(Updates: 9u45; leestips, reële verschillen man-vrouw; commentaar bij de Leuvense zaak van seksuele omgang, 12u45.) De ster op het Feest van de Filosofie in Leuven op 5 april ’25 is de schrijver, denker en activist Tommy Wieringa. Hij werd in diverse media voor een interview uitgenodigd in aanloop naar dit feest van het denken. Het thema dit jaar was “Zorgen voor morgen”: de filosofie is immers toe aan een beweging waarbij de academische en andere denkers hun denkwerk meer betrekken op het leven en de actualiteit dan traditioneel lang het geval is geweest. ² Het werd een superdag, waarbij centraal Vlaanderen de geëngageerde denker en schrijver beter mocht leren kennen.

Onverwachts Oog in Oog

Vooraf volgden wij de lezing van Katia Vanhemelryck die een verslag bracht over haar zorgarbeid bij het uitvaartcentrum Pues in Leuven, een beroep, een roeping die zij opnam na studies in de filosofie. Daar bracht ik tijdens het vragenkwartier een verslagje van mijn intense positieve ervaringen als vrijwilliger in een palliatieve zorg eenheid in het regionaal ziekenhuis Heilig Hart. Ook maakte ik een beetje kritische opmerking; in het verhaal van de filosofe vond ik te weinig terug over de verrijkende ervaring die het wordt als je mensen intens nabij bent, met openheid, en de moed opbrengt “door de vrees en de pijn te gaan” die rond het sterven opkomt. Soms samen met professionele verpleegkundigen, een keer moederziel alleen, heb ik in eenheid De Brug van verscheidene mensen de hand vastgehouden toen zij hun laatste adem uitbliezen. Dat waren zeer verdiepende momenten, waarbij de levenden een magnifieke verbondenheid ervaarden.

De filosofe met fascinatie voor begraafrituelen zei ten antwoord dat haar omgang in de funeraria vooral met de levenden plaatsvindt, dat zij niet zoals in palliatieve zorg met de stervende mens en de dood in aanraking komt. “Wij luisteren naar de wensen van de familie en soms van de mensen die hun eigen begrafenis willen plannen.” Misschien komt betrokkene weinig of niet in contact met het lijk van de doden bij de verzorging, die nochtans een deel van haar verhaal besloeg. Zelf heb ik enkele weken familie ontvangen in het mortuarium van genoemd ziekenhuis, en daartoe de dode lichamen opgebaard. Dat is alleszins voor mijzelf en iedereen in het palliatieve team een emotioneel intense zaak, die zeker aanleiding geeft tot reflectie over de dood.

Omdat wij nood hadden aan een koffie om de emoties door te spoelen, kwamen mijn vrouw en ik wat laat aan in de Soetezaal waar Tommy Wieringa zich klaarmaakte om te spreken. Een bediende maande ons aan naar beneden te gaan, “daar zijn nog enkele zitplaatsen”. Door toeval kwam ik aldus dicht bij de befaamde Nederlandse schrijver te zitten, die door een professor filosofie van vrouwelijke kunne werd bevraagd (zij heeft zich niet voorgesteld en haar naam die ik persoonlijk vroeg na afloop, heb ik niet precies onthouden).

_

–

Hierbij in een notendop de boodschap van denker, schrijver en activist Tommy Wieringa zoals geboden in zijn Essay Optimisme zonder hoop, zoals wij het hebben gehoord en begrepen in cultuurcentrum STUC op 5 april 2025.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – ———————-

Engagement, Reflectie, Inzicht en klare profetische boodschappen brengen: dat kenmerkt deze schrijver

In het essay kijkt Wieringa uitzonderlijk nuchter en dapper naar de werkelijkheid van deze tijd. Hij komt terecht tot volgende conclusie:

“Wat ons vandaag vooral zorgen baart, Trump, Poetin en de oorlog in Oekraïne, dat zijn beperkte problemen. Trump gaat binnen afzienbare tijd dood, en Poetin ook. Wat echter voor nog minstens een paar duizend jaar een levensgroot probleem en een gevaarlijke uitdaging blijft, dat is de Klimaatverstoring!”

WIERINGA:

“Velen zijn hopeloos. Ik ben erdoor omringd, door mensen in deze stemming.

De oplossing ligt niet in bunkers bouwen en preppen; niet in hedonisme vluchten; niet in mentaal uit-focussen en afstand nemen, ook niet ecologisch orthodox gaan bestaan zoals mijn goede vriend de filosoof en schrijver Ton Lemaire pogend doet in het zuiden van Frankrijk…!

