Non profit en money … een moeilijke combinatie ….

Universiteiten, universitaire titels, thesissen, onderzoek ……  en fraude

Scoring…..

Als er één domein scoort de laatste tijd rond universiteiten dan is het wel fraude of vermeende fraude met diploma’s, onderzoke, subsidies endergelijke meer. Uit de volgende bloemlezing van meetal recente gevallen wordt duidelijk dat het fenomeen fenomenale vormen aanneemt. Als men er van uitgaat dat slechts één op de tien gevallen uitkomt en de pers haalt en als men de geneirke onderzoeken kan geloven is een deel van onze universitaire wereld langzaam maar zeker aan het verzakken in een begin van money- en roemmoeras, waarin carrière en geld belangrijker zijn dan wetenschappelijke resultaten

Plagiaat en het liegen over diploma’s…..

Regelmatig stelt men vast dat studenten, personeelsleden, ex-personeelsleden van universiteiten, wetenschappers, publicisten, politici mogelijks tout court copiëren of plagiaat plegen, vnl. onder prestatiedruk, bij gebrek aan efficiënte controle : volgens de pers stelde men het vast bij de volgende personen in België :

• 2009 : krijgskundige Marc De Vos copiëerde voor publicaties heelder stukken en passages uit andere bronnen zonder bronvermelding ; hij kreeg finaal van de KUL een berisping;
• 2009 : Martin Stone was een internationaal gereputeerde professor filosofie van de KUL ; zijn reputatie ging ver : hij studeerde immers in o.a. Cambridge en gaf zelf lessen aan het Londonse King’s College ; hij werd betrapt op plagiaat op gigantische schaal : tientallen pagina’s uit één boek of thesis van een andere copiëren zonder bronvermelding ; hij nam na de affaire ontslag;
• 2011 : Marie Lesy gaat in de fout bij het publiceren van een fotobiografie over Jotie ’t Hooft door veelvuldige passages van Jean-Paul Mulders eerder werk over te nemen zonder bronvermelding ;
• 2011 : volgens de pers en deels volgens de Raad voor de Journalistiek heeft de Belgische seksuologe Mieke Mievis (bekend van haar seksvraag en –antwoordenrubriek in de periodiek Nina) een aantal vragen en antwoorden overgenomen van haar collega Ponnet in Nieuwsblad Magazine, licht gewijzigd en gepubliceerd in de jaren net voor 2011 ;
• journalist en financiëel expert Paul D’Hoore liep in de pers – bij collega’s dus – al wel eens meer tegen de lamp ; in 2003 kreeg hij een vechtdiscussie met Geert Noels die hem verweet zich voor zijn boek “De 100 kapitale vragen” van P. D’Hoore te veel geïnspireerd te hebben op een boek van Geert Noels ;  in 2012 beschuldigt ook Humo D’Hoore van plagiaat met het boek “De 99 beste tips om belastingen te besparen” op het boek van Jos Defoort “101 tips om belastingen te besparen” ; zowel hijzelf als de uitgever van beide boeken, Jan Ingelbeen van Roularta, ontkennen ; Jos Defoort is dood en kan dus niet protesteren ; in 2012 loopt er een zaak voor de rechtbank tegen D’Hoore’s uitgever voor een schadeclaim van 74 000 euro vanwege journalist Jean-Charles Verwaest, die stelt dat hij de ghost-writer (dus de werkelijke auteur is op bestelling) van drie boeken van D’Hoore ;
• …. .

Het fenomeen wordt belangrijk genoeg geacht door de UCL om er regelmatig de dag van de sensibilisering rond plagiaat aan te wijden vanaf 19 november 2012 ; ze doet dit in haar naam en in samenwerking met de VZW AGL, haar studentenverreniging.

Ook in het buitenland vinden we ettelijke recente voorbeelden :

