Intro
In 2008 viel onze Westerse wereld: de 4 grootbanken in België vielen letterlijk alles vier om, gevolgd door Ethias, de Arco’s en de Gemeentelijke Holding. Daarmee viel ongeveer 90 % van de financiële activa en passiva van ons land. De uitleg van de banken was dat er een onvoorspelbare, onvoorzienbare gigantische crisis op hen was afgekomen. De uitleg van een aantal prominente intelligentsia was dat banken, investeerders en holdings gewoonweg blindelings, in naam van het grote geld en hoge rendement, te veel en te lang hadden geïnvesteerd in door de markt en door de ratingbureaus overgewaardeerde activa met gigantische onderliggende risico’s, met name in hoofdzaak de hypothecaire markt in de USA. Het feit dat vele banken, waaronder de Belgische big 4, zich over hadden beleend (lees: te veel geleend) om er in te investeren, maakte dit nog erger. Het feit dat ex-top-bankier J.R. Talbott met twee vulgariserende boeken voor en een tijdens de crisis die crisis perfect had voorspeld en haar toekomstig verloop had geschetst werd quasi overal en systematisch doodgezwegen.
Men zwoor na de crisis dat nooit nog zulke crisissen er nog mochten komen. We gingen maatregelen nemen in het Westen.
Anno 2022 weten we ondertussen wel beter. We kregen zelfs “big bang” na “big bang” sinds 2008. We tellen er al minstens tien.
Big Bang 1: de crypto of de aanval op onze centen
De crypto werd in de naweeën van de grote financiële crisis bedacht als geld dat noch zou aanleiding geven tot grote speculaties én dat volledig, 100% betrouwbaar en traceerbaar was door de gebruikte blockchainmethodologie erachter. De realiteit errond is evenwel bikkelhard: er werd wel mee gespeculeerd, het systeem bleek wel te frauderen, oplichtingsmogelijkheden kwamen langzaam maar zeker naar boven. In België alleen al rekenden honderdduizenden Vlamingen, Brusselaars en Walen zich als investeerders al rijk van in 2019 ….
De cryptomarkt zelf ontploft evenwel letterlijk sinds 2022: zware waardeverliezen, (nakende en al uitgesproken) faillissementen van grote crypto-spelers én van zgn. crypto-koningen, openingen van onderzoeken naar fraude, oplichting en miljarden verdwenen activa, gevluchte of minstens (tijdelijk) onvindbare CEO’s, fiscale en exotische vluchthavens of centra werden blijkbaar gebruikt als kantoren of als finale bestemming.
De chaos is vandaag compleet. En toch gaat het promo-leven in de laatste kwartalen van 2022 zijn gewone gangetje? Programma’s zoals “Fire: vroeg op pensioen?” (via VRT) en “Is crypto het nieuwe goud?” (via videoplatform Streamz) blijven volgens de FSMA (de Belgische controleautoriteit inzake beleggen) een totaal verkeerd beeld geven van die cryptomarkt. Neen, je wordt er meestal niet rijk mee: die markt is zelfs uiterst gevaarlijk voor beleggers.
Het lijkt op losgeslagen financiële logica … maar het is eerder de onlogische attitude van de Zinzen-Jägers…
Big Bang 2: de virussen of de aanval op onze gezondheid
We kregen continu of met uitstoten of met aanvallen (wederom of voor het eerst) het ene virus na het andere te verwerken en/of te bemeesteren en/of te ontwijken: (varianten van ) het influzenzavirus (veroorzaker van de griep), het Humaan metapneumovirus, het rhinovirus, het enterovirus, het SARS-CoV-2 virus, seizoenscoronavirussen, parainfluenzavirussen, RSV, ebola, het humaan papiloma virus (wrattenveroorzaker), HPV of het humaan papillomavirus (baarmoederhalskankerveroorzaker), het herpes simplex virus (koortslipveroorzaker), het varicella zostervirus (waterpokken- en gordelroosveroorzaker), het norovirus (veroorzaker van buikgriep en diarree), het rabies virus (hersenbesmetting), het bof virus, het mazelen virus, het hepatitis virus (leverontstekingveroorzakend), HIV of het humaan immunodeficiëntievirus (immuunziektenveroorzakend), …. .
