Hoe slecht De Morgen
(online) tegenwoordig is, verbaast me hoe langer hoe minder. Toch kan
af en toe een onnozel artikel mijn aandacht trekken. Niet moeilijk
deze keer, want het staat op nummer 1 van het ‘meest gelezen’
lijstje du moment.

De kop: “Is
‘gezond eten’ de eetstoornis van deze tijd?”

Een prachtige,
provocerende titel. Klikken maar.

Wat krijgen we te
zien? Een foto van een gezonde jonge vrouw. Rechts onderaan staat er
naast de afbeelding van een camera het cijfer 5. Klikken maar. De 4 andere foto’s zijn ook uit het clichéfoldertje ‘healthfood’ van de
afdeling ‘lifestyle’ gekopieerd, waaronder eentje van bosvruchten en aardbeien en een ander van een leeg bord met ‘I’m hungry’ op. Zucht.

Een journaliste heeft haar naam boven het artikel geplaatst én een bronvermelding.
Hanne Vlogaert – Bron: Quartz.

Even googlen dan
maar. Hanne is een ‘online editor’ van De Morgen en haar eigengeschreven zinnen zijn op z’n zachtst gezegd geprobeerd hip en op z’n strafst uitgedrukt ergerlijk en eigenlijk gewoon bullshit te noemen. Zo stelt ze: “De wereld is in de ban van gezond eten.”
Welke wereld, Hanne? Nog
meer bullshit: “Mensen
die al te zeer focussen op hun gezondheid lopen een groot risico om
die net te schaden. Zozeer zelfs dat het kan uitmonden in een
eetstoornis. Orthorexia nervosa is de naam van dat eigenaardige
beestje.”

Een eigenaardig
beestje. Zo noemt Hanne deze niet-erkende pathologie.

En Quartz?

Quartz is één
of ander gelikt ‘nieuws’kanaal voor de nieuwe mediadragers, drie jaar
oud en gecreëerd voor zakenlui in de ‘nieuwe globale economie’.

Helemaal wat je zou verwachten als bronmateriaal voor een ‘linkse kwaliteitskrant’.

Taurus Stercore: Peculiarem Bestia

“Orthorexia
nervosa. Eating well may be the new eating disorder”  Zo luidt de titel
van ‘de bron’, het stuk op Quartz, geschreven door Rebecca Reynolds,
een Australische docente Voedingsleer. Onderaan dit
‘wetenschappelijk’ artikel staat: This post originally appeared
at The
Conversation. 

Rebecca Reynolds is a
registered nutritionist and the owner of Wholesomely,
www.wholesomely.com.au,
a nutrition company that provides evidence-based information and
advice.

Zo,
Rebecca Reynolds is dus ook zelfstandige en
bedrijfsleider – bovendien is ze ook nog eens huwelijksfotografe
blijkbaar, maar dit geheel terzijde.
Een bezige bij.

En klikken maar. En
ja hoor:

Book a personal one-to-one appointment with Dr
Bec, a registered
nutritionist with the Nutrition Society of Australia and lecturer
at UNSW Australia.

Potentiële klanten
mogen haar Dr Bec noemen. Voor slechts 100 Australische dollars
kopen ze een uurtje met Dr Bec. Ook via Skype, email (!) of telefoon,
mocht u zin hebben.

Do the Bratman

“Orthorexia is
een eetstoornis waarbij de patiënt zodanig fixeert
op gezond eten dat het niet alleen zijn gezondheid, maar ook zijn
sociale en mentale stabiliteit schaadt”, zegt Bratman.”

Steven Bratman
schreef een boek over Orthorexia Nervosa, een door hemzelf uitgevonden en benoemde ziekte waarvan hij ‘genezen’ was.
Jaren later is het nog niet in de DSM-V opgenomen, en terecht. Er
staan al meer dan genoeg onbestaande ziektebeelden in dit Amerikaanse
handboek voor diagnostiek dat ook in Europa het naslagwerk is in de
geestelijke gezondheidssector.

Bratman probeert al
jaren zijn uitgevonden ziekte ‘erkend’ te krijgen, en blijkbaar vindt
Dr Bec dat ook dringend tijd. Waarom is er die constante nood aan
vragenlijsten en diagnostische hulpmiddelen in de geestelijke
gezondheidszorg? Om de erkenning, de genoegdoening? Om boeken, consultaties en medicijnen te verkopen? Om patiënten te ‘maken’?

Kunnen we niet gewoon afspreken dat
obsessief gedrag obsessief gedrag is? A rose is a rose by any other
name om het vrij naar Shakespeare te zeggen (Romeo and Juliet, Act II
Scene II). Het voorwerp van obsessie is niet noodzakelijk de reële aanleiding van de obsessie. Veel vaker niet dan wel. Waarom is de echte vraag, zoals we al ruim een eeuw weten.