• 2010 : Karl-Theodor zu Guttenberg, christen-democratisch politicus, aristocraat, jurist, doctor in de rechten, Minister van Defensie in Duitsland geeft zijn titel vrijwillig terug als blijkt dat hij zijn doctoraat haalde in 2006 op basis van het copiëren van verschillende stukken in zijn thesis uit andere publicaties, zonder bronvermelding ; de universiteit van Bayreuth trok evenwel daarna nog eens zijn titel in ; het Duitse Parlement staat in rep en roer ; de oppositie vraagt zijn ontslag ; hij stelt dat hij enkel slordig was, maar geen bedrieger ; de bijnaam van deze “Duitse Kennedy” wordt al snel “Karl Theodor zu Googleberg” ; hij neemt finaal ontslag ;
• 2011 : de Duitse politica Silvana Koch Mehrin wordt eveneens betrapt op plagiaat voor minstens 24 bladzijden van haar thesis uit een ander werk, woord voor woord overigens ; ze levert als sanctie ook meteen haar doctorstitel in ; ze was op dat ogenblik vicevoorzitter van het  Europese Parlement ;
• 2011 : de mediagenieke pretsocioloog Diederik Stapel van de Universiteit van Tilburg (Nederland) wordt betrapt op het uitvinden en verzinnen van gegevens waarop een dertigtal artikelen van hem direct of indirect zijn gebaseerd ; hij wordt ontslagen in september 2011;
• 2011 : de Nederlandse hart- en vatenspecialist Don Poldermans vulde eveneens zelf pakken vragenlijsten in van patiënten waarna hij ze gebruikte voor wetenschappelijk onderzoek en de resultaten ervan publiceerde ; hij werd erna door het Rotterdamse ziekenhuis Erasmus MC op non-actief gezet ;
• 2012 : de Hongaarse president Pal Schmitt moet zijn ontslag neerleggen nadat hardnekkige geruchten over plagiaat in zijn proefschrift blijven aanhouden ;
• 2012 : de Nederlandse NRC-recensente Elisabeth Etty wordt door een Nederlandse professor letterkunde beschuldigd van plagiaat in haar boek ‘Het ABC van de literarie kritiek’ omdat het op een aantal alinea’s bijna letterlijk of letterlijk andere bronnen herhaalt, zonder ze te citeren …. ; Etty ontkent heftig ;
• 2012 : de topman van Yahoo!, Scott Thompson heeft altijd gesteld dat hij een diploma Bachelor in de computerwetenschappen heeft behaald aan het Stonehill College ; het investeringsfonds Third Point  LCC, dat het Yohoo’s directie al enige tijd lastig maakt, komt uit met informatie die evenwel een en ander relativeert : Scott Thompson zou liegen over het feit dat hij er een diploma kreeg ; hij studeerde er wel, doch geen computerwetenschappen en kreeg er ook het diploma niet ; TP LCC eist voor de zoveelste keer het ontslag van de incompetente directie die het vooral verwijt de boot gemist te hebben van de sociale media en mobiel internet ;
• 2012 : de Roemeense premier Victor Ponta staat onder druk want hij wordt beschuldigd van plagiaat bij zijn proefschrift over het Internationale Strafhof ; hij zou ongeveer de helft van het werk hebben afgeschreven of gehaald hebben bij twee andere Roemeense juristen ; hij ontkent het feit niet eens ; hij stelt dat de enige fout die hij heeft gemaakt is de bronnen niiet op elke pagina te melden in een voetnoot maar slechts achteraan één keer in zijn proefschrift ;  
• voor Ponta gingen in Roemenië ook al twee keer de Minister(s) van Onderwijs naar af wegens ….. overschrijven ;
• 2012 : de Duitse christen-democratische Minister van Onderwijs en Wetenschap Annette Schagan (CDU) wordt beschuldigd van plagiaat in haar thesis die dateert van ongeveer 32 jaar geleden ;
• 2012 : de topman en voorzitter van de Nationale Bank van Ecuador Pedro Delgado neemt ontslag eind 2012 nadat uitletk dat hij loog over zijn academische verdiensten ; hij gaf toe dat hij 22 jaar eerder een diploma economie had geveinsd om te worden toegelaten tot een MBA- of Master of Business Administration opleiding en diploma in Costa Rica ;
• …. .

De globalere cijfers liegen er ook niet om :

• 2010 : 50 % van de 14 000 anoniem ondervraagde  Amerikaanse universiteitsstudenten door MacGabe van het Amerikaanse Center for Academic Integrity bekennen minstens al één keer vals te hebben gespeeld bij papers… ;
• …. .

Als gevolg daarvan voeren universiteiten hoe langer hoe meer ICT-programma’s in die tekstvergelijking doen op electronische drager van het werk :

• internationaal wordt er vaak gebruik gemaakt van softwareprogramma’s zoals Turnitin en Ephorus om plagiaat op te sporen ;
• KUL Leuven : in het academiejaar 2009-2010 testte de KUL 30 200 ingediende werkstukken ; midden 2011 controleerde de KUL 24 000 teksten die studenten hadden ingeleverd ; in 2011 controleerde het in totaal 43 000 werkstukken ; het totaal betrapte studenten in 2011 zou slechts gaan om een tiental studenten of dus minder dan 0,03 % wat inderdaad verwaarloosbaar is op een populatie van meer dan 38 000 studenten ;
• UG Gent : er werden controles verricht doch het aantal plagiaat gevallen is beperkt volgens de universiteit ; het zou elk jaar gaan om enkele gevallen ;
• VUB Brussel : men test er al enkele jaren detectieprogramma’s doch op enkele gevallen na, één grof geval zelfs, werd er niet veel gevonden.