Het ging er erg aan toe de laatste jaren: de ander zijn nabijheid was bijna letterlijk een gevaar geworden.
Het lijkt op losgeslagen microscopische natuurelementen … maar het is vermoedelijk eerder de mens die losgeslagen is:
-we zijn met miljarden meer ondertussen;
-er is veel ontmoeten in zovele opzichten;
-we kunnen zwaar reizen als nooit tevoren: geen bestemming is te ver of te duur nog, zelfs het heelal niet binnenkort;
-er is een zware vermenging tussen het lot van mens & dier; we eten ze al dan niet rauw, meestal dood doch ook levend, al dan niet zelf erop jagend, we houden ze massaal thuis, in dierentuinen, in parken of in veestapels of visvijvers groter in aantallen dan de lokale mensenpopulaties, we houden van ze, tam of wild, we vervoeren ze massaal en intens, …. .
Big Bang 3: de Russen of de aanval op veiligheid, warmte, eten
Ruslands aanval op Oekraïne en de reactie van EU/Nato bezorgden ons de schrik van ons leven voor fysische veiligheid, voor voedselzekerheid, warmte zekerheid en overleven. De invasie van Oekraïne is de eerste inval in een Europees land sinds 1968 of dus sinds …. 54 jaar.
Maar, het zijn niet alleen de Russen die aanvallen en de Oekraïners die “direct slachtoffer” zijn: ver weg stoort ons alles (blijkbaar gewoonweg te) weinig (?):
-de Oeigoeren lijden al lang en intens in China;
-de Palestijnen lijden al lang en intens in Israël;
-de Congolezen lijden al lang en intens in (Oost-)Congo; 6 miljoen slachtoffers is nog niet genoeg?
-de lokale bevolking in Jemen leidt allang onder het conflict, zelfs bevochten met onze Westerse wapens;
-…. enz.
Om de een of andere reden (het bestek is te klein om er hier op in te gaan), wensen we allen daarvoor evenwel geen oorlog, geen eigen honger, geen eigen leed, geen eigen ontberen te riskeren…. .
Big Bang 4: de aarde of de aanval op ons voortbestaan, ons overleven
De natuurverenigingen en Greta kregen finaal gelijk: we zijn de aarde letterlijk aan het opeten, haar reserves aan het opstoken en aan haar diversiteit aan het vernietigen.
Het lijkt op losgeslagen natuurelementen … maar het is eerder de mens die losgeslagen is ….
Big Bang 5: de #metoo of de aanval op vrouw(elijkheid)
Het begon in de US en het liep als een vuur tot bij ons: vrouwen die het gedrag van mannen aanklagen in de politieke sfeer, de danssfeer, de theatersfeer, de cultuursfeer, WZC’s, ziekenhuizen, de kerk, godsdienst, verenigingen, banken, verzekeraars, mediahuizen, TV-productiehuizen, …. Je kon het zo gek niet bedenken of het zat er ook bij.
Het leek eerst heel even op losgeslagen dolle mina’s … maar het is duidelijk de mannelijke macho- of dominantiecultuur die volledig was van alle redelijkheid én basismenselijkheid was losgeslagen …..
Big Bang 6: kinderrechtenroof of de aanval op het kind in en van ons
Het ene schandaal na het andere brak los: pedofilie binnen en rond de kerk, gedwongen adoptie of geroofde kinderen, duizenden verdwenen jonge kinderen uit vluchtelingenkampen, vermoorde autochtone kinderen in en rond heropvoedingsgestichten in Canada, ….. . Het kind was massaal misbruikt, blijkt … vaak veel later.