Examinandus ergo sum

Hanne, en natuurlijk
ook Dr Bec, verwijzen naar een stelletje ‘wetenschappers’ dat een
test heeft samengesteld. Op basis van deze 15 vragen zou je kunnen
bepalen wie deze zogenaamde ziekte heeft.

Hier komen ze, en ze zijn een goed voorbeeld van één van de redenen waarom ik nooit een
master in psychologie ben geworden. Te gek om los te lopen:

(1 is slechtste score, 4 de beste score. Hoe lager de totale score, hoe meer je beantwoordt aan het zogenaamde pathologische profiel.)

1) When eating, do
you pay attention to the calories of the food?

Besteed je aandacht aan het aantal calorieën bij het eten?

Hier antwoordde ik waarheidsgetrouw ‘nooit’, maar dat bleek bij de
quotering helemaal fout en de slechtste score te zijn, een 1, dus het
meest indicatief voor deze onbestaande ziekte. Het best, volgens deze
wetenschappers, is het om ‘meestal’ aandacht te hebben voor de
calorieën die je binnenwerkt.

2) When you go in a
food shop do you feel confused?

Voel je je verward wanneer je een voedingswinkel binnenstapt?

Neen. Ook helemaal fout. Ik ben nooit in de war in winkels. Het best, minst pathologisch,
is blijkbaar om helemaal in de war te zijn als je de supermarkt
binnenstapt. Ik word voor mijn slecht consumptiegedrag gestraft met een pathetische en pathologische 1.

3) In the last 3
months, did the thought of food worry you?

Heeft, gedurende de voorbije drie maanden, de gedachte aan voedsel je zorgen gebaard?

Te absurd
om er serieus bij te blijven. Ik heb dan maar voor ‘soms’
gekozen en krijg daarvoor een mooie score van 3 punten. Bijna gezond!

4) Are your eating
choices conditioned by your worry about your health status?

Zijn de voedingskeuzes die je maakt bepaald (geconditioneerd) door je zorgen omtrent je gezondheid?

Ik scoor een op de pathologieschaal perfecte 4 door ‘nooit’ te kiezen.

5) Is the taste of
food more important than the quality when you evaluate food?

Is de smaak van voedsel belangrijker dan de kwalitet?

Een
lastige. Smaak of kwaliteit? Beide graag, natuurlijk. Maar bij
producten van gelijke kwaliteit kies ik voor datgene met de beste
smaak. Ik koos dan maar voor ‘soms’, en wordt daarvoor afgestraft met
de op één na slechtste score van 2 punten.

6) Are you willing
to spend more money to have healthier food?

Ben je bereid om meer geld uit te geven aan gezonder voedsel?

Regelmatig, ja. Niet goed. 2 punten.

7) Does the thought
about food worry you for more than three hours a day?

Houdt de gedachte aan voedsel je meer dan drie uur per dag bezig?

Hier word ik
beloond met de hoogste (en beste) score van 4 omdat ik de vraag met een
geruststellend ‘nooit’ kan beantwoorden, ook al omdat ik een dak
boven mijn hoofd heb en geld op de bank.

8) Do you allow
yourself any eating transgressions ?

Laat je jezelf toe af en toe te ‘zondigen’?

Zondigen impliceert een begeerte, en ik voel eerder afkeer dan begeerte als ik aan ‘transgression’ zou doen. In mijn geval zou dat betekenen: dierlijke producten eten. Nee bedankt. Ik voel geen enkele aandrang om te ‘zondigen’. Toch antwoord ik soms, omdat ik heel af en toe wel eens een
stuk rozijnenbrood van de bakker of een aangeboden koekje eet. Heel
soms. Dat maakt mij redelijk gestoord, maar niet superpathologisch:
een 2.

9) Do you think your
mood affects your eating behavior?

Denk je dat je humeur je eetgedrag beïnvloedt?

Soms,
antwoord ik en ik krijg een 2.

10) Do you think
that the conviction to eat only healthy food increases self-esteem?

Denk je dat de overtuiging om enkel gezond voedsel te eten je zelfwaardering vergroot?

Meestal, antwoord ik. Een 2.

11) Do you think
that eating healthy food changes your life-style (frequency of eating
out, friends, …)?

Denk je dat gezond voedsel eten je levensstijl verandert (frequentie van uit-eten-gaan, vrienden, …)?

Een onwaarschijnlijk suggestieve vraag in een überhaupt hoogst onwetenschappelijke test. Ik word alweer met een 2 gestraft voor ‘meestal’.

12) Do you think
that cosuming (sic) healthy food may improve your appearance?

