Update. Status Questionis en het vreemde niet-aanvoelen van de 3 dimensies: 4.11.24, 8 AM. – Een meisje heeft op TikTok live protest uitgesproken bij een stripverhaal van de ervaren, getalenteerde scenarist Yann en dito tekenaar Dany. Ze vond de strip die ze van haar zuster leende onaanvaardbaar in zijn karikaturale tekeningen van meiden en Afrikanen. Dat filmpje kreeg zoals wel meer gebeurd zeer veel kijkers en zie, de uitgeverij heeft besloten het goedkope en twijfelachtige protest te honoreren en adviseert verdelers het boek uit de rekken te halen. Het ding is intussen spectaculair in waarde gestegen. Zelf ben ik zoals bekend een groot striplezer, en het toeval wil dat ik het visueel spetterende en grappige en zeer eigentijdse verhaal onlangs aankocht en las. In de columns van de groep StripKnip op Facebook schreef ik volgende bedenkingen en ook enige suggesties, waarbij ik een en ander poog in een bredere historische context te plaatsen. De reactie van sommige stripfanaten om deze vormen van aandachtszoekerij, een nieuw en veelvoorkomend fenomeen inderdaad, te negeren, geen aandacht te geven, lijkt mij een tactische vergissing. Aandacht en erkenning krijgen is des mensen, daar is niets mis mee. Deze figuren worden door die motivatie ongetwijfeld voor een deel gedreven, maar omdat zij ook invloed hebben en in feite macht nastreven, kunnen we hun acties niet negeren. Het debat over dit soort generatiekloof gebonden kleine conflicten is niet van vandaag. Woke heeft al vele pennen in beweging gebracht, en “snowflakes” is een ingeburgerde term voor wie zich ongelofelijk zacht, onfatsoenlijk lichtgeraakt opstelt. Zoals met censuur van bovenaf van Kerk of Staat, mogen wij dit soort initiatieven niet blauw-blauw laten, want net als de controle in het verleden, dreigt zij onze leefwereld kaler te maken. Met volgende woorden neem ik stelling in deze casus, die in mijn veld van expertise van de strip valt, op sociale media, Facebook en Instagram.
Ik zal nu wel klinken als de (toen gerespecteerde) volwassenen die ons 50 jaar geleden hebben opgevoed, maar dit soort mensen… “ga daar maar eens mee naar den oorlog”! Flauw is deze internetkritiek in het kwadraat, toch? Ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat dit soort houding – van aanmatigende bemoeienis – niet in zo een juffrouw zou opkomen, als zij – en haar generatie – op tijd en stond een een pedagogisch tik hadden gekregen in de kindertijd.
FICTIE IS EEN KUNSTGENRE
Te sexy?
DANY kreeg ook het verwijt dat hij de vrouwen en meisjes al te sexy afbeeldt. Zou het kritische meisje beseffen dat er ook erotische strips bestaan? Zou ze die dan trachten te verbieden? Een paar overwegingen over deze claim leest u hier in de volgende blog.
Doofheid voor dimensies
Sommige jonge mensen lijken het verschil niet aan te voelen, zoals jongeren nooit voorheen in de geschiedenis, tussen drie dimensies: de wereld van de kunst in al haar genres, disciplines en stijlen 2. de ‘echte’ menselijke ‘leefwereld’ (naar de definitie van Heidegger), de realiteit zoals die zich in journaals en wetenschap en anderzijds, belangrijk, binnen de range tussen enerzijds vreugdevolle en anderzijds tragische persoonlijke ervaringen voordoet 3. de gedroomde, de ideale wereld, de utopie. Wellicht mede doordat zij als kinderen meer dan ooit ruimte kregen en minder tot “gehoorzaamheid” werden opgevoed, handelen de jongeren vanuit dit onbegrip alsof zij het geweten (“het warme water”) hebben uitgevonden. Zij menen op te moeten staan en luid iets te verkondigen, in een vurige morele verontwaardiging, die ervaren, oudere mensen echter als misplaatst als “vreemd aan het leven” overkomt. Het nieuwe on-begrip doet enigszins denken aan autisme. In de zin dat deze mensen getekend zijn door een ‘kijk’ waarbij zij traditioneel gewone “taalspelen” vaak niet vatten, en een soort heftig-eendimensionale kijk op betekenis en oorzakelijkheid hebben.