Zelfs de detectieacties zelf zijn evenwel o.i. “kaas met gaten” :

• er zijn evenwel weinig tegenstelbare testen, geen tegensprekelijke methodologiën, geen verplichtingen tot testen (tenzij in sommige internationale programma’s), geen universele methodes, geen verplichtingen tot publicaties van de resultaten, geen standaardsancties noch voor studenten (die frauderen) noch voor universiteiten die niet of niet genoeg controleren of geen (voldoende) sancties niet zouden toepassen ;
• er zijn geen of weinig voorlichtingscampagnes voor studenten (op de “P(lagiaat)-man” campagne na van de KUL een aantal jaren terug) ;
• de detectieprogrammasoftware is vol met hiaten op technisch vlak  : hij vergelijkt alleen in dezelfde taal (vertaalde plagiaatwerken ontsnappen dus volledig aan elke controle) ;
• de detectieprogramma’s worden dan ook het best aangevuld om efficient te zijn met de zgn. traditionele “sociale controle“: deze houdt in nauwlettende lezers (detecteren van stijlbreuken, “déjà lu” syndroom,… ), het intens begeleiden van de thesis en graduele voortgang vaststellen met facts & figures i.p.v. snelle en plotse aflevering, bij voorkeur mondelinge gesprekken over het beheersen van de materie, bij voorkeur mondelinge examens, bij voorkeur mondelinge verdediging… ), ontmoedigingsprogramma’s met  voorlichting, het aankondigen van de controle, het publiekelijk aankondigen van de sancties, het geven van deontologische training, het geven van ethische dilemmatrainingen…. .

Het becommentariëren van andere academici en hun boeken of van eigen resultaten via schuilnaam …..

Sommige academi zijn onbeschaamde zelfophemelaars en afbrekers van anderen in hun discipline : 2010 : de Britse tophistoricus Orlando Figes (Birkbeck College, London) bekent dat niet zijn vrouw maar hij zelf systematisch boeken besprak op het internet (met name op amazon.com) onder een schuilnaam : de zijne besprak hij altijd tot in de hemel, andere haalde hij neer tot in de hel.

Het oplichten van de universiteit en/of hogeschool en/of de overheid …..

Hoogleraar Fernand Vandamme aan deFaculteit Letteren en Wijsbegeerte, diensthoofdvan het Laboratorium voor Toegepaste Epistomologie UGENT heeft in 2011 een probleem en wordt samen met zijn zoon en echtgenote veroordeeld in eerste aanleg achteraf (gevangenis, boete, sschadevergoeding) : men ontdekt immers nogal wat over hem :

• organisatie van een cursus als postgraduaatsopleiding “Master in Knowlegde and Information Management”, met 3 300 studenten waarvan een aantal luidop en duidelijk de kwaliteit van de cursus in vraag stellen ;
• bestellen van materiaal voor de UG bij bedrijfjes waarin hij zelf betrokken was ;
• organiseren van de betaling van facturen voor niet-geleverd materiaal ;
• onterecht verkregen subsidies van onder andere het IWT.

Het laten schrijven van zijn thesis door iemand anders …..

Thesissen laten schrijven door een derde tegen betaling : dat kan tegenwoordig, zonder probleem, voor zelfs redelijke bedragen.

In UK

Je kiest maar :

• tachtig universiteiten gaven toe dat er in het academiejaar 2009-2010 meer dan 17 000 fraudegevallen werden gesignaleerd ; dit is een stijging van meer dan 50 % ;
• op sommige websites kan je gewoon een thesis in het engels kopen, bestellen of afkopen of zelfs gratis krijgen door ze down te loaden over heel vele onderwerpen.

In Vlaanderen

Je kiest maar :

• Van Rossem, ex-financier, ex-gedetineerde, ex-miljardair en ex-volksvertegenwoordiger ging er meer dan eens prat op dat hij regelmatig degelijke thesissen tegen betaling schreef voor studenten ;
• repetitorbureaumedewerkers beweren hetzelfde ;
• sommige politici werden al dan niet terecht beschuldigt van het niet zelf te hebben geschreven van hun thesis ; in Vlaanderen was dit het geval met een beschuldigde (maar niet bewezen fraude) van Freya Van de Bossche. in sommige gevallen worden die beschuldigingen gevolgd door rechtszaken door de betrokkenen : (ex-)Minister (sp.a) Freya Van den Bossche dagvaardt Knack-journalist Koen Meulenaere omdat die beweert dat ze haar thesis aan de universiteit minstens deels niet zelf schreef ; er volgt daarna zelfs een “bijna persoonlijk woordengevecht” tussen Koen Meulenaere en haar advocaat in de pers.
• …. .

Verzinsels of resultaatsversterking door weglatingen en tekortkomingen tot en met fraude in onderzoeken

Je kiest maar ….

