Bohemen en Moravië, de gebieden in het huidig Tsjechië waar sinds eeuwen Duitsers woonden, het zogenaamde Sudetenland.. Na WO2 werden een kleine drie miljoen Duitsers uit dit gebied verdreven. Zij vervoegde in Duitsland de 8 miljoen andere ontheemde Duitsers. Samen vormen ze nu de tweede babyboom die maakt dat het tekort op de arbeidsmarkt het komende decennium in Duitsland miljoenen immigranten zal noodzaken.
Bij deze verdrijving van de Duitsers uit Bohemen en Moravië werden minstens 267.000 Duitsers standrechtelijk geëxecuteerd. De haat en woede van de niet-Duitse bevolking is recht evenredig met het enthousiasme waarmee het nazisme enkele jaren voordien werd binnengehaald. De ontvangst van Reinhard Heydrich als Reichsprotector van het Protectoraat Bohemen en Moravië in Praag is een van de meest beklijvende begroetingen van gans WO2. Reinhard Heydrich was niet voor niets de bedenker van de jodenvernietiging in gans Europa, het uitroeiingsprogramma in Oost-Polen werd trouwens naar hem vernoemd. Hij werd door het verzet aangevallen en zou een aanslag niet overleven, met de represaille in Lidice tot gevolg. Wie Tsjechië bezoek moet zeker langs Lidice en ook langs Terezin (Theresienstadt).
Tsjechië is daarmee het land dat enerzijds het sterkst met het nazisme heeft samengewerkt en er na de oorlog de Duitsers het zwaarst wederrechtelijk voor heeft laten boeten, een gekend fenomeen dat ook bij de collaboratie en de late aansluiting bij het verzet in deze contreien zichtbaar is geweest.
Maar wie z’n eigen medewerking aan misdaden niet onderkend, herstelt en mee verrekend is gedoemd de duivels van het verleden als monsters in de huidige politiek tot leven te zien komen. In Amerika na de Koreaanse en Vietnam oorlog, de Oostenrijkse politiek na de ‘anschluss’, Front National in Frankrijk na het Vichy-regime, De Hongaarse verrechtsing na de moord op vijfhonderd duizend Joodse inwoners op drie maanden tijd: razzia’s, deportatie en vergassing in Ausschwitz, de grootste massamoord van de geschiedenis op zulk een korte tijd. In Polen de moord met inzet van de eigen bevolking op anderhalf miljoen joden en het Poolse conservatief nationalisme van dit ogenblik, het VB en N-VA omwille van een onvoldoende verwerking van het collaboratieverleden en een omkering van slachtoffer en dader in Vlaanderen. De Westerse agressieve oorlogen tegen Afghanistan, Irak, Libië en Syrië met een destabilisatie van het Midden-Oosten tot gevolg en de reactie onder vorm van een fascistische militie, Daesh. Wie de lessen uit de geschiedenis niet trekt is veroordeeld er opnieuw mee te leven.
Niet alleen de liquidatie, deportatie en ontheming van miljoenen Europese burgers in het verleden, maar vooral ook het verlies aan economische, culturele en intellectuele slagkracht heeft vele naties verarmd en van het noodzakelijke weerwerk beroofd om de democratie en vrede te verankeren.
Alleen Duitsland is er in geslaagd om, mede door het erkennen van haar historische schuld haar volle verantwoordelijk op te nemen. Zij zijn het enige land land een permanente en goed uitgebouwde structuur aanwezig is van herdenken en herinneren van alle slachtoffers zonder onderscheid, en dit in alle Länder. Zij geven de weg aan waar ook de andere Europese landen beetje bij beetje op zullen uitkomen. Ook in Vlaanderen zouden de milieus van collaboratie mee het voortouw moeten nemen voor de herdenking en het eren van de slachtoffers die zij zelf gemaakt hebben. Dat is iets anders dan begrip hebben voor de redenen van de collaboratie, het is de erkenning, zoals in Duitsland, van een historische schuld en een engagement om mede het leed dat men heeft veroorzaakt te herstellen. Wie past gans de know-how van de ‘herstelbemiddeling’ eens toe op de misdaden van het nazisme in België en haar collaborateurs?
En voor wie aan dit alles zou twijfelen, populisme en nationalisme zijn politieke neanderthalers, die ooit hun betekenis zullen gehad hebben maar uiteindelijk verdwenen zijn.