Big Bang 7: het in vraag stellen van het koloniale verleden of de aanslagen op autochtone volkeren
De ene na de andere moet toegeven dat hij/zij in het verleden de kolonies, hun burgers en lokale bewoners, de autochtonen, vreselijk hebben behandeld: de (koninklijke en andere) kolonisatoren van Congo, de slavenhandelaars (en de internationale advocatenkantoren die er geld aan bedienden), de kolonisatoren van Canada en de USA, …. Een voor een vallen de topburchten van weleer en komen (de) vreselijk(st)e daden aan het licht.
Big Bang 8: het restaureren of installeren van mensenrechten in de EU of de verdediging van het enigszins maatschappelijk verantwoord karakter van de EU
Zelfs EU-landen als bijvoorbeeld Hongarije (o.l.v. Victor Orban) gingen in 2022 de verkeerde kant op. In december 2022 – finaal – trekt de EU dit minstens prima facie recht en eist er een correctie inzake rechtstaat en mensenrechten.
Het leek er lang op dat de EU haar mensenrechtenvisie aan het verliezen was.
Big Bang 9: de val van de “prima facie ethiek” of de aanval op fair play & respect
In vele sectoren vielen velen. We geven slechts enkele voorbeelden, de rij is te lang.
De val van de reputatie van vele NGO’s: inbreuken op hun eigen statuten, charters en waarden vanwege leidinggevenden, vrijwilligers, werknemers, bestuurders …. vond men sinds 2008 terug bij milieuverenigingen, scholen, internaten, weeshuizen, ontwikkelingsorganisaties, politieke vzw’s, sportverenigingen, cultuurverenigingen, dansverenigingen, …. ; ’t leek eerst te gek om te geloven, maar het was gek genoeg quasi altijd waar. Ngo’s breken blijkbaar (ook) in op de eigen waardenpatronen? De grote betrokken internationaal gekende namen werden hiermee onvergetelijk.
De val van de reputatie van het Waals parlement: zware luxueuze reizen en uitgaven dwingen mogelijks sommige leden en voorzitter tot ontslag in december 2022. Het is het zoveelste incident in rij in Wallonië rond moord, omkoping, verbrassen van publiek geld, overdadige zitpenningen, misbruik van functies, … .
De val van de reputatie van het Europees parlement, dé moraalridder in Europa: een mogelijke omkoopaffaire met meer dan 1 mio euro smeergeld brengt mogelijks enkele top-parlementsleden, inclusief een vice-voorzitter ervan, tot val eind 2022. De EU-watchdog organisatie tegen lobbypraktijken “Corporate Europe Observatory” beschouwt o.i. terecht dit schandaal als een bijna logisch, direct gevolg van de decennialange, halsstarrige weigering van de EU-instellingen zelf om strengere en vollediger regels en sancties op te leggen rond lobbypraktijken van industrie en politieke regimes. De hoge negatieve reacties vanuit de EU komen bij ons eerder nogal schijnheilig over en lijken gespeeld. Immers: wie decennia geen serieuze preventie organiseert rond het machtigste orgaan in de EU, automatisch miserie importeert. Beïnvloeding met smeergeld is evenwel nog altijd illegaal. Maar, dat is niks, vergeleken met de net over de legale grens liggende gigantische en zelfs expliciet toegelaten en gewenste Europese lobbymachines: 2.498 geregistreerde lobby-organisaties, 49.059 gekende lobbyisten, gemiddeld 19 per organisatie, 1.594 lobbyisten zelfs met toegang tot het EU-parlementsgebouw, gemiddeld 2,3 per EU-verkozene, gemiddeld 38 ontmoetingen met lobbyisten per EU-parlementslid; op Washington na, telt Brussel het grootste aantal lobbyisten ter wereld: hoe ver kan je expliciet toelaten om je te laten beïnvloeden? Dat is er toch gewoon bijna om vragen!?