Uitgeverijen plooien, geven zich dadelijk over
Het is toch ontstellend, beschamend, hoe uitgeverijen hierin gedwee, bijna onmiddellijk meelopen en plooien? We leven blijkbaar in een wereld geregeerd door pubers die zich digitaal met massamedia op een zekere troon hijsen, en gevestigde instellingen weten daar dan geen “neen” op te zeggen? Ze slaan zowaar mea culpa. Dat is toch de wereld op zijn kop? Ik had beslist meer intellectuele moed en meer loyauteit naar de artiesten en het lezerspubliek verwacht. DANY is een éminence grise in het vak, hij is intussen 81. Ook Yann, de scenarist, is een zeer gerespecteerd en gerenommeerd maker in het genre. Zij lijken martelaren die worden opgeofferd onder de druk van ja, woke jongeren.
Mijn indruk, ook als door de wol geverfd maatschappijcriticus, historicus, stripkenner en sinds enige tijd ingelezen wat betreft de krijgsgeschiedenis, is dat dit soort fenomenen niet los is te zien van het indrukwekkende feit dat er sinds Julius Caesar nooit zoals in onze dagen 80 jaar geen oorlog is geweest in deze helft van Europa. Als gevolg veranderen de normen voorspelbaar razendsnel. Mij dunkt dat we stilaan van een ontaarding kunnen spreken.
Dit boek, deze vrolijke komedie las ik een paar maand terug. Ik had net zware werken zitten bestuderen en bepaalde problemen opgelost, en wilde een lichte strip meedoen in de winkel ter ontspanning. Dit werkje van Dany en even getalenteerd en ervaren scenarist Yann heeft voor mij dat doel goed gediend. Met hedendaagse thematieken zoals milieu-activisme en militarisme en met verrassende, grappige en ja, lekker sexy tekeningen.
Hoe bestaat het een meisje dan verbaal en visueel amok te maken tegen deze leuke strip, tegen mensen als ik die hierin een – toch onmiskenbaar onschuldig – soort amusement en verstrooiing vinden? Er zijn toch echt wel heel wat schadelijker vormen van ontspanning in omloop? Onlangs brachten grote media nog namen van beroemdheden uit de sector van cultuur en filmproductie die tijdens een bepaalde avond cocaïne snoven, maar de reeks roesmiddelen en ontspanningsmanieren die minder onschuldig lijken dan strips lezen, is waarschijnlijk erg lang.
Dit soort kretologie vraagt om tegenreacties. Het zou mooi zijn als deze casus een verzetsbeweging kon genereren. Want dit gevalletje staat helaas niet alleen.Dat de mensen m/v/x die door deze opstandelinge geviseerd worden, in hun kracht mogen gezet zijn (deze taal gebruiken deze mensen), en dat wij ons mannetje mogen staan! Ik ga zeker persoonlijk mee de barricades op, zoals ik dat de laatste jaren ook – samen met nog wat onzekere, maar sympathieke en verstandig gedreven jongeren – voor andere idealen heb gedaan.
Status questionis
Na eeuwen waarin kunst en literatuur het “imprimatur” van de katholiek Kerk moest verkrijgen, na door censoren te zijn nagevlooid, (onder andere of er niet teveel openlijke erotiek aan bod kwam: seksualiteit wordt door meerdere religies als concurrentie gezien), nadat in de geschiedenis tijdelijke regimes politieke censuur instelden, lijkt er nu in de feiten een censuur vanwege pubers en jongvolwassenen ingesteld. Daar kan een samenleving toch niet bewust voor kiezen? Is dit geen vorm van gijzeling door personen die internet als roeptoeter benutten?
______________________________________________________________________________
Meer uitleg vindt u op de site van de stripexperten van Stripspeciaalzaak: http://Robbedoes uit de handel gehaald
En recent: Excuses van Dany en gecanceld voor stripfestival in Frankrijk.
______________________________________________________________________________
NB. Na acht uren zijn er via sociale media vele reacties gekomen op deze analyse, de meeste aanmoedigend, enkele met afwijzing. Dit betrof onder andere de woordkeuze. Bepaalde termen vertolkten naar de klankkleur de boosheid, verbijstering en verontwaardiging van het moment en de poging een verdediging van het stripgenre en van de satire op te zetten, die heb ik aangepast.
Illustratie: cartoon van Johan Depuydt (Openbare Groep StripKnip, Facebook)
Toemaatje