33 % van 6000 anoniem ondervraagde Chinese wetenschappers geeft toe zich te bezondigen aan (copieren en) verzinnen van wetenschappelijke onderzoeksdata.

De Belgische Marc Vandercammen, directeur van het Belgische OIVO, een consumentenonderzoeksinstituut, wordt in 2012 ontslagen na vaststellingen van of minstens na verwijten rond methologische tekortkomingen in studies.

De professor Jacques Donnez aan de Belgische universiteit UCL (Sint-Lucas hospitaal, afdeling gynaecologie) komt in 2012 in het middelpunt van een onderzoek te staan wanneer blijkt dat bepaalde facts en figures niet kloppen en tevens bepaalde ethische regels zonder de nodige toelating zouden zijn overtreden ; zijn onderzoek gaat vooral over fertiliteit. Nadien moet evenwel plots weer een en ander gerelativeerd :

• volgens de rector en vice-rector van de UCL beschikte hij wel degelijk over de nodige toelatingen ;
• alhoewel een eerste rapport hem eerder de beschuldigingen toedichtte dan vrijsprak, is het tweede rapport niet langer negatief. Hij wordt dus vrij van zonden verklaard over de hele lijn. 

Daarop dient hij klacht in tegen zijn collega Fréderic Debiève die de bal aan het rollen bracht tegen hem ; toch zal hij zelf opstappen finaal bij de UZ Saint -Luc in september 2012 en zich volledig gaan toeleggen op zijn privé-praktijk.

De Vlaamse professor consumentengedrag aan de Erasmus Universiteit Rotterdam Dirk Smeesters verlaat de universiteit in 2012 nadat uitlekte dat hij gegevens van bepaalde onderzoeken aanpaste in de voorgaande jaren ; hij liet immers volgens hem niet-relevante antwoorden of antwoorden van respondenten die de vraag niet goed begrepen hadden weg ; dit kan (alleen) mits men een aantal wetenschapsregels respecteert o.i. waaronder :

• je haalt ze weg voor je de resultaten berekent, interpreteert en conclusies trekt (anders riskeer je te schrappen wat je niet past) ;
• je maakt de critieria voor schrappen op voorhand duidelijk ;
• je publiceert/vermeldt wat je wegliet en op basis van welke criteria ;
• men behoudt alle ruwe data van het onderzoek en zijn onderzoeksaantekeningen.

Gezien de originele data zoek zijn, kan evenwel zijn fraude niet bewezen worden, maar ook de regelmatigheid van het onderzoek niet meer….

Smeesters zelf geeft toe dat hij mogelijks fouten maakte en/of tikfouten, maar zeker niet fraudeerde. Op zijn negaties volgen harde reacties van onder andere de Amerikaanse fraudejager Uri Simonsohn.

De Nederlandse hart- en vatenspecialist en wetenschapper Don Poldermans werd ontslagen door het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam eind 2011 nadat ook hier een aantal feiten aan het licht kwamen, zonder dat de man er volgens hem kwaad opzet mee had ; volgens de pers ging het om

• afname van stalen en bloed voor onderzoek van patiënten die daarvoor geen toestemming hadden gegeven ;
• ondefiniëerbaarheid van de herkomst en niet-traceerbaarheid van een hele serie van data gebruikt bij onderzoek.

De wetenschapper Robert Kiss wordt ervan verdacht (door investeerders) om onderzoek dat hij deed aan de ULB te hebben vervalst ; hij richtte na dat onderzoek samen met andere geldschieters het bedrijf Unibioscreen op als spinn-off van en aan de ULB voor onderzoek naar kankermedicijnen op basis van tropische pklantenextracten. Het bedrijf sloot ondertussen bij gebrek aan resultaten zijn deuren. Na een klacht tegen de wetenschapper in 2002 boog zich een wetenschappelijke commissie over de klacht, doch de ULB besloot de zaak te klasseren zonder gevolg. Catalpa, een van de investeerders in Unibioscreen, stelt dat het nooit zou geïnvesteerd hebben in het bedrijf als het had geweten dat er een klacht was rond mogelijke fraude met onderzoek ; het spant een geding in tegen én Kiss én de ULB ; beiden stellen dat de toenmalige “klacht” van 2002 vooral gebaseerd was op “geruchten”.

De Nederlandse wetenschapper Diederik Stapel werd eerst geschorst en leverde daarna zijn doctoraatsttitel in nadat bleek dat hij fraude had gepleegd ; hij had volledige databanken zelf opgezet en verzonnen ; de data waren dus fictief ; het betrof research waarop een dertigtal publicaties van hem waren ; de fraude hield lang aan en had grote impact want andere onderzoekers hadden die data ook gebruikt nadien voor onderzoek ; ze vond plaats aan de Nederlandse Universiteit van Tilburg, waar Stapel hoogleraar sociale psychologie was.

