De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Van 2,3 nu naar niet meer dan 1 actieve(n) per Belgische gepensioneerde in 2060? Ik heb een ander scenario in gedachten.

Van 2,3 nu naar niet meer dan 1 actieve(n) per Belgische gepensioneerde in 2060? Ik heb een ander scenario in gedachten.

dinsdag 2 mei 2017 21:41
Spread the love

http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2337521

“De vergrijzing van de bevolking zal uiteraard ook ernstige gevolgen hebben voor de pensioenen. De afhankelijkheidsratio van de gepensioneerden (65-plussers) tegenover de actieven (de 15 tot 64-jarigen) zal toenemen van 27,8 procent tot 50,1 procent tussen 2013 en 2060. Anders uitgedrukt: in plaats van vier actieven per gepensioneerde nu, zal de EU evolueren naar twee actieven per gepensioneerde in 2060.”

“In een periode van 30 jaar is het aantal werkenden gestegen met 30%, terwijl de bevolking op actieve leeftijd (15-64 jaar) slechts met 10% gestegen is. De werkgelegenheidsgraad is zo gestegen van 53% in 1986 naar 62% in 2016.”

Patrick Dewael sprak onlangs van 63 % in DZD; afgerond 7 300 000 “bevolkingsl(i)eden” op actieve leeftijd, dus circa 4 600 000 werkenden, (waaronder 15 % zelfstandigen, heb ik net kunnen lezen). Echter, hoeveel in de openbare sectoren? Heb ik nog niet kunnen vinden. Ik blijf proberen.

Tja, opeens verschenen er grote letters terwijl ze eerst klein waren. Ik weet niet hoe dit te corrigeren, en het opnieuw typen, daar heb ik nu geen zin in, wegens ook andere bezigheden.

http://statbel.fgov.be/nl/binaries/PERSBERICHT%201%20mei%202017_def_tcm325-283031.pdf

“Het aantal personen dat recht heeft op een uitkering van de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) is vorig jaar gestegen tot 1.938.773: 8,2 procent meer dan in 2010 en 2,26 procent meer dan in 2013. Het aantal nieuwe uitkeringen lag vorig jaar wel lager dan in 2013. Dat blijkt uit het jaarverslag van de RVP.”

http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2494513

http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2684189

“In 2050 wonen in ons land meer dan 3,5 miljoen gepensioneerden, goed voor 30 procent van de bevolking. Dat blijkt uit een studie van Belfius.”

Ik vrees dat de conclusie is: het zou best kunnen dat de verhouding in België dan 1 werkende op 1 gepensioneerde zal zijn. 1 op twee huidige werknemers en ook zelfstandigen schrappen tegen dan en die vervangen door een automaat van gemiddeld misschien niet meer dan 1 jaarloon per stuk voor de kleinere op twee benen of in andere vorm en een viertal of zo voor de grotere in vooral fabriekshallen, dat lijkt me best realistisch. Als er dan wel ruim 1 miljoen andere banen bij zouden komen, zouden we daar misschien zelfs dankbaar voor mogen zijn.

Als dit nu al mogelijk is …

“Japan opent robothotel in themapark Huis ten Bosch

Een hotel zonder kamermeisjes en receptionisten, maar voor 90 procent gerund door robots. Het Henn-na hotel, vrij vertaald vreemd hotel, in Japan opent deze zomer zijn deuren in themapark Huis ten Bosch in Nagasaki. Dat schrijven Japanse media.”

http://www.ad.nl/buitenland/japan-opent-robothotel-in-themapark-huis-ten-bosch~a59a42b1/

Het is dus van het grootste belang nu al na te denken over de best mogelijke lange-termijnaanpak – eigenlijk best tegelijk in alle lidstaten met ons welvaartsniveau of zelfs de hele EU – om ervoor te zorgen dat de inkomens van miljoenen 67-plussers, misschien wel van die/de meeste/alle twintigers en dertigers die dit artikel lezen,  naar “Grieks niveau” gaan over enkele decennia. Ofwel collectief te veel t.o.v. de andere uitgaven ofwel een “redelijk” aandeel maar te weinig voor velen om van te leven.