De Filosofe gesprekspartner:

“De oplossing is misschien: REBELLIE?”

“Verzet.

Het juiste doen omdat het enige juiste is!”

WIERINGA:

“Juist! Dat is het!

Omdat we nog veel hebben om voor te vechten. Zoals onze kinderen.”

“Het juiste doen omdat het juiste is!”

“Doen wat er moet gedaan worden”, zoals bomen planten, Oekraïners steun bieden, zwerfvuil rapen [wat ik zelf doe], ook juist zonder vruchten van je werk te verwachten, dat is de weg.

Dat beschermt je/me ook goed tegen teleurstelling. Veel mensen worden cynisch door Teleurstelling bij de overmaat aan grote wereldproblemen.

Vrouwelijke karakters: een lege plek in het huidige denken?

Wieringa is een interessante figuur en ook een toffe kerel met leuke zin voor humor.

Hij kon “met alles dat (ik) te berde bracht instemmen”, behalve met de duiding dat vrouwen als intellectuelen door de band genomen collectief verschillen van mannen. Deze laatste zijn echter effectief, zoals u zelf, lezer(es) misschien al hebt geobserveerd, meer geneigd tot machtsspel.

Terwijl veel vrouwen echt veel meer op oplossingen gericht zijn en op het concrete in hun (professioneel doen en denken). En last but not least beschikken vrouwen over heel wat meer empathie. Dat is echt, onomstotelijk zo. Zowel wetenschappelijke tests als de dagelijkse praktijk maken dat duidelijk.

Tommy antwoordde: “Wat u zegt over vrouwen volg ik niet. Vrouwen zijn even grote KLOOTZA**** als mannen!”

De zaal en ikzelf reageerde instemmend met geamuseerd lachen.

Die zaal zuchtte daarop even luid en verwonderd toen ik in de rapte maar loud and clear naar mijn bron mocht verwijzen voor kennis over de geest van man en vrouw : “Ik ben het  niet met u eens”, “En ik mocht mijn kennis opdoen in de colleges bij de seksuoloog van de KU Leuven, Piet Nijs!” “Die ken ik niet” was het vriendelijke antwoord van de eminente Nederlander die zich te gast wist in het cultuurhuis van de Leuvense Alma Mater.

Helaas bleek dus dat Tommy Wieringa, die vijf jaar jonger is dan ikzelf, kennelijk zoals het gros van de intellectuelen op dit moment, ingepalmd is geraakt door het discours dat stelt dat mentale verschillen onbestaand zijn. Of in elk geval onbespreekbaar mogen verklaard worden. En dit terwijl er zulke mooie waaier aan verschillen tussen mannen en vrouwen-geesten te onderscheiden is. Een reeks kenmerken waarvan de bewuste kennis zowel het samen-leven en ook de strijd voor wederzijdse eerbied in grote mate kunnen bevorderen.

Ingeboren kenmerken

In vorige blogs heb ik daar geregeld uitgebreid aandacht aan besteed. Hoe mannen, door het hormoon testosteron maar ook door hersenstructuren die in de baby worden aangelegd onder invloed van dit hormoon, meer rechtlijnig, monomaan, doelgericht denken, kijken en handelen. Hoe vrouwen meer invoelingsvermogen bezitten, meer met contexten rekening houden, snel mensen en situaties doorhebben, beter en meer actief luisteren, vaak sterker geneigd zijn “voor de kleinen” op te komen en steun te bieden. Hoe vrouwen gewoonlijk ook meer vatbaar zijn voor angst. In 1995 kregen wij in het seminarie “seksuele psychologie” een syntheseartikel van onderzoeken verricht wereldwijd te bestuderen. Onderzoeken die het bestaan van de genoemde verschillen stevig onderbouwen.

__

__

Dit alles neemt niet weg dat ik Tommy Wieringa zeer graag mag. Hij is vlot in de omgang, toegankelijk, open, zeer intelligent en uiteraard zeer vaardig met woordenschat, zowel in teksten als in gesproken taal. Zelden heb ik een figuur ontmoet die zozeer mijn eigen gevoeligheden en waarden en doelen weerspiegelt. Het dwingt respect af hoe deze intellectueel ook systematisch de daad bij het woord voegt. But do you walk the talk?… het is een vraag die deze reus niet in verlegenheid zal brengen. Tommy Wieringa is een tijdgenoot en een medebewoner van de lage landen die we op handen mogen dragen; een precieuze persoon.