Onderzoeker Jan Hendrik Schön van de Bell Laboratoires komt in 2002 in opspraak ; pakken van zijn vermaarde studies rond de supraconductiviteit van carbonmoleculen blijken contesteerbaar ; een deel ervan wordt door simmigen als vervalst bestempeld ….

De Britse Dokter Andrew Wakefield publiceert in 1998 een studie over het verband tussen een vaccin tegen “rougeole-rubéole-oreillons” en infantiel autisme ; als gevolg van de studie daalt de vaccinatiegraad in de UK enorm ;  achteraf blijkt dat de studie vals is ; de man wordt geschrapt als geneesheer.

Professor Sokal uit New York geeft toe dat hij een pseudo-wetenschappelijk en vervalst artikel pleegde en publiceerde in een wetenschappelijk tijdscrift, om te testen hoever de uitgevers en wetenschappelijke comités zouden gaan in de aanvaarding van nonsens als die maar passen in het actuele wetenschappelijke discours.

De Amerikaanse voedingsgeleerde Dipak Das blijkt in de laatste zeven jaar in zo’n 145 onderzoeken zijn onderzoeksresultaten niet objectief te hebben voorgesteld en zelfs in een deel ervan te hebben bijgesteld ; zijn onderzoek ging vooral over voedingsleeronderzoek rond cellen en proefdieren ; in een 60 000 pagina’s tellend rapport wordt zijn werk grotendeels van tafel geveegd ; zijn wetenschappelijke methodieken worden her en der onderuitgehaald : hij gebruikte geen testgroepen waar gebruikelijk of voorgeschreven, hij copiëerde de resultaten van het ene onderzoek naar het andere, … .  Zijn ontslag is in voorbereiding.

De Belgische universiteit VUB dankt (volgens de pers) een wetenschapper af in 2013 uit de medische sfeer nadat blijkt dat die vermoedelijk verschillende zware wetenschappelijke inbreuken pleegde : de resultaten van onderzoeken en zelfs de thesissen van studenten werden bijgesteld in ettelijke gevallen volgens de pers ; de naam van de wetenschapper en de concrete verwijten zijn nog in de geheimhoudingsfase.

Uit recent onderzoek blijkt dat nagenoeg bijna 100 % van de onderzoekers in de USA data weglaat en/of selectief rapporteert ; er zijn volgens Gerrit Storms van de KUL geen redenen om aan te nemen dat dit in Vlaanderen of België anders zou zijn.

Uit recent onderzoek gepubliceerd in EOS (2013) blijkt dat in Vlaanderen een op de twaalf medische wetenschappers al eens of meerdere keren met gegevens knoeit ; de helft van hen ziet overigens zulke wanpraktijken ook om zich heen gebeuren … en grijpt niet in.  Onze wetenschap is in gevaar.

Frauderen in examenresultaten of ze manipuleren ….  

Het manipuleren van examenresultaten op een of andere directe of indirecte manier is een veel voorkomende praktijk aan universiteiten en hogescholen.

In de UK is het fenomeen gekend al op niveau middelbare school: de concurrentie tussen exameninstellingen enerzijds en der aanleg van toplijsten in instellingen anderzijds leidt tot een ware manipulatie van resultaten ; de officiële examenscholen voor middelbaar onderwijs ronselen letterlijk leraars om hun examens bij hen te laten doorgaan en doen dat soms nogal grof : ze geven soms bijna letterlijk de vragen door aan de leraars, die ze doorgeven aan hun leerlingen ; de leraars kiezen examencentra die gemakkelijk de vragen situeren of duiden ; de ouders kiezen voor scholen die er in slagen veel van de leerlingen die bij hen gaan te laten slagen ; hoe zou je zelf zijn, als je niet beter weet ? En zelfs als je beter weet ?

Ook in België komt dit mogelijks af en toe voor :

• aan de IHECS of het Institut des Hautes Etudes des Communications Sociales (hogeschool in in Brussel) wordt het examen filosofie uitgesteld in januari 2013 tot februari 2013 wanneer de docent bij het begin van het examen merkt dat een van de studenten de vragen heeft ; 600 studenten moeten later in februari 2013 terugkomen en examen afleggen ;
• ….. .

Oorzaken

De oorzaken zijn divers ngl. van de bronnen en spreekbuizen.

