Marc Reynebeau peilt in De Standaard van 12-13 oktober 2024 naar de relevantie van een dubbele oproep van een groep Antwerpse kunstenaars en wetenschappers in De Morgen eerder deze week: om een stem uit te brengen bij de gemeenteraadsverkiezingen en waarom daarbij een keuze voor een progressieve lijst te maken.

Reynebeau verwijst daarbij naar enkele concrete problemen met de N-VA dominantie op het schoon verdiep, naar de noodzaak om de beginselen van het verlichtingsdenken te vrijwaren, of naar het voorbeeld van de eenmansactie van Emile Zola die met J’accuse in 1898 de verdediging opnam van een Joods kapitein Alfred Dreyfus die met vervalste documenten was veroordeeld voor landverraad en verbannen naar Frans Guyana.

Marc Reynebeau heeft het over de dedain van het schoon verdiep tegenover arrogante en betweterige “culturo’s”. Ze zouden als “subsidieslurpers” niet eens in staat zijn in hun levensonderhoud te voorzien.
Die uitspraak komt van Jan Jambon die later als Vlaams minister-president voor de bevoegdheid Cultuur zou kiezen. Ik herinner me dat Jambon het destijds in de VRT-studio had over “kunstenaars aan een subsidieslurf”. Meer nog dan een vraag bij de financiële leefbaarheid en dus de sérieux van hun activiteit, was dit een onverdoken poging om hun intellectuele onafhankelijkheid of hun professionele integriteit en legitimiteit onderuit te halen.

Zou dit kunnen getuigen van afgunst omdat we weinig horen van een kunstscène die zich geroepen voelt om het verleden van Vlaanderen als hefboom voor een dynamische samenleving vandaag te stofferen.

Je hoort de culturele uitbaters van concert- en theaterzalen overigens niet klagen. Die zitten voor het merendeel afgeladen vol. Al zou een capaciteitsuitbreiding een gepaste return voor gezelschappen kunnen auto financieren.

Mag cultuur vandaag een drager zijn van een onafhankelijke of geëngageerde bevraging over de mens en onze samenleving en haar uitdagingen?  Eerder dan enkel een decorum voor de goegemeente. Of in functie van netwerking events allerhande, gedragen door sponsoring.
Laat cultuur verder haar rol opnemen in analogie met fundamenteel wetenschappelijk onderzoek.  Naast toegepast onderzoek in functie van operationele meerwaarde en haalbaarheid, moet er voldoende ruimte blijven voor onderzoek met een engagementsverbintenis en voor artistieke beleving. Zonder de gangbare garanties, resultaatsverbintenis of afspraken over de inhoud van de output.