__

In zijn essayboek “Konvooi. Reizen naar een land in oorlog” kan je als lezer de vinger op de pols leggen en merken hoe deze man leeft naar zijn waarden en inzichten. Hij is in 2023 en 2024 keer op keer persoonlijk naar het land in oorlog gereisd als begeleider van konvooien met hulpgoederen. Hij heeft zich niet in het veilige westen bij Lviv gehouden, maar is tot in het hart van Oekraïne gaan hulp en steun bieden, daar waar de bommen en granaten vallen. Die moed verdient aandacht en eerbied. De organisatie Schrijvers voor Oekraïne verdient ruime steun. Zij hebben al tonnen medisch materieel, kampeergerief en terreinwagens verzameld en ter plekke gebracht om de strijdenden en de bevolking bij te staan. In dit boek krijg ik als lezer ook op verfrissende wijze woorden voor de enige juiste vormen van begrip en houding naar dit conflict en de mensen van deze op hatelijke wijze belaagde natie.

_

__

_______________________________________

Toemaatje voor het begrippenapparaat

Neuzelen: 1 met een  neusklank, door de neus praten 2 snuffelen, besnuffelen 3 aan iets knutselen

Neuzen: 1 kijken, rondneuzen om zich van iets op de hoogte te stellen, zich van iets te overtuigen 2 snuffelen, zoeken 3 de neuzen langs elkaar wrijven (met jonge kinderen).

_______________________________________

² Het verzet tegen ecologische perspectieven en tegen het bewustzijn dat de mens een dier is op aarde, ontstaan en verweven tussen en met alle andere levensvormen en dieren, is nog lang blijven bestaan. Ik herinner mij zeer goed hoe in 1986 de jonge assistent aan het HIW Ullrich Melle in het vragenkwartier na zijn lezing “Over menselijke en andere dieren” ongelofelijk veel onbegrip en tegenstand oogstte bij de witte mannelijke filosofen van toen, professoren als D’hondt, Herman De Dijn, Herman Roelants en Rudof Bernet. Zelf las ik toen al met passie de stukjes van de vier dames die de mensapen bestudeerden en ik heb de jonge ecofilosoof (die onlangs op emeritaat ging) vanuit het publiek gesteund. In de les van de befaamde godsdienstfilosoof Vergote had ik een kleine rel ontketend door hem op de korrel te nemen toen hij spottend gewag maakte van “gorilla Kokootje” [Hanabiko] die in Stanford bij Francine Patterson gebarentaal had leren spreken. Mijn info haalde ik uit enkele issues van National Geographic die mijn stiefvader mij vanuit de Verenigde Staten had opgestuurd.

______________________________________________________________________________

Toemaatje

Schuldig verzuim of schuldig zuipen en op verkenning gaan?

NB. In verband met de zaak van de jongeman die door de rechtbank van Leuven na de aanklacht van zijn punctuele seksuele partner werd schuldig verklaard en toch geen straf ontving, wil ik graag verwijzen naar de blog (link) van Kolet Janssen  op deze site. Dat is een leeftijdsgenote en stadsgenote die zich onderscheidt als jeugdschrijfster en als productieve columniste. Volkomen terecht trekt de moeder en grootmoeder er m.i. de aandacht op dat een wezenlijk element in het gebeuren, in het dossier is dat beide jonge mensen zich die avond laveloos hadden gedronken met gebruik van alcohol. Voor de meid haar vriendinnen verliet om met de jongen mee naar zijn appartement te trekken. Na de lectuur van die lectuur van de feiten, lijkt het mij duidelijk: ook deze jongen en dit meisje was, zoals vele jongeren van die leeftijd wel ooit eens, die avond uit op kansen op een sociaal-erotische ontmoeting, op een avontuur. De vraag die ik mij stel dan is of de ouders, de ooms en tantes en anderen in de kring van de aankomende man en vrouw hen wel voldoende duidelijk hebben voorgelicht over wat de gevaren van alcohol inhouden. En de gevaren verbonden aan impulsieve seksuele omgang (met penetratie). Tijdens onze opvoeding in de jaren zestig en zeventig, zo herinner ik mij zeer wel, werd daar door onze moeder- en vaderfiguren met grote aandacht, vriendelijk, ernstig en herhaaldelijk tijd aan besteed.

__

Blog 1002 met 870 lezers na 7 dagen