De val van de reputatie van (vice-)presidenten of de zgn. “(vice-)president-criminals” of “(vice-)president-fools”: presidenten of hun entourage of hun ondernemingen worden met de regelmaat van een klok – meestal strafrechtelijk – veroordeeld: het overkwam ex-USA-president Donald Trump (2022), ex-Guatemala-president O. Perez (2022), ex-Argentinië vice- president en ex-president Cristina Fernández de Kirchner (2022), ex-Frankrijk-president Nicolas Sarkozy (2021), de Surinaamse oud-president Desi Bouterse (2021 & 2019), ex-Myanmar president Win Myint (2021), ex-Zuid-Afrika president Jacob Zuma (2021), ex-Pakistan-president P. Musharraf (2019), Lee Myung-bak de voormalig president van Zuid-Korea (2019), de voormalige Georgische president Michail Saakasjvili (2018), ex-Brazilië president Luiz Inácio Lula da Silva (2018, 2017 doch finaal vrijgesproken in 2021), Mohamed Mursi, de voormalige president van Egypte (2011 & 2011), de ex-Israëlische president M. Katsav (2010), …. Het lijkt wel bijna of (vice-)presidenten een strafregister moeten krijgen of hebben om geloofwaardig te zijn voor het verdere verloop van wereldse geschiedenis?
De koningshuizen van weleer verliezen – mogelijks meer dan ooit – pluimen na 2008 in door de pers breed uitgesmeerde zaken: het Belgisch koningshuis (kolonisatieschandaal, schandaal rond de weigering tot erkenning van een overspelig kind, een zwart schaap, een onbekwaam schaap, …), het Brits koningshuis (paparazzi-verhalen, een verongelukte koningin in spe, schandalen rond overspel, rond mogelijks racisme, rond mogelijke betrokkenheid bij seksueel misbruik van minderjarigen, schrapping van leden van het koningshuis, kritische realityshows en dito optredens bij bekende TV-iconen, …), het Spaans koningshuis (onderzoeken naar corruptie, witwassen, belastingontduiking, omkoopschalen; Afrikaanse jachtschandalen, afgenomen pensioen- of subsidierechten, een vlucht uit Spanje, …), het Nederlands koningshuis (overspelige kinderen, niet-toegelaten covid-reizen naar het buitenland, huwelijk met een uit een dictators familie afkomstig persoon, …..) laten allemaal van enkele tot vele pluimen vallen … .
De val van ’s lands premiers of hun assistenten? Ook premiers of hun assistenten worden eveneens veroordeeld (en/of vervolgd) alsof het een gewoonterecht geworden is (tussen haakjes jaar van vonnis of arrest) of anderszins zo anders vermeld): oud-premier Boiko Borissov (Bulgarije, in 2022 opgepakt doch nog niet veroordeeld), van 3 corruptiezaken beschuldigde Benjamin Netanyahu (Israël, onderzoeken geopend, nog niet veroordeeld, 2022), ex-premier François Fillon (Frankrijk, 2022 & 2020), ex-premier Najib Razak (Maleisië, 2022, 2021, 2020), ex-premier Gerrit Schotte (Curaçao, 2022), ex-premier Aung San Suu Kyi (Myanmar, 2022), een woordvoerder van de Belgische premier Charles Michel (België, 2017 – het betrof een privé-zaak), oud-premier Silvio Berlusconi (Italië, 2016, 2015, 2013, 2012, …),oud-premier Janez Jana (Slovenië, 2014, 2014), ex-premier Ehud Olmert (Israël, 2014), Yingluck Shinawatra (Thailand, 2014), oud-premier Ivo Sanader (Kroatië, 2012, 2015, 2016, 2019), ….. En onze eigenste “ex-Harvard-genie” en federale premier A. De Croo wordt in december 2022 door de pers ervan verdacht van leugens verteld te hebben tegenover het federale parlement i.v.m. de federale begrotingsopmaak.
De val van ethische banken? De eerste ethische bank die viel binnen de twee jaar na haar erkenning is een feit. We verwijzen naar de omstandige literatuur over en de protesten (in pers, sociale media, blogs, …) van sommige ethici en topbankiers rond de ethische positionering van NewB bank. Laten we het vol liefde zo zeggen: het had eigenlijk veel, veel beter en transparanter gekund. Triodos, VDK, Argenta, …. hadden alle globaal een veel beter ethisch parcours over de afgelopen decennia dan NewB over de afgelopen twee jaren. De klassering door de ngo (vroeger) Netwerk Vlaanderen/ (nu) Fairfin vzw van NewB als tweede ethische bank in rangorde (voor de andere banken zoals VDK, Argenta, …) in België laat veel kritische vragen open, gezien NewB op dat ogenblik bijna geen activiteiten, producten, diensten of klanten had.