Een eerste groep van oorzaken heeft te maken met het feit dat “plagiaat “ en “copy-pasting” een relatief begrip zijn in vele opzichten in onze hedendaagse samenleving :

• in essentiële termen ; hoeveel wetenschappers, professoren en publicisten dragen werkelijk bij tot iets nieuws ?
• in geografische termen ; in hoeveel vlaamse kranten bij wijze van voorbeeld lezen we echt internationaal nieuws (tenzij puur lokaal nieuws) dat nog niet gebracht is in The Washington Post, The New York Times, The Financial Times of op websites één of enkele dagen ervoor ? Geloof me: heel weinig ; 
• in termen van geheimhouding van bronnen ; in hoeveel kranten, tijdschriften, papers worden de bronnen (eerdere bronnen of bronnen met sortgelijke inhoud)  wel gepubliceerd en volledig gepubliceerd ? Geloof me, heel weinig ; wij doen ons best om per boek tot 6000 voetnoten te publiceren rond informatie die gelijkwaardig, gelijkaardig of identiek is mee te nemen, doch we stellen vast dat massa’s publicisten, ook van relevant niveau prima facie, dit nooit doen ;
• in culturele termen ; in sommige culturen is ook de cultuur anders : in Azië bijvoorbeeld is het bekend dat het zich meester maken van de informatie, kennis en duiding door andere wetenschappers al erg geappreciëerd wordt op zich als meesterschap en wetenschap ;  het woord “plagiaat” of het woord “understand/master/copy/paste/… “ is er anders aanzien dan hier ;
• in sociale termen : onderzoekers zien of denken dat anderen het ook doen ; verdedigers van die uitleg zijn o.a. Gerrit Storms (KUL) ;
• in juridische termen  ; sommige geografische en staatkundige zones is ook de wetgeving totaal anders : het citeren van teksten die door anderen zijn geschreven is er zonder meer plagiaat, zelfs als je de bron citeert, met inbreuk op de auteursrechtenwetgeving tot gevolg ; dit is het geval in bijvoorbeeld heel wat landen met wetgeving van Angelsaksische oorsprong ; in België is bijvoorbeeld citeren met bronvermelding, zelfs letterlijk, wel toegelaten ;
• in kostprijstermen : in sommige culturen of middens krijg je om verschillende redenen veel kritiek als je wel aan bronvermelding doet ; een Belgisch voorbeeld : bij de publicatie van mijn laatste boek met meer dan 5 000 bronvermeldingen kreeg ik de opmerking van een nochtans sympathieke en zeer intelligente koper van het boek dat hij het moeilijk had met het feit dat hij voor de ettelijke pagina’s die de bronnen, literatuur en verwijzingen bevatten ook moest ….. betalen.

Een tweede groep van oorzaken heeft te maken met het feit dat de prestatiedruk aan universiteiten en redacties toeneemt :

• bij universiteiten is kwantiteit hoe langer belangrijker : de druk van de top van uit universiteiten om te publiceren in bepaalde tijdschriften of bij bepaalde uitgevers en/of via publicaties nieuwe fondsen aan te trekken ligt heel hoog ; die visie wordt gedeeld door Jonathan Holslag (professor China VUB-België), Geert Lernout (vergelijkende literatuurwetenschap UA-België) ; anderen erkennen de prestatiedruk doch leggen niet echt daar of hoofdzakelijk daar de oorzaak ; dit is het geval met André Oosterlinck (ex-rector KULeuven) ;
• bij (sommige) professoren wordt de drang naar erkenning door gelijken en naar voorop lopen erg groot ; dit is de visie van André Oosterlinck (ex-rector KULeuven) ; de eerte willen zijn of bij de besten willen behoren is de motivatie of oorzaak.

De andere oorzaken van het fenomeen blijken divers volgens autoriteiten en/of volgens ons hoogstwaarschijnlijk in de volgende richtingen te liggen :

• publicatiedruk in aanvaarde/erkende wetenschappelijke tijdschriften is groot om benoemd te geraken ; verdedigers van die uitleg zijn o.a. Gerrit Storms (KUL) ;
• academici willen graag de door hen naar voren geschoven stellingen bevestigd zien ; verdedigers van die uitleg zijn o.a. Gerrit Storms (KUL), Bart Pattyn (KUL) ;
• de rat race in het algemeen ; verdedigers van die uitleg zijn o.a. Paul van Cauwenberghe (UG) ;
• slow science moet super fast zijn wil het in aanmerking komen voor financiering door de overheid, inclusief door de Vlaamse overheid ; een herdenken van subsidieregels is noodzakelijk ; tot die aanhangers rekenen wij o.a.  Gerrit Storms (KUL), Bart Pattyn (KUL) ;
• de invloed van de (financierende) industrie, die vaak bepaalde resultaten wil zien komen uit de onderzoeken ;
• de hoge vergoedingen die men bekomt voor studies en studieresultaten in opdracht van bedrijven en instellingen die een bepaalde thesis willen onderzocht zien en bevestigd zien ;
• er zit in elk van ons oneerlijkheid, profitariaat en de neiging om te liegen ; wij beslissen zelf maar worden ook beïnvloed om hiervan actief of niet gebruik te maken ;
• universiteiten hadden traditioneel en hebben nu nog overigens veel politieke, ideologische, commerciële of persoonlijke banden met andere ‘instituten’ dan enkel de wetenschap : sommigen dragen een uitdrukkelijke levensbeschouwelijke stempel, sommigen hangen ruim af van financiering van de industrie, sommige professoren behoren zelfs tot de voorlinie van politieke partijen en of politieke ideeën, meer zelfs : sommige professoren werden zelfs benoemd of voorgedragen omwille van hun banden met bepaalde politieke beïnvloeders, universitaire centra zitten vol met politici of politieke banden, sommige maatschappelijke en politiek verbonden bewegingen hebben zelfs eigen onderzoekscentra en hogescholen (vb. HIVA van het ACW), sommige wetenschappelijke of bedrijfsprijzen gaan zelfs systematisch naar (altijd wel verdienstelijke) personen met banden met personen in die universiteit of bedrijf ;
• … .

