Opvallendste programma, burger en boek in 2017 en een kerstverhaal uit de gevangenis van Bochum in 1942: Laatste aflevering Kinderen van de collaboratie met de 7 historici, Marino Keulen wegens schrapping van de Cyriel Verschaevestraat, “Was opa een nazi” door een collectief van historici.
Voor elke uitgeschakelde (830) of ter dood veroordeelde collaborateur waarvoor het vonnis werd uitgevoerd (245) staan er 25 omgekomen verzetsmensen en 30 joden. Dat is de echte balans van het nationaalsocialisme en haar medewerkers in België. Wanneer nemen deze nationaalsocialisten in België en hun nazaten de verantwoordelijkheid voor hun misdaden en dragen zij, zoals in Duitsland, mee de herinnering en herdenking aan hun slachtoffers?
2.940 doodsvonnissen werden uitgesproken tegen collaborateurs, minder dan 1 op tien werden uitgevoerd. De Kriegsgerichte in België spraken 1.200 doodsvonnissen uit in België, 900 werden uitgevoerd, De Sondergerichte en het Volksgericht spraken 292 doodsvonnissen uit op basis van de NN-decreten, 256 werden uitgevoerd in diverse executiecentra in Duitsland. Wanneer wordt eens de échte balans gemaakt van alle in België wonende slachtoffers van het nationaalsocialisme?
Bv.ook voor 90 Antwerpse politieagenten die hun deportatie niet overleefden, waarvan 35 Deurnense agenten waarvoor op 14/01 om 11h een monument wordt onthuld (W. Saerensplein)
Bochum, 25/12/1942
À cette nuit qui lui donne un Sauveur.
Peuple à genoux, attends ta délivrance,
… Peuple, debout?! Chante ta délivrance,
De latere voorzitter van de vrienden van het Cegesoma Georges Michotte noteerde in z’n manuscript van 1982 Le Parti National, 1940-1945, Récit d’un condamné à mort het volgende over de nacht van 25 december 1942: “Le soir arrive et malgré l’extinction des lumières tous les détenus restent éveillés. A minuit précise, malgré la présence d’un gardien dans le bâtiment, une voix anonyme s’ élève, belle et claire, et chante avec émotion le Minuit Chrétien. Cette voix céleste envahit tout le bâtiment, les cellules et les coeurs. Les larmes ont dû jaillir cette nuit dans la prison, dans toutes les prisons et tous les camps.”
Alfons Zimmer, huidig aalmoezenier van de gevangenis van Bochum (1.100 gevangenen) pikte deze zin op uit de publicatie van het manuscript op www.getuigen.be en zocht de tekst van het lied Minuit Chrétien op. Hij besloot om met kerst 2017 dit lied en de ontberingen van honderden Belgen en anderen in de gevangenis van Bochum te herdenken. In de WAZ, 23/12/2017 (Westdeutsche Algemeine Zeitung) een krant op 500.000 exemplaren verscheen vHij besluit als volgt, hier in vertaling: “De bewakers hebben zeker de Franse tekst niet verstaan. De gevangenen en de aangesproken medegevangenen des te meer, de NN-gevangenen uit Noord-Frankrijk en België begrepen hem direct. Het ging over de bevrijding van schuld en redding. Maar ook om de bevrijding uit de concrete gevangenschap. Peuple debout, chante ta délivrance, Sta op volk, bezing uw bevrijding. Over een bevrijde wereld en verbroken boeien, of minstens de hoop daarop, daar gaat het over in dit lied van deze onbekende gevangene in de Bochumse strafgevangenis in de heilige nacht van 1942.”