We zien het ook ruim in de val van bedrijfs-CEO’s: uit onderzoek van PriceWatehouseCoopers blijkt dat in 2018 voor het eerst meer CEO’s werden ontslagen om niet-financiële redenen dan om slechte financiële prestaties! Het betrof vooral ethische kwesties!
Het lijkt prima facie op een meute van losgeslagen geesten … maar het is eerder hun en onze ziel die (minstens voor even) quasi-volledig verdwijnt ….
Al is de aansprakelijkheid vaak geindividualiseerd en gefocust, de verantwoordelijkheid is breed. Immers: al zijn er prima facie meestal weinig verantwoordelijken (de bestuurders, de gecorrumpeerden, bepaalde politici, …. ) voor wat er gebeurde, zij die het allemaal ‘laten en lieten gebeuren’ zonder tijdig te protesteren of zonder uit protest zelf op te stappen, zijn talrijk: er zijn immers
-zij die het niet kunnen zien, omdat ze het inzicht niet hebben zelf, ondanks hun af en toe hoge functie;
-zij die het zien, maar de ogen dicht doen; het grote geld blijft aldus ook in hun handen terecht komen, elke maand, via de job, de vriendjesdiensten, de relaties, … ;
-zij die het niet willen zien en nooit te diep kijken; blijven zitten, niet horen, niet zien, vooral zwijgen is hun boodschap;
-zij die professioneel de mogelijkheid hebben om erover te schrijven, doch deels zelf al mee in een deel systeem zitten; menig (het juiste percentage is onbekend) journalist, researcher, hoogleraar, bestuurder, directielid en politicus kreeg al eens of meerdere keren rijkelijke (snoep)diners, (snoep)verblijven, gratis luxevervoer, vette contracten (onderzoeks-contracten, researchopdrachten, lezingen, samenwerkingsverbanden, directieopdrachten, …) of andere voordelen (al dan niet in natura aangeboden door al dan niet rijke producenten, door machtige politici, door dito industriëlen, …) of zijn zelf rijkelijk aandeelhouder her en der. “Cash en voordelen in natura zijn vaak koning en koningin in vele rijken”.
De (onafhankelijke) VRT-journalist S. Bracke weet er alles van; hij schreef tijdens zijn tijd bij de (onafhankelijke) VRT in een blad tegen vergoeding door een politieke partij.
Big Bang 10: censuur, journalisten in de cel, Slapps en dreigementen op hun toppunt
Wij waren zelf al het voorwerp van censuur bij twee tijdschriften: door de redacties als kwalitatief hoogstaande aanvaarde bijdragen (toevallig beide over een bepaalde bank) werden finaal toch geweigerd … na tussenkomst van een derde. Dat hebben we lang voorheen zelf nooit eerder meegemaakt.
Het aantal journalisten dat wereldwijd in de cel zit is in 2022 het hoogst van sinds men de cijfers bijhield: 533.
Uit een aantal onderzoeken blijkt dat het aantal onderzoekjournalistenjournalisten, fotografen en cameramensen dat zelf of t.n.v. zijn/haar gezin of familie bedreigd is (verbaal, fysisch, via mail, pesten, racistische verwijten, seksistische beledigingen, spugen, …) in het afgelopen onderzochte jaar soms zelfs varieert tussen 66 tot 80 %. Sommigen krijgen al jaren overlast in dit verband. Het Safety & Emergency Response team van Freepressunlimited heeft in 2022 (tot nu toe) aan 1996 journalisten over de hele wereld noodhulp verleend variërend van dringende evacuatie, psychosociale hulp, vergoeden van apparatuur, juridische en medische kosten. 53 % ervan was … jawel … in Europa.