In 2012 ging, of toch volgens de afbeelding in onderstaand artikel, bijna het zesvoudige naar de pensioenen t.o.v. de werkloosheidsvergoedingen; dat zal dus wel ongeveer 37 en 6,6 miljard geweest zijn. Met 1,5 miljoen en dus circa 75 % meer gepensioneerden, wordt dat dan circa 65 miljard (voor inflatie) en bijna één derde van de overheidsinkomsten in 2060, als er niet ingegrepen wordt? Maar is een gemiddeld pensioen, gezien de bijna 2 miljoen ontvangers, dan rond de 18 500? Lijkt me aan de hoge kant.  Of zou dat netto lager liggen met belastingen erop?

https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2013/11/12/de-overheid-geeft-teveel-uit-weet-u-hoeveel-en-aan-wat

“Het exacte bedrag van uw pensioen hangt af van heel wat factoren: hoe lang u hebt gewerkt, uw statuut, hoeveel u hebt verdiend, hoeveel u zelf hebt gespaard enzovoort. Maar weet dat volgens de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) het wettelijk pensioen van een Belgische werknemer gemiddeld 63,7% van het laatste nettoloon bedraagt. En dat het pensioen van een Belgische loontrekkende gemiddeld 1.100 euro bruto bedraagt tegenover 900 euro voor een zelfstandige.”

https://www.ing.be/nl/retail/my-life/pension-amount?

Hoe dan ook: een aantal van ons/hen zullen ferm moeten inleveren, en zonder nivellering gaat er een pak meer armoede zijn. 37 miljard, als dat bedrag weinig of niet zou kunnen stijgen, verdelen over 3,5 miljoen gepensioneerden, dat zou gemiddeld iets meer zijn dan 10 000 p.p. Meer dan ooit zal het noodzakelijk zijn – geloof ik – om rekening te houden met het feit of die mensen alleen wonen of niet, of ze een eigen afbetaalde woning hebben of niet, of ze eigenlijk wel de kans hebben gekregen om (veel uren) te werken, hoeveel ze al weggeschonken hebben aan hun kinderen, en hoe het zit met hun gezondheid. En de noodzaak van het op peil houden van de overheidsinkomsten is duidelijk. Stel dat de privé-sector de helft werknemers zou overhouden, de overheidssectoren 60 % en het aantal zelfstandigen hetzelfde zou blijven. 70 à 75 miljard, nu deels bestemd voor de werknemers en deels voor de uitkeringen en pensioenen, minder inkomsten voor de gezinnen, dat is toch niet realistisch? Lagere prijzen voor veel goederen en diensten zouden heel wat goed maken, maar voldoende?

——————————————————–

Het vervolg van mijn denkpiste over een Variabel Basisinkomen voor maximaal 6 miljoen individuen of huishoudens in 2060. Hetgeen best uit eigen beweging wordt geïntroduceerd of van boven – de EU – wordt opgelegd aan de lidstaten. (Ik blijf nog een aantal dagen en uren nadenken en opzoeken en aanvullen. Deze tekst zal dus nog vaak wijzigen. Zo dacht ik dat er ongeveer 500 000 zelfstandigen zijn i.p.v. rond de 700 000, en 3,3 miljoen werknemers in de privé-sector, terwijl het er honderdduizenden minder zouden kunnen zijn. 5 mei, 15.22 u, meest recente wijziging.)

Men kan bedrijven niet verplichten mensen te blijven aannemen (voor voltijdse betrekkingen) en betalen als robotten, computers en andere hoogtechnologische innovaties het goedkoper en sneller en secuurder en “rusteloos” doen. Maar het is van het grootste belang dat alle maatschappelijke actoren samen inzien dat dat een toenemend gebrek aan solidariteit, een ieder-voor-zich-mentaliteit, tot allerlei vreselijke taferelen zou leiden. “Er is genoeg voor iedereen” – uit een nummer van Bots, de jaren ’70 – als elkeen loyaal meewerkt aan herverdeling van arbeid, grondstoffen, kapitaal, macht, kennis … In het andere geval worden beschaafde maatschappijen gereduceerd tot ontwikkelingslanden, met een stedelijke elite in wolkenkrabbers en veel paupers met hamburgerjobs in downtowns en werkloze armoezaaiers in afkalvende dorpen – de USA zit al heel stevig in die richting – en en zal het gedaan zijn met interne rust en internationale samenwerking. De extreme partijen, meer de rechtse dan de linkse, ze staan te trappelen om het over te nemen. Als Macron politiek mislukt of Italië budgettair zinkt of … Er zijn nog wel enkele mogelijkheden die best vermeden worden.

Dit scenario tot in de puntjes uitwerken, daar zal ik nog wel x aantal uren mee zoet zijn.

