder geeft de pushers nog meer zichtbaarheid. M.a.w. het voorzichtige werk van de verzoener trekt nog meer de aandacht op  de extreme meningen.

Volgens dit model voor conflictbeheersing dat door Bart Brandsma uitgewerkt werd, heeft men dan gamechangers nodig die proberen haalbare compromissen naar voor te schuiven. Dikwijls vanuit een andere aanpak die de aandacht verschuift van het verschillende naar het gemeenschappelijke

Bart Somers, Vlaams minister van Samenleven kwam op het middaguur kennis maken met de activiteiten van het Gastvrij Netwerk en met de vrijwilligers. Josée Goethals, de voorzitster, schetste hem de problematiek en de bezorgdheid  van de aanwezigen. De minister vertaalde, met een zeer positieve ingesteldheid, de hoop van de aanwezigen op een samenleven, met verschillen maar ook met gemeenschappelijke waarden. De minister beloofde het “Gastvrij Netwerk ook te betrekken bij het uitbouwen van zijn beleid. Na het officiële deel bleef hij nog lang napraten met de vrijwilligers.

Met Bilzen nog in het achterhoofd was dit een hoopvol  moment voor de aanwezigen.

Leni Creuwels, Jan Engelen
Onthaalgroep Vluchtelingen Herent

Meer info over het Gastvrij Netwerk en de toolbox voor vrijwilligers:
https://www.vluchtelingenwerk.be/gastvrij-netwerk

Meer over Bart Brandsma:  https://databank-sociale-samenhang.vlaanderen.be/polarisatie-inzicht-de-dynamiek-van-het-wij-zij-denken-training-consultancy