“Lawfare” of SLAPP’s (Strategic Lawsuit Against Public Participation) of juridische acties tegen journalisten, onderzoekers, publicisten en (mensenrechten) ngo’s, puur of hoofdzakelijk om hen financieël op de knieën te krijgen, zijn hét nieuwe actiemiddel tegen transparantie. Wij citeren:“…SLAPPs are used to silence and harass critics by forcing them to spend money to defend these baseless suits. SLAPP filers don’t go to court to seek justice. Rather, SLAPPS are intended to intimidate those who disagree with them or their activities by draining the target’s financial resources…”. Het is zo in dat er in de EU in 2021 alleen al 111 Slapp cases waren. De EU overweegt dus stappen om het juridisch te regelen. In aantal Slapp’s zaken zien we als gedagvaardden:
-74,72 % van alle slapp’s zijn gericht tegen nieuws- of researchbrengers zoals: TV’s, journalisten, academici, mediahuizen, uitgevers, publicisten, researchers, … ; men houdt duidelijk niet echt van transparantie;
-slechts 15,1 % zijn tegen ngo’s of activisten; men houdt duidelijk ook niet echt van activisme?
Het zijn dus vooral personen en organisatie die (per definitie) met (moeilijk) nieuws komen die problemen krijgen en die men het zwijgen poogt op te leggen. Ook in Vlaanderen en Nederland zien we dit met onderzoeksjournalistiek.
Wat hebben ze alle gemeen?
Wat hebben de oorzaken van deze fenomenen gemeen?
Wat is er in en achter deze “Tien om te zien”?
Het is het “gebrek aan volledige, ware, volwassen integriteit”. Wat houdt volwassen, ware en volledige integriteit in?
-Transparantie: niet laten zien wat je wil laten zien, maar alles laten zien;
-moed: alleen met de nodige moed kan men integriteit bewandelen; dat houdt soms in dat men zich ongemakkelijk, onveilig, geviseerd kan voelen; klokkenluiders weten er alles van;
-liefde: alleen als men finaal waarlijk positief ingesteld is (tegenover aarde, mens, dier, …) kan men integer zijn; puur negativisme is nooit onderdeel van integriteit;
-evenwicht, in alles wat men zegt, doet en nastreeft;
-consequent zijn & dito handelen: walk the talk & talk your walk; geef het voorbeeld;
-onafhankelijke opstelling tegenover derden: ook al is men economisch of financieel of emotioneel vaak afhankelijk van derden, integriteit staat geen “afhankelijke beoordeling of dito actie” toe; afhankelijkheid leidt meestal tot gebrek aan objectieve perceptie en dito beoordeling, gebrek aan actie of spreken, gebrek aan moed;
-verbondenheid: integere mensen zoeken steun van & bij andere integere mensen; het helpt hen te overleven, te spreken, te zijn wie ze zijn en het inspireert hen; integere leiders hebben vaak een integer netwerk;
-niet gedreven door geld, macht of seks: onevenwicht in relaties is quasi uitsluitend afkomstig uit drie (deels verweven) drijfveren: macht (over de andere en over dingen, inclusief over geld), geld (wat toelaat ongeveer 95 % te bekomen van wat er verkrijgbaar is op aarde, inclusief macht en seks) en seks (als seks op zich);
-solidariteit, fairplay & dienen: integriteit veronderstelt altijd een of andere vorm van solidair handelen ten voordele van de zwaksten en dat in elk opzicht (intellectueel, sociaal, medisch, geestelijk, ontwikkeling, …. ); er is fair-play tegenover alle betrokkenen; integere leiders dienen (het volk, de klanten, de consument, de stakeholders, …) i.p.v. zich te bedienen;
-lange termijn visie & missie: integriteit staat niet als doel op zich: het is een sterke manier om tot een andere vorm van samenleving, van verhoudingen, van economie te komen.
Wat hebben we vooral nodig?
