Die organisatie werd gesticht onder impuls van Washington en plechtig geopend in Bogotá, Colombia. Niet te verwonderen dat er doorheen de geschiedenis niet veel kon gebeuren in een van de betrokken staten zonder de goedkeuring van de VS. Dat is zo tot op vandaag. Met dit verschil dat er sinds geruime tijd vanuit de Latijns-Amerikaanse landen weerwerk wordt geboden tegen de overheersing van de VS in de zuidelijke hemisfeer. Mede in de context van die drang naar meer autonomie werd in 2008 de Unie van Zuid-Amerikaanse Naties (Unasur) opgericht. De kersverse Unie streefde naar meer integratie onder de lidstaten en meer economische en commerciële samenwerking. Eigenlijk met de bedoeling financieel en economisch minder afhankelijk te zijn van de VS. En dus tegelijkertijd de macht van de OAS te verzwakken. Een volgende stap was de oprichting in 2010 van de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse Staten en de Caraïben (CELAC). Met andere woorden, een Latijns-Amerikaans blok naast of -indien nodig – tegen het noorden (de VS en – in hun zog – Canada). Weer eens om de OAS, waar de VS doorwegen, het hoofd te bieden.

 Israëlische vlaggen in Caracas

 Luis Almagro was minister van Buitenlandse Zaken van Uruguay onder het presidentschap van José (Pepe) Mujica (2010- 2015). Het was uitgerekend Almagro die zijn sporen verdiende door de Stichting van Unasur en CELAC te promoten. Dezelfde Almagro schopte het, onder meer door de morele autoriteit en de steun van Pepe Mujica, tot secretaris-generaal van de OAS. Verwacht werd dat de nieuwbakken secretaris-generaal de koloniserende tendensen van Washington zou inperken. En inderdaad nog in 2014 trok hij met een speciale delegatie naar Venezuela waar hij de dialoog tussen de regering en de oppositie verdedigde.

Maar gaandeweg is Almagro een heel andere toer opgegaan. In februari 2016 hield hij gesprekken met admiraal Kurt Kidd, hoofd van het ‘Comando Sur,’ de Amerikaanse legerafdeling die Latijns-Amerika dag en nacht in het oog houdt. Admiraal Kid stelde samen met de OAS ‘het document ‘Venezuela Freedom-2’ op. Daarin werden destabiliserende manoeuvres voorzien. Daarnaast benaderde Almagro ook Carlos Vecchio, een van de belangrijke oppositieleiders. Samen gingen ze akkoord om de fameuze ‘Carta Democrática’ op Venezuela toe te passen en zo het land uit de OAS te stoten. Die Carta gaat zelfs zover dat een militaire interventie in een van de betrokken staten niet uitgesloten is. In het najaar van 2016 brak de hel in de straten van Caracas los. Er wapperden zelfs Israëlische vlaggen. De krant Haaretz in Tel Aviv kondigde aan: ‘De Israëlieten staan in het centrum van de strijd voor de economische ommekeer in Venezuela.’

 Verantwoordelijke kritiek

Ondertussen spaarde de voormalige Uruguayaanse  president Pepe Mujica zijn kritiek niet op de regering van Nicolás Maduro. Maar tegelijkertijd was hij tegen gewelddadige oplossingen.

‘Vroeg of laat zullen onderhandelingen nodig zijn, zodat het volk van Venezuela kan rekenen op zelfbeschikkingsrecht. Maar niet zo dat de enen de anderen verpletteren. Anders wordt de samenleving onmogelijk.’ (…) ‘En laten we ophouden met Venezuela op te jagen. Hoe meer het land bestookt wordt, hoe meer paranoia opgewekt wordt. Van beide kampen. Er is veel interventie langs de media van buitenuit. En dat radicaliseert alleen maar de situatie. Een radicale oplossing biedt geen uitweg.’

 Die evenwichtzoekende houding van Pepe Mujica kwam frontaal in botsing met de opstelling van zijn voormalige minister van buitenlandse zaken en hoofd van de OAS.

Zijn reactie bleef niet uit. Hij verspreidde een brief gericht tot Almagro, waar hij diens houding tegenover Venezuela veroordeelde.

 ‘Je weet dat ik je altijd gesteund en gepromoot heb. Je weet dat ik stilzwijgend je kandidatuur voor de OAS geruggensteund heb. Ik vind het spijtig dat de feiten me er nu herhaaldelijk op wijzen dat ik fout was. Ik kan je stilzwijgen met betrekking tot Haïti, Guatemala en Asunción niet begrijpen. Ik besef dat je mij zonder het uit te spreken vaarwel zegt.’

Hij gaat verder:

‘Mijn bezorgdheid is niet hoe de media of de politici ons zien of begrijpen. Neen, onze bekommernis gaat er over hoe iets bijdragen ten voordele van de grote meerderheid van de Venezolanen. (…) We weten allemaal dat Venezuela een petroleumreserve voor de volgende 300 jaar is. Daar steunt zijn rijkdom, maar ook zijn onheil op. Want de VS zijn verslaafd aan petroleum…’

Hij beëindigt zijn brief:

‘Ik betreur de richting die je ingeslagen bent. Ik weet dat ze onomkeerbaar is. Daarom zeg ik je formeel vaarwel.’

 Zo werd de OAS, onder leiding van Almagro, in plaats van een buffer tegen de interventiedrang van de VS, juist een uitstekende bondgenoot, andermaal een paard van Troje. 

 De  Venezolaanse  regering kondigt uitstap aan

 Eind april kondigde de regering aan er uit te stappen. Op die manier wil het land proberen te ontkomen aan de niet aflatende pogingen tot destabilisatie en reële interventies om de regering te doen vallen. Indien de stap effectief gebeurt, zal het nog twee jaar duren vooraleer alle administratieve en juridische etappes vervuld zijn. En evenals in het geval van de Brexit staat ook Venezuela een peperdure factuur te wachten en te betalen aan de OAS.