Ik geloof dat ik op de goede weg ben. Want samengevat zou dit stelsel ervoor (kunnen) zorgen dat 33 000 individuen per jaar geen volwaardige baan en dus volledig loon meer gaan hebben, maar 117 000 anderen, al dan niet met partner en/of kinderen, een hoger vast (vervangings)inkomen hebben en een grotere kans op deeltijdse arbeid ten bedrage van misschien wel duizenden (zie punt 4).

In zekere zin zou zulke hervorming starten in 2020 de “natuurlijke” onvermijdelijke en een in steeds hoger tempo voorkomende inkrimping van het aantal banen ten gevolge van vooral steeds intelligentere software en robotten voorkomen. Politici, ze lijken steevast achter de feiten aan te lopen. Zo moet men ook geen sociale woningen gaan plannen op het moment dat (tien)duizenden de huur op de privé-markt niet meer kunnen ophoesten zonder dat andere rekeningen dan maar niet worden betaald en de schuldenberg snel onoverzichtelijk begint te worden. Visionair zijn weinigen van hen. Het devies voor de toekomst zal meer dan ooit worden: “work smarter, not harder”. Preventie, preventie, preventie … telt niet alleen op het vlak van gezondheid.

Ik probeer mijn steen bij te dragen.

1 Stel dat er in 2019 of 2020 of 2021 ongeveer – misschien vind ik een juistere raming al googlende – 3 300 000 werknemers zijn in de privé-sector die samen circa 150 miljard kosten en dus all-in gemiddeld 45 000 p.p.

2 In “jaar zero” betalen alle privé-werkgevers samen voor het eerst 1 % ervan voor de VBI-pot en dus 1 500 000 000 euro extra aan de overheid. Om hun winst op hetzelfde niveau te houden volstaat het om 33 000 werknemers te ontslaan of niet aan te werven ter vervanging van vooral pensioengaanders.

3 De overheid heeft “netto” circa – want 1,5 miljard minus ruim 700 miljoen verdwijnende aan vooral sociale lasten minus 33 000 x gemiddeld 10 000 aan uitkeringen = 330 miljoen – voor 420 miljoen of meer aan nieuwe inkomsten. Dit kan verdeeld worden over 117 000 andere individuen door hun inkomsten te verhogen met gemiddeld iets meer dan 3500 euro. Of er kan geopteerd worden elk jaar 1 % van de huishoudens, vooral maar niet alleen de minder bestaanszekere, financieel te verbeteren. Dan gaat het dus (in het begin, later minder voor meerderen door gezinsverdunning en tegen de 13 miljoen Belgen in 2060)  om circa 50 000 bankrekeningen waar gemiddeld ruim 8 000 euro extra (per jaar) op terecht zou komen. De gezinnen zouden zorgvuldig moeten worden geselecteerd; de bedoeling is niet inactiviteit te belonen, maar kansen te creëren en het collectieve welzijn te verhogen. Eén commissie per gemeente zou ik de dossiers van de aanvragers en/of door de instanties aangereikten laten beoordelen. In een dorp of stadje van 1100 inwoners zou het dan gaan om een vijftal uitverkorenen per jaar, en Antwerpen kan dan rond de 2 500 huishoudens per jaar de sleutel aanreiken voor een deur uit een probleemsituatie – zoals een schuldenberg na een brand, kanker, … , een slechte eigen woning vol schimmel verbouwen en dan op 10 of 15 jaar laten afbetalen, … – of een kans om een bepaalde ambitie met maatschappelijke meerwaarde te realiseren, zoals studies of een kruidenierszaak beginnen in een buurt vol bejaarden zonder wagens waar geen winkel meer in de buurt is wegens te weinig klanten, een 55-plusser die eigenlijk thuis zou kunnen blijven met een redelijke uitkering maar expliciet wil aantonen dat hij of zij nog veel bij te dragen heeft, een mindervalide die nergens voltijds aan de bak zal komen maar als hij of zij een baan kan delen met één of twee andere 12-urenpresteerders, een individu met langdurig overgewicht dat met een verhoogd inkomen een fysical trainer kan huren voor enkele uren per week om te leren sporten, een jaar gaan werken in een ontwikkelingsland waar Belgische projecten uitgevoerd worden, een middenstander die zijn of haar winkel sluit wanneer er straatwerken  plaatsvinden om gedurende die tijd gratis gaat werken voor een goed doel, etcetera …