Om verdere continue Big Bangs te voorkomen, hebben we dringend veel nieuwe, andere, meer integere leiders nodig. We hebben een nieuw integriteitsbesef nodig. We hebben een nieuw moreel vocabularium nodig. We hebben geïntegreerde integriteitsopleiding nodig van jongs af aan. Integriteit als attitude moet in ieders doelstellingen en evaluatieschema komen.
Uit onderzoek blijkt dat de wereld vooral bestaat uit volgers. Goede, voorbeeldige, integere leiders leiden (vaker) tot (meer) volgers met goed, meer integer gedrag.
Polariserende leiders (vb. Trump, sommige Vlaamse partijleiders) leiden (vaker) tot meer polariserend gedrag. Verbaal geweld gebruikende leiders (vb. Trump) leiden (vaker) tot gewelddadig gedrag en meer verbaal geweld. Niet-inclusieve leiders (vb. Trump, sommige Vlaamse partijleiders) leiden (vaker) tot exclusie. Immorele leiders leiden (vaker en meer) tot immoreel volggedrag.
De nieuwe leiders uit de zgn. nieuwe en laatste generaties van Zillennials (geboren 1993-1998) en van de Gen-Z (geboren na 1998) mogen zich nu en straks voorbereiden om later op te staan. We hebben hen nodig, meer dan ooit.
Laat zij die kunnen hen proactief helpen.
Ze zullen het nodig hebben.
Daarnaast hebben we een sterkere georganiseerde gedecentraliseerde nieuwe vierde macht nodig: een onafhankelijke internationaal georganiseerde persgroep, die haar leden groepeert, verdedigt, bijstaat, ondersteunt, leert meer-en-meer-samen-werken, eigen websites, eigen databases, eigen undercovergroepen, …. . Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek, samenwerkende journalistencollectieven, onafhankelijke researchers brachten sinds 2008 ondertussen al massa’s criminele en andere feiten en veel meer transparantie rond staatsleiders, politiek, ondernemingen, rijke burgers, staten, banken en zelfs rond “ethische spelers” aan het licht.
Laat ons dat helpen ontwikkelen en cultiveren als stroming.
Wij roepen dan ook op om ook onder andere de ‘Apaches’ van deze wereld vandaag en morgen te steunen (vb. www.dewereldmorgen.be, https://www.apache.be/, https://www.mo.be/, ….).
Alleen (zulke) transparantie kan de nieuwe leiders verder helpen.
Ze zullen het nodig hebben.
Bronnen:
BBC, Brazil’s Lula must start prison term, Supreme Court rules, bbc.com, 5 april 2018
Coeckelbergh, D., Over NewB, To (New)B(e) or not to (New)B(e), The Cheops Integrity Papers 2022/1, 2022 (in het Nederlands), e-pub versie,www.bol.com, + 700 p
Coeckelbergh, D., Over NewB, To (New)B(e) or not to (New)B(e), The Cheops Integrity Papers 2022/2, 2022 (in het Nederlands), paperback versie, normale prijs 79,5 euro, https://dirkcoeckelbergh.eu, + 700 p.
Coeckelbergh, D., NewB, Réquiem pour un rêve éthique, The Cheops Integrity Papers 2022/3 (Editions Edipro, 2022) (in het Frans). https://www.edipro.eu/produit/97/newb-requiem-pour-un-reve-ethique/fr, + 150 p.
Coeckelbergh, D., Van Hemelrijck, D., Weg van stress en burn-out, Gompel & Scavina, 2020
Compliance Barometer(s)
Hogenbirk., S., WHITEPAPER, Moreel Leiderschap: hét cruciale thema van deze tijd, House of Performance, z.d.