Bochum, eerste statie voor honderden Belgische NN-gevangenen
Bochum was de eerste statie voor honderden Belgische NN-gevangenen, verklikt, opgepakt, geslagen en gefolterd door collaborateurs en Vlaamse SS-ers. Zo waren 156 van de 256 ter dood veroordeelde en onthoofde Belgen gevangene in Bochum, nog voor hun proces over hun lot besliste. Slechts 4 van hen zullen gratie krijgen. Hieronder een overzicht van de NN-gevangenen die gevonnist werden in Duitsland met onderscheid tussen Belgische gevangenen in Bochum en de andere, en ook het totaal aantal onthoofde NN-gevangenen, alle nationaliteiten inbegrepen. Meer dan de helft, 257 op 449, van alle geëxecuteerde NN-gevangenen in Duitsland waren Belgen (Bron: Mortkartei, Berlijn, overgenomen Jonca Karol/Konieczny Alfred, Nuit et Brouillard NN, l’opération terroriste nazie 1941-1944)
Voor de tabel zie BuG 376 on-line
In Bochum is er geen enkel herdenkingsteken, ook niet voor de Belgen en andere NN-gevangenen die in de Strafgevangenis Krümmede gevangen zaten dat aan hun leed en onzekerheid herinnert. Het is de eis van de AFF-BdA, de Duitse Anti-Fascistische Vereniging, en van de aalmoezenier en vele anderen om hierin verandering te brengen. Misschien kan de Vriendenkring Esterwegen en NN hen hierin bijstaan?
Eduard Koller en Gustav Martens: de passie van de Politieke Gevangene
Honderden Belgen waren dus in Bochum gevangene zonder dat zij later ter dood veroordeeld werden. Het lot van twee van hen heeft me speciaal aangesproken, Eduard Koller en Gustav Martens, zij verbleven samen in cel nr. 413 in Bochum. Gustav Martens maakte een tekening, De passie van de politieke gevangene, met het gelaat van Eduard Koller als de gekruisigde, “als herinnering aan de dagen samen doorgebracht en in de hoop elkaar eens in blijdere omstandigheden, terug te zien“.
Eduard Koller was geboren in Schaarbeek op 04/09/1897 en overleed aan de gevolgen van z’n gevangenschap in de gevangenis van Bochum op 07/04/43 om 17h. Ook Gustav Martens overleefde zijn deportatie niet, hij stierf op 12/04/1944 in de gevangenis van Brandenburg. Zo is er over elk van de 25.000 overleden verzetsmensen, en alle anderen die overleefd hebben, een verhaal te vertellen. Wie doet dat eens, zoals het ook voor de joodse slachtoffers en overlevenden gebeurd is in de Dossin-kazerne en op het internet beschikbaar is.
Dodentol collaboratie, verzet en jodenvernietiging in België
De dodentol van verzetslieden van de nazi-bezetting en de doelgerichte vernietiging van de joodse bevolking kan naast de doelgerichte strijd en veroordeling van de collaboratie gezet worden. Tegenover de 1.075 uitgeschakelde collaborateurs en de uitgevoerde doodsvonnissen staan 29.000 slachtoffers van de Duitse jodenvernietiging en 25.000 verzetsmensen die hun gevangenschap en deportatie niet overleefd hebben. Dat zijn in totaal 54.000 dodelijke slachtoffers bij de joodse bevolking en het verzet samen. Hierbij houden we geen rekening met de 9.000 slachtoffers van de V-bommen, de 3.000 slachtoffers bij dwangarbeiders en de honderden slachtoffers van ‘collateral dammage’ in België bij geallieerde bombardementen en met de omgekomen militairen bij de verdediging en bevrijding van België.
Voor elk overlijden bij de collaboratie staan er 50 slachtoffers bij het verzet en de joodse bevolking van het regime dat de collaboratie ondersteunde. De analyse door de historici in de laatste aflevering van de kinderen van de collaboratie heeft, hoe belangwekkend ook, maar een tipje van de sluier opgelicht van de dramatische impact van de bezetting en haar helpers op de Belgische bevolking. Het georganiseerde verzet, en de systematisch en als maar groeiende ‘repressie’ die 25-voud aan slachtoffers maakte dan bij de collaboratie, dient in het licht gesteld.
Bij de 25.000 zijn ook 90 politieagenten van Antwerpen die hun deportatie niet overleefden
De Antwerpse administratie en politie waren niet alle collaborateurs of jodenjagers, integendeel. 90 politieagenten overleefden hun deportatie omwille van verzet en bescherming van joodse bevolking niet. Voor 35 onder hen die politieagent waren in Deurne en voor de 8 overlevenden en ook de gedeporteerde burgemeester wordt op 14 januari om 11h een (belevings)monument onthuld op het Wim Saerensplein, zie Vredescentrum 14/01/2018.