4 Stel dat die 33 000 x 1500 (ziektes, deeltijdsen) uren = 50 miljoen uren per jaar verrichten en een groot aantal van die arbeidsplaatsen eigenlijk ingevuld zouden moeten worden. De werkgevers ontvangen in verhouding tot hun aandeel in de nieuwe belasting voor 15 euro x 50 miljoen = 750 miljoen euro aan “werkbons” waarmee ze los-vaste prestaties – maximaal afgerond 72 miljoen uren x 10,5 euro voor ongeschoolde arbeid en 50 miljoen x 15 euro voor universitaire prestaties – door een aantal van de 150 000 basisinkomentrekkers zouden kunnen betalen. (Na 40 jaar dus voor 30 miljard aan werkbons. ) Als deze echter in totaal maar voor twee derde zouden worden gebruikt, gaat het nog om 500 miljoen. Als de bons worden ingediend, best bij de vakbonden, de overheidskas en de ziekenfondsen, de Sociale Huizen, die zorgen voor de uitbetaling, wordt acuut 58 % van het bedrag ervan uitgekeerd, en is de netto kost voor de overheid nog 290 miljoen. Later gaat dat wel, in dit door mij bedachte en dus nog voor vele verbeteringen vatbare hypothetisch stelsel, leiden tot hogere pensioenen, misschien wel 4/21ste van 500 miljoen = cumulerend bijna 100 à naar de 150 miljoen toe in het “slechtste geval” per jaar, indien te verdelen over 66 000 mini-jobuitoefenaars die elk 600 uren zouden werken aan een gemiddeld tarief, gemiddeld tussen de 1400 en 1500 euro per jaar aan pensioenrechten. Of m.a.w.: iemand die 40 jaar telkens erin zou slagen 500 tot 720 uren voor 7 500 euro (+ inflatie) te werken, kan rekenen op tegen de 60 000 euro aan extra pensioen te verdelen over een jaar of 20 (als de gemiddelde eindleeftijd 85 zou worden.)

Waarom maar twee derde?

http://www.hln.be/hln/nl/33722/Vacature/article/detail/2679569/2016/04/18/40-plussers-presteren-best-met-werkweek-van-drie-dagen.dhtml

“Een drie dagen durende werkweek zorgt ervoor dat werknemers boven de veertig jaar het best presteren. Meer dan 25 uur per week werken, veroorzaakt dan weer vermoeidheid en stress. Dat blijkt uit een studie van de Universiteit van Melbourne, waarover de Britse krant The Independent vandaag bericht.”

Twee “frisse” werknemers met een gelijkaardige conditie en vergelijkbare talenten, werkervaring en opleidingen zouden in 24 uren per week wel eens evenveel kunnen presteren en minder fouten maken en ziek worden dan één collega in 36 uren. Het zou dus van burgerzin getuigen als veel werkgevers de begroting op die manier wat extra ruimte bieden.

Waarom twee x 12 i.p.v. 1 x 24 uren en 2 x 600 uren per jaar i.p.v. 1 x 1200? Ieder werknemer, valt aan te nemen en/of te hopen, heeft zijn eigen kwaliteiten en talenten en ideeën en is beter, sneller, accurater, communicatiever, beter opgeleid, op sommige deeltaken … dan de collega. Of zelfs indien niet, bij simpele arbeid, is hij of zij sterker, beter uitgeslapen, gemotiveerder, minder uitgeblust, … Dat is uiteraard een goede zaak voor de werkgever. En hoe minder banen er zijn, hoe minder rechtvaardig en verstandig het zou zijn ruim 2 miljoen mini-jobbers wel bijvoorbeeld 4000 euro netto te laten bijverdienen bovenop de VBI-uitkering en evenveel niet, i.p.v. elk voor 2000 netto per jaar. (Zie volgende paragraaf. Ik moet vroeg of laat de volgorde van het een en ander veranderen.)

Toevoeging 16 mei De ontvanger van de werkbons kan kiezen: twee werknemers die samen maximaal 1200 uren werken of drie die elk hoogstens 600 uren werken, waarvan twee uit een kansengroep. En de opleidingen vallen niet binnen die uren, zolang ze beperkt blijven tot 50 uren per jaar.

