Een aantal Leuvenaars pleit voor meer georganiseerde contacten tussen autochtonen en mensen van andere herkomst. Het Leuvense stadsbestuur moet meer werk maken van de strijd tegen racisme en discriminatie en mensen zonder papieren op een menswaardige manier behandelen. Dat zijn enkele conclusies uit het migratiedebat dat ik op 3 juni organiseerde in Het Groot Ongelijk in Kessel-Lo met in het panel Lalyn Wadera (Vooruit), Zeger Debyser (N-VA) en Sylvia Kapinga (CD&V) en Bob Pleysier (ex-Fedasil), Andrea Bardyn (Buren zonder grenzen), Alison Ahern (studentenmoskee Imsal) en Kathleen Van Impe. Wie een uitgebreid verslag van dit debat stuurt mij een mail: luc.vanheerentals@telenet.be

Meer contacten gevraagd

In Leuven wonen momenteel verspreid over meer dan 160 verschillenden nationaliteiten iets meer dan 21.000 niet-Belgen. Als je er het aantal personen bijtelt met een niet-Belgische herkomst dan kom je uit op een aandeel van 34,5 procent. Een meerderheid van circa 70 procent staat positief ten aanzien van het samenleven met andere culturen, maar 55 procent maakt nooit een praatje met iemand van een andere herkomst.

Tijdens enkele tussenkomsten werd gepleit voor initiatieven die interculturele contacten faciliteren. “Ik wil mensen best aanspreken, maar ik versta hun taal niet. Zij zijn meestal, dat is misschien hun cultuur, sterk aan mekaar geklit, zijn steeds onder mekaar, spreken steeds hun taal… Dan voel ik mij niet thuis. Ik wil met hun praten, weten hoe ze wonen en koken en ook het mijne vertellen, maar ik kan gewoon geen contact leggen”, aldus een vrouw.

De Leuvense vredesbeweging herhaalde bij monde van Ria Verjauw en Koen Ooms het voorstel om een ontmoetingsruimte te creëren waar mensen mekaar laagdrempelig en met een open geest kunnen ontmoeten, waar allerlei activiteiten zouden kunnen georganiseerd worden. Het pleidooi van Alison Ahern om moslims kansen te bieden om te participeren aan de samenleving situeert zich in dezelfde richting. Lalyn Wadera verwees voor de gevraagde ontmoetingsruimte naar plannen in die zin in Scheutsite die Leuven aankocht.

Wadera verwees onder meer ook naar de Leuvense steun aan etnisch-culturele feesten, maar kreeg als reactie de vraag om deze wat meer bekendheid te geven. Voorwaarde voor integratie is volgens Zeger Debyser de kennis van het Nederlands. Hij wees er ook op dat het voor het Leuvense verenigingsleven erg moeilijk is om migranten aan te trekken. Sylvia Kapinga beklemtoonde de noodzaak van kennis van de andere cultuur en het overstijgen van de eigen privileges en voordelen. Lalyn Wadera vroeg zich af of het verenigingsleven zich wel voldoende open stelt voor andere culturen.

Meer doen tegen racisme

In 2021 stelde de PZ Leuven 14 pv’s wegens racisme op, in 2020 17 en in 2019 14. UNIA maakt in haar jaarverslag voor 2020 melding van 104 meldingen vanuit Leuven waarbij 35 dossiers werden geopend. 25 hadden betrekking op feiten van discriminatie, de overige 10 op haatmisdrijven/haatboodschappen. Uit een onderzoek dat de stad liet uitvoeren bleek in 2021 dat een significant deel van de makelaars en particulieren op de Leuvense huurmarkt etnische minderheden discrimineert. Zo heeft een man met een Marokkaanse naam 35 procent minder kans om uitgenodigd te worden voor een plaatsbezoek aan een te huur staande woning dan iemand met een Belgische naam. Het Vlaams Belang haalde in 2018 voor de gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen in deze stad 3,6 en 4,3 procent, voor de Vlaamse parlementsverkiezingen in 2019 7 procent.

“Wij ervaren enorm veel discriminatie, soms expliciet – mensen die ronduit zeggen dat ze geen Afrikanen of mensen met een hoofddoek willen -, maar veel vaker subtieler: na het bezoek aan de woning ontvangen we geen verdere reactie op onze mails”, aldus Andrea Bardyn van Buren zonder Grenzen. In een tussenkomst vanuit de zaal werd gepleit voor een harder beleid, om met praktijktesten een nulmeting uit te voeren en discriminatie te sanctioneren. Terwijl Zeger Debyser opriep om meer inspanningen te leveren om te begrijpen waar het onbehagen vandaag komt stelde Wadera dat Leuven ‘keihard werkt met immobiliënkantoren om de vooroordelen zoals die blijken uit praktijktests te doorbreken”. “Indien nodig moet er sanctionerend opgetreden worden tegen hardleerse immokantoren. Dat is een heel traject waarmee we bezig zijn”, aldus de schepen.

Er kwam vanuit de zaal ook felle kritiek op de wijze waarop de Leuvense politie migranten behandelt. “Ik heb verschillende incidenten gehoord en meegemaakt van de Leuvense politie die gekleurde mensen onder het station tegenhouden op een zeer brutale manier. Ik vind dat deze stad onwaardig. Iedereen moet door onze stad kunnen wandelen zonder schrik te hebben omwille van hun kleur opgepakt te worden, belaagd met honden… “, aldus Stijn Verhofstadt.
“In Leuven durven mensen zonder papieren niet onder het station doorgaan uit schrik voor politie en hun honden. Een vriend die zijn hond niet aan de leiband hield werd door de politie zo hard aangepakt dat zijn arm gedurende enkele dagen verlamd was”, aldus Katleen Van Impe. Wadera stelde niet op deze individuele cases te kunnen ingaan.

Collectieve opvang voor asielzoekers

Bob Pleysier, van 2002 tot 2007 als directeur-generaal van Fedasil, uitte kritiek op het feit dat Leuven tot voor de komst van de Oekraïeners geen werk maakte van collectieve opvang van asielzoekers. Hij verwees naar de stille dood die het Lokaal Opvanginitiatief (LOI) voor een vijftiental jonge asielzoekers enkele jaren geleden stierf. Katleen Van Impe riep het stadsbestuur op om van Leuven een echte mensenrechtenstad te maken en naar Amerikaans en Canadees voorbeeld van Leuven een ‘sanctuary city’ te maken die ook mensen zonder papieren in staat stelt gebruik te maken van gezondheids- en sociale diensten.

Wadera reageerde door erop te wijzen dat mede door eigenschappen van de Leuvense woonmarkt Leuven tijdens de vluchtelingencrisis van enkele jaren terug meer dan 1000 nieuwkomers over de vloer kreeg. “Het stadsbestuur investeert in sterk begeleide integratietrajecten van zes maanden met werk, begeleiding, sociale ondersteuning… We hebben inderdaad dat LOI afgebouwd omdat we zijn beginnen samenwerken met door ons gefinancierde organisaties die gespecialiseerd zijn in de opvang van minderjarige vluchtelingen en alle expertise hebben op dat vlak. Als we het hebben over de andere vluchtelingen die aan de grenzen wachten dan moeten we zeggen dat België daar zeker geen beste beurt heeft gemaakt. Vanuit Leuven hebben wij steeds gezegd dat wij een gastvrije stad zijn en bedden willen vrijmaken voor nieuwkomers. Wat de mensen zonder papieren betreft is het voor een stad heel complex om hiermee om te gaan en te doen wat wettelijk kan”, aldus Wadera.
LUC VANHEERENTALS