Denk je dat het eten van gezond voedsel je er beter kan doen uitzien?

Ja, natuurlijk, denk ik. Ik temper een beetje tot ‘meestal’. Weer een 2.

13) Do you feel
guilty when transgressing ?

Voel je je schuldig wanneer je zondigt?

 ‘Soms’ is
blijkbaar prima. Een gezonde 3. Blijkbaar is hier het slechts mogelijke
antwoord ‘nooit’. Het minst pathologisch is blijkbaar om je ‘meestal’
zorgen te maken als je ‘zondigt’. Bizar.

14) Do you think
that on the market there is also unhealthy food?

Denk je dat er ook ongezond voedsel te koop is?

Uiteraard. Of kunnen we Marsen, cola en hot-dogs niet
ongezond noemen? Blijkbaar niet, want mijn antwoord ‘altijd’ getuigt
van zware pathologie (1). Ik ken nochtans zo goed als geen enkele winkel waar je geen ongezond voedsel kan kopen.

15) At present, are
you alone when having meals?

Eet je meestal alleen?

Ja, want ik ben ‘single’, thanks for reminding me.
Een dikke no-no alweer en de hoogste score.

Skypen met Dr Bec

Ik ben zelfs niet
‘borderline’, ik ben met mijn score van 30 zo goed als zeker helemaal
ziek. Onder de 35 is sowieso kritiek. Ik ben een orthorexia-lijder, een orthorect, en niet zo’n beetje ook. Ik zal
mij best al op één of andere wachtlijst laten plaatsen en consultaties bij experten beginnen boeken. Skypen met Dr Bec. 

Hanne zegt:
“Wie de kaap van 40 punten niet haalt, neigt naar een pathologisch
(on)gezonde levensstijl.” Ik ben dus pathologisch gezond of
ongezond. Ik kan nog kiezen, denk ik. Oef.

Wat willen deze
‘wetenschappers’ nu eigenlijk? Aandacht voor hun eigen obsessie? Willen ze testen ontwerpen om mensen op de werkvloer of
kinderen in scholen te ‘screenen’ op deze zogenaamde stoornis? En
dan? Gedragstherapie? Hotdogs en hamburgers eten ipv fruit en groenten?
Pillen voorschrijven?

Wie is er in
godsnaam mee gediend om deze ‘ziekte’ preventief op te sporen? Hoe
belangrijk is dit? Waarom wordt dit artikel, dat zich toch echt wel
op een heel kleine minderheid richt, zo vaak gelezen? Is het
omdat mensen zoveel mogelijk ‘argumenten’ willen om zich te blijven
volproppen met rommel, zoals alle ‘normale’ mensen? Zie je wel, als je gezond(er) eet,
word/ben je gek?

Beide ‘experten’, Dr
Bec en Steven Bratman, zijn naar eigen zeggen genezen van hun eigen
eetstoornis. Dr Bec van boulemie en Steven Bratman van zijn eigen
uitgevonden en benoemde ziekte; orthorexia nervosa. Dat ze vanuit hun
kennis en ervaring anderen willen helpen, het zal wel. De vraag is
natuurlijk of zij het best geplaatst zijn. Zijn ze genezen? Of hebben ze gewoon hun gedrag beter onder controle? Zou het
mogelijk zijn dat ze nog altijd obsessief zijn en daardoor de
realiteit (en hun ‘patiënten’) anders waarnemen?

Het heeft hun
ondernemerszin niet getemperd. Vanzelfsprekend niet, als je er even over nadenkt. En door
kruisbestuiving van obsessie, commerce en doordeweeksheid komt er een
obscuur niemendalblogje uit het verre Australië, nog verder
gesimplifieerd, op mijn scherm, in mijn taal, op de site van wat
ooit, heel lang geleden, een krant was, met journalisten.

Mensen horen blijkbaar graag dat anderen, die anders/gezonder
eten, eigenlijk niet te vertrouwen zijn. Niet normaal. Gestoord. Pathologisch.

Als je braaf je consumptieplicht vervult, ben je normaal. Je moet verward zijn in winkels, overdonderd door het aanbod en niet weten wat eerst te kiezen, je moet geloven dat ongezond voedsel niet aangeboden wordt, je moet op je calorieën letten en je schuldig voelen als je zondigt. Nooit denken dat je dik of ziek wordt van de producten, noch dat ze verslavend werken, maar je zélf schuldig voelen. Mental note maken: Volgende keer cola zero en low fat chips kopen.

En als je een normaal, ‘gezond’ sociaal leven wil, kan je maar beter vlees eten, of je zal ervan lusten op de volgende barbecue. Als je nog uitgenodigd wordt, tenminste. En sla is voor konijnen. Weirdo.