Oplossingen

Er zijn maar weinig echte oplossingen.

Valse oplossingen zijn volgens ons de volgende :

• nieuwe reglementering die dat soort van “praktijken” verbied ; wie even nadenkt weet dat dit eigenlijk niet echt kan en heeft daarvoor geen reglementering nodig ;
• instellen van strafrechtelijke vervolgingen ; straffen corrigeert deels maar lost fundamenteel meestal niets op ; positief gedrag krijgt men meestal niet door straffen ;
• …. .

Wij pleiten voor een veel grondiger oplossing :

• ontkoppeling tussen enerzijds universiteiten – overheidssubsidiëring en banden met de politiek of de industrie anderzijds ; we hebben dringend onafhankelijke onderzoekers en universiteiten en publicaties nodig ; afhankelijke researchers en verbonden universiteiten hebben we al genoeg ;
• grondige controleopbouw op activiteiten van universiteiten en hogescholen en publicaties door een specifieke overheidsinstelling ;
• spijtig genoeg is dat nu net ook de oorzaak van het probleem : het parlement zit vol met politieke vertegenwoordigers, de overheid zit voor een stuk vol met politieke vertegenwoordigers, bedrijfsleiders zijn actief in de politiek, vele bedrijven van politici worden door de overheid gesubsidiëerd en zelfs vele Belgische controleorganen hebben een … politieke … oorsprong (ze zijn door een bepaalde minister of regering tot leven gebracht en bevolkt ) of continue vertegenwoordiging (elke regeringpartij krijgt bij de benoemingen haar mannetje of vrouwtje mee) ;
• als men al straffen voorstelt stellen wij straffen voor vooral op het niveau van de instelling en niet in de eerste plaats op het niveau van de persoon zelf of alleen te focussen : het is aan universiteiten om hun faam hoog te houden, zelfcontrole in te stellen en hun onderzoekers in toom te houden en bedrijven op de nodige intellectuele en onafhankelijkheidsafstand te houden ; het moeten dan ook in de eerste plaats de universiteiten en hogescholen en hun directie zijn die verantwoordelijk moeten gesteld voor het gedrag van hun onderzoekers en publicaties ; zij stellen ze aan, bevorderen ze en laten ze gesubsidiëerd onderzoek doen en contracten met bedrijven afsluiten.

Toekomst

In en rond de universiteiten en hogescholen is het erg vergelijkbaar met de banksector :

• zij die in hoogconjunctuur het hoogst scoren en het meest verdienden waren (regelmatig) – vaak moreel, vaak intellectueel, zelden juridisch – mee verantwoordelijk voor de val van de hele sector ; een relevant deel van de groten der financiële aarde zit thuis in een luxe-zetel en kijkt toe hoe DiRupo en Peeters de brokken lijmen ; de lobbymachine van de banksector heeft tot en met de grote crisis van 2007 de sector zelf zwaar uit de kritiek kunnen houden ;
• het zal met de universiteiten en hogescholen hoogsTwaarschijnlijk eindigen zoals met de bankensector : men laat ze zover en zolang en zo intensief los dat enkel een echte “big bang” zoals met de banksector sinds 2007 vermoedelijk echt verandering kan bieden op de wonde in haar zij, die langzaam maar zeker ettert.

Literatuur

AMKREUTZ, R., Universiteiten buigen zich over fraude bij proffen, in DeMorgen, 21 11 2012 , p. 9.

AMKREUTZ, R., Hoge druk om te publiceren drijft proffen tot plagiaat, in DeMorgen, 23 11 2011, p. 13.

A.S., Un professeur renommé de l’UCL sur la sellette, in L’ECHO, 17 07 2012, p. 6.