1,4 miljoen ‘kinderen van de collaboratie’.
Was opa een Nazi? is het mees verhelderende boek van 2017, omdat het mee de achtergrond aangeeft van 1,4 miljoen ‘kinderen van de collaboratie’. In het programma Kinderen van de Collaboratie spreekt men over 300.000 nazaten, maar dat is enkel gerekend vanaf de 90.000 processen die er gevoerd zijn. De echte rekening dient evenwel te gebeuren vanaf de 400.000 burgers waartegen een aanklacht werd geformuleerd. De meeste van deze aanklachten waar geen voorwerp van vervolging maar het stigma heeft wel gewerkt, ook in het nageslacht. Vandaar onze berekening van 1,4 miljoen, zowat het kiespubliek van het VB en N-VA samen zou men kunnen besluiten.
Voor de berekening, zowel van het nageslacht van de collaboratie als het nageslacht van verzet en slachtoffers van het nazisme, zie m’n uiteenzetting voor de CGGZ van Limburg in het Provinciehuis in Hasselt naar aanleiding van de lancering van hun nieuwe website. Gezien geestelijke gezondheid niet alleen kwestie is van individueel welbevinden maar ook van maatschappelijk welbevinden is deze toespraak later gepubliceerd als BuG onder de titel ‘Is Vlaanderen nog ziek van het nationaalsocialisme’, hetgeen me meteen een reprimande opleverde van Theo Francken: “Jan Hertogen is nu echt helemaal van het padje af: ‘Vlaanderen nog ziek van het nationaalsocialisme.’ http://www.npdata.be/BuG/223-Geestelijke-gezondheid/index.html …“. Voor de volledige toespraak, zie Geestelijke Gezondheid – 13/05/2014.
De historici in de laatste aflevering van de Kinderen van de Collaboratie
Na het boek van Bruno Benvindo & Evert Peeters, De strijd om de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog, 1945-2010, De Bezige Bij 2011, was het even wachten tot de historici zich zouden laten gelden, maar dat is in de laatste aflevering van de Kinderen van de Collaboratie ten volle gebeurd. Zij krijgen de prijs voor beste programmadeel in een uitzending van de VRT.
En dan is er natuurlijk de Burger van het Jaar, Marino Keulen.
Marino Keulen, burgemeester van Lanaken heeft niet gewacht op de uitzending van de Kinderen van de Collaboratie om komaf te maken met de Cyriel Verschaevestraat in Lanaken. Onder een fluitconcert van Voorpost (dat moet je verdienen) besliste de gemeenteraad van Lanaken tot de naamsverandering, chapeau.
Nu nog de burgemeesters van de onderstaande gemeenten, de een belangrijker dan de ander: Van Quickenborne (Open-VLD en manusje van alles) en Koen Van den Heuvel fractievoorzitter van de CD&V, de partij van Wouter Beke die elk jaar de herdenking van de slachting in Leopoldsburg meemaakt van 22 verzetsmensen die de bevrijding aan het vieren waren en door een terugtrekkend commando van Duitse en Vlaamse SS werden geëxecuteerd aan wat nu de Treurgracht heet. Dat Van den Heuvel samen met 4 andere burgemeesters de nazi-vriend en ter dood veroordeelde collaborateur Cyriel Verschaeve met een straatnaam eert is niet meer te aanvaarden. Deze bordjes horen thuis in een museum waar tekst en uitleg gegeven wordt bij hun misdadig verleden.
Pro memorie, hierbij de plannetjes van de gemeenten met een Verschaevestraat, Verschaevelaan of Verschaeveplein – de plannetjes werden betrokken van de zeer interessante geosite Topomapviewer, zie BuG 376 on-line
Waar blijven de verenigingen voor herinnering aan de slachtoffers van WO2 en elke andere burger van deze gemeenten om korte metten te maken met het eerbetoon aan Cyriel Verschaeve in hun gemeente?
Met vriendelijke groeten en beste wensen,
Jan Hertogen, socioloog
www.npdata.be
