De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Rusland heeft ‘oligarchen’, de VS heeft ‘zakenlieden’

Rusland heeft ‘oligarchen’, de VS heeft ‘zakenlieden’

dinsdag 17 september 2019 12:12
Spread the love

De Amerikaanse mediawaakhond website FAIR (Fairness & Accuracy In Reporting) publiceerde op 14 september 2019 dit onderzoek van Alan MacLeod naar het gebruik van het woord ‘oligarch’ door de Amerikaanse media. Een kostelijk artikel, dat hij aan het eind samenvat met de constatering: “Wat is de VS toch een vreemd land – een oligarchie zonder oligarchen.”

Bij de illustratie: Deze 3 Amerikaanse ‘zakenlieden’ bezitten samen meer dan de armste 50% van de andere Amerikanen

___________________________________________________

Zelfs in de grote mediabedrijven, zie je af en toe verwijzingen naar de Verenigde Staten als een “oligarchie.” Dat is het oordeel van voormalig president Jimmy Carter, van academische studies getoetst door collega’s en zelfs opiniestukken in onze meest prestigieuze media (b.v. de Washington Post, 4/8/14; de New Yorker, 4/18/14), en Paul Krugman zei het al jaren in de New York Times (11/3/11, 5/15/15, 7/15/19). Slechts drie mannen zijn samen rijker dan de armste 50% van het land, en de rijkste mensen in de samenleving gebruiken hun geld om invloed uit te oefenen op de media, de samenleving en de overheid.

Maar als de VS een oligarchie is, wie zijn dan de oligarchen? Een kandidaat die de laatste tijd in het nieuws is geweest, is de conservatieve multimiljardair David Koch, die op 23 augustus stierf (FAIR.org, 9/5/19). Koch was de 11de rijkste en 29ste machtigste persoon die, volgens Forbes, een fortuin van meer dan $ 50 miljard vergaard heeft. De chemische en fossiele brandstofmagnaat gebruikte zijn enorme rijkdom om klimaatveranderingsontkenners te financieren en de inspanningen om de klimaatcatastrofe aan te pakken, te blokkeren. Hij financierde een groot aantal rechtse groeperingen, waaronder de Tea Party, conservatieve media, politici en denktanks. Koch ondermijnde vakbonden, was tegen wapenbeperkingen, blokkeerde openbaar vervoer initiatieven en dwarsboomde bewegingen in de richting van een nationale gezondheidszorg. Als zodanig hebben hij en zijn broer Charles de Republikeinse Partij en de hedendaagse samenleving, meer dan bijna iedereen, vormgegeven.

Maar in hun necrologie onthielden zelfs media die zich op een meer liberaal publiek richten, zich ervan de term (oligarch) te gebruiken om hem te beschrijven. “Filantroop” had de voorkeur in de Washington Post (8/23/19) en NBC (8/23/19). CBS News (8/23/19) beschreef hem ook als zodanig, door hem voor te stellen als een ‘icoon’ die ‘miljoenen aan verschillende ziekenhuizen heeft geschonken voor kankeronderzoek’. Ondertussen had de New York Times (8/23/19)  het over de ‘gezellige, sociaal op de voorgrond tredende’ ‘man-van-de-wereld filantroop’, die meer dan 1 miljard dollar aan goede doelen gaf. (Zie FAIR.org, 9/5/19.) De toon van deze artikelen was nagenoeg identiek aan die van meer conservatieve media, zoals Fox News (8/24/19) of de Wall Street Journal (8/23/19).

Velen buiten de corporate mediabubbel hadden grote minachting over de berichtgeving. Onafhankelijke journalist Caitlin Johnstone (Medium, 8/23/19) merkte op dat als Koch Russisch was, hij een ‘oligarch’ zou worden genoemd, terwijl Adam H. Johnson van Appeal op Twitter (8/23/19) beweerde dat ‘oligarch’ een beladen term is die exclusief wordt gebruikt voor de elite van vijandige vreemde landen, en niet voor onze eigen plutocraten

Wie is wel en wie is geen oligarch, volgens de media

Om deze kritiek te testen, analyseerde FAIR de 50 meest recente artikelen met behulp van de zoekterm “oligarch” op de websites van de New York Times, CNN en Fox News. (Volledige documentatie, inclusief een complete lijst van bronnen, kan hier worden gevonden.)

Het onderzoek wilde nagaan:

  1. Wie wordt een oligarch genoemd?
  2. Welke landen worden beschouwd als oligarchieën?

Yevgeny Prigozhin, Oleg Deripaska, Viktor Vekselberg, Victor Pinchuk, Roman Abramovich, Aras Agalarov: Dat is de volledige en duidelijk Slavisch klinkende lijst van mensen door CNN geïdentificeerd als “oligarchen.” Sterker nog, slechts twee artikelen in de hele steekproef van 150, identificeerde westerlingen als zodanig: een boos opiniestuk in de New York Times (15/7/19) dat mensen als Elon Musk en Richard Branson creatief kleineerde als ‘raketoligarchen’, en een Tonight-aflevering met Tucker Carlson (Fox News, 4/2/19) waarin een woordvoerder van de NRA (National Rifle Association) voorstander van wapencontrole Cory Booker aanviel als zijnde een ‘constitutionele oligarch’. De rest kwam allemaal uit Rusland of voormalige Oostbloklanden.