4 Het is waarschijnlijk wenselijk dat een bediende of arbeider die gemiddeld circa 38 uren per week (x 45) = rond de 1700 uren per jaar klopte vervangen wordt door gemiddeld twee of drie werknemers die elk 12 uren x 50 = 600 uren per jaar werken en gemiddeld 1200 x 12,5 euro = 15 000 euro of 1800 x 12,5 = 22 500 aan bons zouden kosten. Dat is dus maximaal exact de helft van de 45 000 die de werkgever gemiddeld kwijt was aan de nieuwe belasting en zo zijn zijn bons voor dat jaar helemaal opgebruikt.  En zo hebben de twee of drie werknemers gemiddeld een bijverdienste van 7500 “bruto” en 4350 euro netto per jaar. Als ze alleenstaande zijn, kan 14 000 – dat wordt gereduceerd tot 12 000, omdat ze behoorlijk bijverdienden – aldus 16350 worden. (Het is wel zo dat het bedrag dat van een viervijfden-werknemer niet zou mogen overtreffen. Misschien is 16 000 per jaar, namelijk 1250 per maand en 1000 aan vakantie- en eindejaarspremie) voor een VBI-genieter wel aangewezen als bovengrens. Terug een “gewone” voltijdse werknemer worden, dat moet ook kunnen, maar dan moet hij of zij aantrekkelijk genoeg blijven of worden voor werkgevers. 12 uren in het begin of aan het einde of ergens tussenin een loopbaan, kunnen dat bewijs leveren. ) Lijkt niet zoveel, maar toch bijna 200 euro per maand meer. Hetzelfde effect zou uiteraard volgen voor een twee-inkomensgezin.

Zou dit niet mooi zijn? In 2060 nog de huidige ongeveer 3,9-tal miljoen, daar iets minder af dan de helft ervan = 2,1 + en hopelijk minstens 25 % nieuwsoortige banen = afgerond 2,6 miljoen volledige banen, maar door de 1,3 miljoen verdwenen posities te vervangen door 2,6 miljoen of meer mini-jobs die vaak niet minderwaardig inhoudelijk zijn, van gemiddeld/maximaal 12 uren per week uiteindelijk toch 5,2 miljoen werkenden met een inkomen dat indien ze dat nodig hebben door hun aandeel van de VBI-pot van 60 miljard – indien ongeveer 7 miljoen huishoudens, waarvan hopelijk 1 miljoen welstellend genoeg zijn, gemiddeld 10 000 mogelijk – (zonder inflatie) nog hoog genoeg is om niet arm genoemd te kunnen worden, zelfs zonder de zelfstandigen mee te rekenen.

5 Als de overheid in eerste instantie voor 290 miljoen aan aanvullende lonen voor VBI-trekkers van één lichting moet voorzien, is het tekort in tweede instantie minder. Want velen van hen hebben dan een lager VBI nodig; in het beste geval misschien wel eerst 50 000 en veel later 70 000 x 2000 (zonder inflatie) = circa 100 à 140 miljoen. Verder gaan zij meer kunnen uitgeven – misschien wel 90 % van de 420 miljoen – en vloeit dat deels terug naar de overheid, via allerlei belastingen zoals BTW. Met een overheidsbeslag van wat minder 50 %, laten we een matige 100 miljoen nemen. Het restant van 50 à 90  miljoen, dat lijkt me zo of op de langere termijn gerecupereerd, door het hogere welzijn van de ontvangers, minder ongezondheidsonkosten, betere schoolresultaten van eventuele kinderen, minder collateral damage door schulden, …

http://www.elsevier.nl/nederland/article/2014/11/mensen-met-schulden-kosten-samenleving-veel-geld-1640650W/

“En dat kost de samenleving een hoop extra geld. Zo melden mensen met schulden zich vaker ziek of maken gemiddeld langer gebruik van een uitkering. Ook ontstaan of verergeren bij mensen met schulden relatief vaak gezondheidsproblemen. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) berekende dat een problematische schuldsituatie de maatschappij al snel 100.000 euro kost.”

Wordt vervolgd. Zo is er het te vermoeden feit dat alle overheden en de door hen gesubsidieerde organisaties samen mogelijks – ook weer schatten nu, opzoeken later – nu 1 miljoen werknemers hebben, en in 2060 misschien maar 66 % of zo. Dit kan de begrotingen gezamenlijk aan de ene kant misschien – dit kan ik echt moeilijk inschatten – wel ergens tussen de 10 en 15 miljard besparen – die dan wel weer nodig zullen zijn om de honderdduizenden extra pensioenen uit te betalen – , maar anderzijds betalen de gewestelijke overheden, de gemeenten, … ook miljarden aan RSZ en zouden die 330 000 minder werknemers ook uitkeringen krijgen en minder kunnen uitgeven zodat o.a. de BTW-inkomsten zouden zakken. Zo’n berekeningen, zou iemand ze wel kunnen maken? Te veel factoren zijn immers onbekend. Maar wachten tot het kalf verdronken is, …

take down
the paywall
steun ons nu!