BALLEGEER, D., Paul D’Hoore in plagiaatstorm, in DETIJD,  17 01 2012, p. 3.

Belga, Kuleuven controleert steeds meer op plagiaat, in DeMorgen, 14 06 2011, p. 12 bis.

Belga, Voormalige UG-professor riskeert achttien maanden cel, in DeMorgen, 22 09 2011, p. 7.

DC, Smeesters is niet de eerste, Fraudeplaag in Nederland, in DeMorgen, 26 06 2012, Ten eerste ° 5.

DC, Smeesters is niet de eerste, Fraudeplaag in Nederland, in DeMorgen, 26 06 2012, Ten eerste ° 5;

DELRUE, E., HERBOTS, K., Zwaarste fraude ooit aan unief, in DeMorgen, 21 03 2013, p. 1.

DELRUE, E., HERBOTS, K., Medische onderzoekers niet vies van fraude, in DeMorgen, 21 03 2013, p. 4.

DEPRETER, J., Seksuologe haalt sekstips bij collega, in DeMorgen, 28 12 2011, p. 3.

D’HOORE, J., Merkel is Duitsland’s zwarte weduwe, in DETIJD, 1 05 2012, p. 5.

FR.SO., Texto, « Le professeur Donnez a menti », in Le Soir,  16 07 2012, p. 3 ;

FR.SO., Des scientifiques trop souvent pressés par le « publie ou crève », in Le Soir,  16 07 2012, p. 3.

JDB., Plagiaat is meer dan letterlijk copiëren, in DeMorgen, 17 01 2012, p. 3.

JDS., Catalpa eist 1,5 miljoen van “ULB-fraudeurs”, in DETIJD, 31 01 2013, p. 17.

KEULEMANS, M., DESMET, L., Vlaamse prof bekent gesjoemel, in DeMorgen, 26 06 2012, Ten eerste °5.

KEULEMANS, M., “Vlaamse prof verzon cijfers wel”, in DeMorgen, 02 07 2012, p. 6.

LERNOUT, G., Er zijn meer professoren die plagiaat plegen, in www.standaard.be, 03 03 2010.

LEYMAN, D., Nieuwe fotobiografie over Jotie ’t Hooft bezondigt zich aan plagiaat, in DeMorgen, 03 11 2011, p. 29.

LEYMAN, D., Tophistoricus Orlando Figes bekent anoniem afkraken van collega’s, in DeMorgen, 28 04 2010, p. 38.

MAECKELBERGH, B., Professor in gebakken lucht krijgt achttien maanden cel, in DeMorgen, 22 03 2011, p. 9.

PD., “Knack”-satirist Koen Meulenaere loopt tegen recht van antwoord aan, in DeMorgen, 19 01 2012, p. 3.

SOUMOIS, F., Foidart : « Agir ainsi, c’est habiller la mariée », in Le Soir,  16 07 2012, p. 3.

SOUMOIS, FR., Lourds soupons de faute scientifique à l’UCL, in Le Soir,  16 07 2012, p. 3.

SOREE, A., Le professeur Donnez (UCL)  porte plainte, in L’ECHO, 14 07 2012, p. 6.

THERIN, F., Nouvelle afffaire de plagiat dans l’équipe de Merkel, in L’ECHO, 17 10 2012, p. 11.

VAN HAMME, K., Generatie copy-paste, in DETIJD,  18 06 2011, p. 39.

VAN HAMME, K., SCHUITEN, H., Génération cpier-coller, in L’ECHO, 24 09 2011, p. 33.

VAN MELCKEBEKE, M., “Yahoo-topman liegt over zijn diploma”, in DETIJD, 05 05 2012, p. 23.

VK., NRC-recensente beschuldigd van plagiaat, in DeMorgen, 27 04 2012, P. M ° 11.

VK., Vlaamse prof DEBACKERE, J., “Paul D’Hoore pleegde plagiaat”, in DeMorgen, 17 01 2012, p. 3.

VK., Alweer wetenschapper betrapt op fraude, in DeMorgen, 13 012012, p. 11 .

V.K., Engels onderwijs gaat gebukt onder corrupte examinatoren, in DeMorgen, 16 12 2011, p. 18.

Www.essays24.com.

X., Le plagiat nuit gravement à la formation, in L’ECHO, 16 11 2012, p. 14.

X., Plagiaataffaire nekt Hongaarse president, in Metro, 03 04 2012, p. 04.

X., Gynaecoloog Jacques Donnez stopt bij UZ Saint-Luc, in DeMorgen, 05 09 2012, p. 8.

X., D’autres fraudes, in Le Soir, 16 07 2012.

X., Bruxelles, L’IHEC annule un examen à la suite de suspicions de fraude, in L’ECHO, 15 01 2013, p. 14.