In de steekproef van 150 artikelen werd Rusland beschreven als een oligarchie in 89 stukken, terwijl Oekraïne in 35 artikelen als zodanig werd gelabeld. Het woord werd ook gebruikt in verband met andere ex-oostblokstaten in 13 artikelen: Kazachstan (tweemaal), Hongarije (tweemaal), Georgië (tweemaal) en Azerbeidzjan (eenmaal). Guatemala werd ook eenmaal aangeduid als een land waar oligarchen voorkwamen. In totaal was 98% van de landen waarnaar in verband met oligarchen werd verwezen, Rusland of voorheen door de Sovjet-Unie gedomineerde staten.

Daarentegen vermeldde slechts 1% van de artikelen de VS in verband met oligarchen, wat des te opmerkelijker is, aangezien alle media in de steekproef in de VS zijn gevestigd en veel meer tijd, ruimte en woorden besteden aan Amerikaanse kwesties dan Oost-Europese.

Het feit dat ‘oligarch’ etnische connotaties heeft aangenomen, werd extra duidelijk gemaakt in een artikel in de New York Times (5/22/19) Over de veranderende wereld van het voetbal. Het constateerde (cursivering toegevoegd):

In 1997 nam de Egyptische zakenman en warenhuiseigenaar Mohamed al-Fayed de leiding over Fulham, een Londens voetbalteam in de tweede divisie, en zorgde voor hun promotie naar de Premier League; in 2003 kocht de Russische oligarch Roman Abramovich, die zijn fortuin had verdiend in de olie, aluminium en staal, Chelsea; in 2007 begon Stan Kroenke, de echtgenoot van een Walmart erfgenaam, aandelen van Arsenal te verzamelen. In datzelfde jaar verkocht de familie Liverpool, dat ze een halve eeuw hadden bestuurd, aan twee Amerikaanse zakenmensen, Tom Hicks en George Gillett.

Het woord, gedefinieerd in de Cambridge Dictionary als een individu of groep van machtige mensen die een land of de industrie controleren, is evenzeer van toepassing op de Walton dynastie als op een mijnbouwgigant zoals Abramovich, maar VS-miljardairs zijn slechts “zakenlieden” – als ze geen “filantropen” zijn – terwijl de Russen “oligarchen” zijn. Met andere woorden, onze elites houden zich bezig met normale economische activiteiten of streven naar verbetering van de mensheid, terwijl ze eigenlijk op snode wijze de politiek domineren.

Veel artikelen benadrukten de duidelijke connecties van deze oligarchen met president Vladimir Poetin (bijv. CNN,3/20/19, 3/22/19), zelfs wanneer de oligarchen in kwestie niet uit Rusland kwamen (Fox News, 3/21/19, 5/14/19). Late Show presentator Stephen Colbert (7/20/17) definieerde ‘oligarch’ als “Russisch voor ‘rijke man, vraag niet waar zijn geld vandaan komt’.” (‘Oligarch’ stamt oorspronkelijk uit het Grieks) Eerlijk gezegd maakte Colbert grappen over het selectieve gebruik van de term – door uit te leggen dat “dáár het politieke systeem wordt bestuurd door rijke elites die invloed kopen en aan de touwtjes trekken van de overheid, terwijl we in Amerika Engels spreken.”

James Clapper, directeur van de nationale inlichtingendienst, was kennelijk vrij serieus met zijn xenofobe opmerkingen dat de Russen “genetisch bepaald” waren voor snode oogmerken zoals coöptatie en het verkrijgen van gunsten. De gast van een Fox News show (5/7/19) verwees naar een ‘Rus’ voordat hij dat verwisselde voor een ‘Oekraïense oligarch’, daarmee suggererend dat de hele regio een amorfe massa slinkse, samenzwerende, hurkende Slaven was.

Er was heel weinig verschil tussen hoe de drie mediabedrijven de term gebruikten. Fox News had iets meer de neiging om naar Oekraïne te verwijzen, vooral omdat dit het verhaal van de connectie van Hunter, de zoon van Joe Biden, met een Oekraïense zakenman goed naar voren bracht, terwijl de toewijding van CNN aan Russiagate hen aanmoedigde om oligarchen persoonlijk met Vladimir Poetin te verbinden. Maar over het algemeen vertoonden de drie mediabedrijven een gedeelde trend in hoe en op wie ze het woord toepasten.

Hoewel de eigen rijke en machtige elites niet als ‘oligarchen’ worden bestempeld, erkennen Amerikaanse mediabedrijven, zoals opgemerkt, af en toe dat de Verenigde Staten zelf een oligarchie is. Maar zelfs die bekentenissen zijn maar schaars en komen grotendeels alleen voor in artikelen die louter gaan over dat onderwerp. Voor de rest worden de VS in de verslaggeving veruit gepresenteerd als een democratie en een kracht ten goede.

En wanneer een politicus als Bernie Sanders suggereert dat deze oligarchen de media beïnvloeden, reageren hoofdredacteuren boos en beweren ze dat hij ‘belachelijk’ is en een ‘samenzweringstheoreticus’. Wat is de VS toch een vreemd land – een oligarchie zonder oligarchen.

________________________________________

Vertaling van: Russia Has ‘Oligarchs,’ the US Has ‘Businessmen’ op de Amerikaanse website FAIR

Vertaling en illustratie: Vertaal Slag (CC BY-NC)

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!