https://www.pewresearch.org/fact-tank/2019/01/17/where-millennials-end-and-generation-z-begins/
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/voor-corruptie-veroordeelde-oud-premier-curacao-vraagt-bevolking-geld-om-celstraf-te-ontlopen
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/artikel/5239201/zuid-afrika-jacob-zuma-president-gevangenis-minachting
https://www.levif.be/belgique/jean-claude-marcourt-se-dit-pret-demissionner-de-la-presidence-du-parlement-wallon
https://w3s.nl/updates/de-10-kenmerken-van-generatie-z/
https://www.robertwalters.be/nl/rekrutering/rekruteringsadvies/Gen-X-Gen-Y-en-Gen-Z-waarom-je-ze-alledrie-nodig-heb-top-de-werkvloer.html
https://www.mo.be/nieuws/europese-persvrijheid-onder-druk-minder-onafhankelijkheid-en-meer-agressie-tegen-journalisten
https://www.standaard.be/cnt/dmf20221213_98005833
https://www.standaard.be/cnt/dmf20220128_98073321
https://www.freepressunlimited.org/nl/stop
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/16/spaanse-koning-felipe-vi-ziet-af-van-erfenis-en-schrapt-subsidie/
https://www.parool.nl/nieuws/ex-premier-israel-olmert-veroordeeld-voor-omkoping~b4e917aa/
https://journalist.be/meldpunt-agressie
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220318_92240092
https://www.proximus.be/pickx/nl/2282807/ex-president-van-guatemala-veroordeeld-tot-16-jaar-cel-wegens-corruptie
https://www.pzc.nl/buitenland/oud-president-pakistan-ter-dood-veroordeeld-voor-hoogverraad
https://mtsprout.nl/partner/leo/10-inzichten-om-gen-y-en-gen-z-binnen-te-halen-en-te-behouden
https://www.levif.be/international/533-journalistes-emprisonnes-dans-le-monde-un-nouveau-record
https://www.hln.be/buitenland/federaal-gerechtshof-bevestigt-veroordeling-maleisische-ex-premier-najib-razak~a3467bf7/
https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2022/12/13/oorlogsmisdaden-met-westerse-wapens-in-jemen/
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/09/fillon-veroordeeld-in-beroep/
https://www.levif.be/belgique/politique/chronologie-voici-comment-se-sont-deroulees-les-negociations-budgetaires-entre-les-cabinets-alexander-de-croo-et-eva-de-bleeker
https://www.linda.nl/nieuws/oud-president-egypte-opnieuw-ter-dood-veroordeeld/
https://anti-slapp.org/what-is-a-slapp
https://www.standaard.be/cnt/dmf20130801_037
https://journalist.be/2022/05/europese-commissie-pakt-slapp-aan
https://www.srnieuws.com/suriname/221932/georgische-oud-president-veroordeeld/
https://www.parool.nl/wereld/aung-san-suu-kyi-veroordeeld-tot-vier-jaar-cel~b66f1846/
https://www.hln.be/buitenland/peruviaanse-oud-president-fujimori-veroordeeld-tot-6-jaar-cel~a494506d/57126849/
https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/oud-president-israel-veroordeeld-voor-verkrachting
https://www.ftm.nl/dossier/de-rusland-crisis
https://nos.nl/artikel/2383721-onderzoek-journalisten-in-nederland-steeds-vaker-bedreigd
Lopes, M. & Faiola, A., Brazil’s ex-president Lula, once the world’s ‘most popular politician,’ surrenders to face prison time, The Washington Post, 7 april 2018
Posthumus, L., Raat, C. & Remmé, J., ETHIEKONDERWIJS, ZIN EN ONZIN VERKEND, z.d.
Shutting out Criticism: how SLAPPs Threaten European Democracy, https://datastudio.google.com/u/0/reporting/2222427e-5b20-4678-bb44-90565410d86b/page/p_1p4mmomaqc
Talbott, J.R., “Contagion 2010: The Financial Epidemic that is Sweeping the Global Economy… and How to Protect Yourself from it”, 2008
Talbott, J.R., “Sell now: the end of the housing bubble”, Kindle Edition, 2006
Talbott, J.R., “The Coming Crash in the Housing Market: 10 things you can do now to protect your most valuable investment”, 2003
Urban Dictionary
van Stekelenburg, L.H., Smerecnik, C., Sanderse, W. en anderen, ‘What do you mean by ethical compass?’, Bachelor students’ ideas about being a moral professional. Empirical Res Voc Ed Train 12, 11-2020
