De greatest hits van de Brugse Triënnale
voor Hedendaagse Kunst zijn ongetwijfeld ‘1:1 Connect : Diamondscope’ van
Vibeke Jensen (Noorwegen) en ‘Wu Wei Er Wei’ van Song Dong (China), niet zozeer
omdat ze het minst aversie oproepen, maar omdat ze op plaatsen staan waar
sowieso al veel passanten zijn: de Markt en de Steenstraat.
‘1:1
Connect’ is bij momenten een kermisattractie. Het bestaat uit een met spiegels
opgebouwde achthoekige constructie. Kinderen
lopen errond om naar zichzelf te kijken en gekke bekken te trekken naar de
mensen die binnen hebben plaatsgenomen. Hoe je binnen geraakt, heb ik nog niet
achterhaald. Sinds kort zit er een cijferslot op de deur, waardoor je alleen
met een code binnen kunt. Volgens de
brochure kunnen telkens één bezoeker en één bewoner van Brugge naar binnen om
‘elkaar als vreemdeling te ontmoeten in een intieme ruimte’. Nu ja, ik heb
zoiets wel vaker in een sauna, en dan zijn we zelfs in ons
blootje. Intiemer kan haast niet, maar veel intiems gebeurt er doorgaans niet.
“1:1 connect zet aan tot reflecties over kijken en bekeken
worden, over het recht op toegang tot de publieke ruimte, sociale controle,
burgerrechten en –plichten in een gedeelde ruimte”, lees ik in de brochure.
Jongens toch, wat kunnen die kunstenaars (of de samenstellers van brochures)
toch lullen.
Omdat ik haast
dagelijks een koffie ga drinken op het terras van Café Craenenburg op de Markt
heb ik de opbouw van ‘1:1 Connect’ min of meer gevolgd. Vooral naar het einde
toe waren er problemen met het inpassen van de deuren en het schoonmaken van
het spiegelglas. Ik was wat ontgoocheld door de kleine afmetingen van het
kunstwerk. Ik had een mastodont verwacht in het midden van het plein, minstens
dubbel zo hoog als het standbeeld van Pieter & Jan, maar het werd een veel
te klein hokje aan de rand, naast de standplaatsen van de koetsiers. Op de
eerste dag was er een paard gaan steigeren doordat het verblind werd door het
spiegelglas, waardoor het kunstwerk de plaatselijke media haalde en de
Triënnale meteen onder de aandacht gebracht werd.
De constructie
zou achthoekig zijn omdat de top van het Belfort ook achthoekig is. Voor de vorm had Vibeke Jensen niet alleen een scoop
in gedachten (een kijker, zoals in ‘microscoop, spectroscoop, periscoop enz.),
maar ook een diamant. De functie ervan? Kijken en bekeken worden. Het interieur
zou een dieprode kleur hebben, maar zoals gezegd weet ik niet (en de meeste
passanten ook niet) hoe je binnen moet geraken. En hoe ik als Bruggeling een
vreemdeling moet zien te overtuigen om met mij naar binnen te gaan en samen heel
intiem reflecties op te roepen over het recht op toegang tot de publieke ruimte
en andere zevers in zakjes.
Een soortgelijke constructie, met veel méér
dan acht hoeken, staat naast de Sint-Salvatorskathedraal in de Steenstraat. Het
is een werk van Song Dong en het is opgebouwd uit raampjes van gesloopte
Chinese woningen. Iemand ontwierp ook een nieuw verbodsteken dat ‘niet in
klimmen’ betekent. Het werk heet ‘Wu Wei Er Wei’ en zou gebaseerd zijn op de
traditie van de bonsai, waarbij de mens op artificiële wijze de natuur probeert
te bedwingen en te controleren. Volgens de brochure zou ik ‘een Chinese rotstuin
met een miniatuurlandschap’ moeten zien, maar mijn ogen zijn blijkbaar niet
meer zo goed.
Het werk
kan doorgaans op veel bijval van de passanten genieten. Je kan er niet voorbij wandelen
zonder dat je mensen selfies ziet nemen met de wuwei op de achtergrond. Met
zijn kunstwerk wil Song Dong wijzen op de bouwwoede in zijn eigen land ‘waar
men op een heel andere manier met erfgoed omspringt dan hier’: men maakt
historische gebouwen met de grond gelijk om er wolkenkrabbers in de plaats te
zetten. “Ironisch genoeg worden de authentieke gebouwen soms nagebouwd als kopie
van de originele”, lees ik in de brochure, wat me doet denken aan de vele
Brugse gebouwen die ook maar kopieën zijn van de originele, dus springen we
hier niét op ‘een heel andere manier’ om met ons erfgoed.
“In
het werk komt het spanningsveld tussen de onstuitbare groei van megapolissen en
het omgaan met erfgoed en natuur tot uiting.”, lees ik ook nog in de brochure.
Ik wíst dat me iets ontgaan was, maar nu weet ik het dus weer.
