Momenteel loopt de serie ROGUE HEROES – Ruige helden, vrij vertaald, en Schofterige Helden wanneer we wat verstandiger vertalen – van de BBC via de VRT. De reeks volgt de grote lijnen van de oprichting en de acties van het eerste Special Forces regiment in de Lybische woestijn tegen het Afrikakorps van generaal Erwin Rommel. Zoals het historisch is geweest. Dat weet ik nadat ik in de zomer van 2020 het boek van de Britse historicus Macintyre waarop de serie teruggaat, in 15 dagen uitlas. De serie is heer-lijk vervuld van machismo. De toon is tegelijk kritisch voor het leger en voor het fenomeen oorlog maar tegelijk fantastisch militaristisch. De reeks levert inspiratie voor antwoorden op enkele van de grootste vragen van deze tijd.
Een ode is de reeks – vol onbeschaamde, speelse, trotse branie – aan de vechtlust van de mannelijke mens. Aan die mannen waarvan je zegt dat ze “kloten van Widia-staal” hebben. Een lofzang op de – strategisch en tactisch nuttige – soldaten, de proto-paracommando’s, die met groot genoegen eigenhandig mannen van de vijand ombrachten. En Messerschmits en Junkers vernietigden met zelf uitgevonden bommen.
Een eerbetoon aan een regiment dat zijn weg vond in woestijnen waar zelfs inlanders zich zelden in waagden en waar een gila-monster zou verloren lopen. Aan mannen die als het niet anders kon dagenlang onder de felste zon marsen verwezenlijkten zonder een druppel te drinken. Of toch geen water. 😁
De opbouw van de geschiedenis van de Special Air Service verloopt gestadig. Pas in de derde aflevering zie je waartoe de totally crazy stoutmoedigheid en creativiteit en doorzettingsvermogen van deze bende mannen toe in staat is gebleken. De uiterst spectaculaire scenes waarin op drie vliegvelden in de door Duitsers en Italianen bezette woestijn tegelijk tijdens de nacht tientallen vliegtuigen en brandstofdepots de lucht in gaan… de makers konden daartoe gewoon de historische beschrijvingen in beeld zetten die krijgshistoricus McIntyre heeft opgezocht en beschreven in zijn boek.
Zoals het in onze dagen past is er ook een vrouw in de serie aanwezig. De Algerijnse die spionagewerk doet voor generaal De Gaule is – geheel in tegenstelling met het sullige kindvrouwtje in de film “Raid on Rommel” uit de jaren vijftig – een verstandige vrouw met geraffineerd spel. Haar liefde en medeleven voor de leider en samensteller van de groep – luitenant Stirling – komt toch weer een tikje sentimenteel over. Het is dan ook een stuk toegevoegde fictie. MacIntyre maakt duidelijk dat commandant Stirling niet naar bed ging met dergelijke vrouwen. Hij had genoeg gedrevenheid die vanuit andere bronnen stamde.
Filosofische implicaties om u tegen te zeggen
Persoonlijk zie ik in dit verhaal een bevestiging te meer van een paar van mijn persoonlijke lichtjes tegendraadse hypotheses. Bijvoorbeeld dat de (trans)gender-trend ook maar juist mogelijk is geworden na de langste periode zonder oorlog in West-Europa. In de VS heeft men nog veel langer geen oorlog gekend op eigen terrein. In vredestijd kon de illusie ontstaan dat “er gelijkheid is tussen man en vrouw”. De meeste stromingen in het feminisme hadden intussen genoeg aan het thuis-front om te merken dat die politieke hoop geen realiteit is en nooit zal worden. In langdurige vredestijd kan de rol en de glorie van de man verijdeld worden – ijl worden. Wat niemand ooit voor mogelijk had gehouden kon er gebeuren: dat sommige mensen zodanig in elkaar zitten dat ze zelfs niet meer weten tot welk geslacht ze behoren; iets dat pakweg dertig jaar geleden enkel in grappen werd gesteld. In Oekraïne zagen we vanaf dag 1 van de oorlog dat mensen van beider kunne in de grond verschillend zijn en in oorlogsnood meteen zeer verschillende taken opnemen. De moeders gingen op de vlucht naar veilige oorden met de kinderen; de mannen trokken naar het front.
In de gebeurtenissen en heldendaden die de Britten geleid door de gebroers Sterling in het betreffende regiment hebben verricht in de Afrikaanse woestijn lees ik nog andere lessen over de mens. Antwoorden op de fameuze vraag van filosoof Immanuel Kant: Wass darf ich hoffen – Wat mag ik hopen. Mogen we hopen op een wereldvrede van eeuwige duur… is zo een vraag.
Bondig beschreven: kijk met aandacht naar Rogue Heroes en je weet het antwoord. Wie ooit dacht dat de mens wel ooit zou evolueren naar een vreedzame soort en onze beschaving naar een cultuur zonder oorlog… Think again!
Oorlog zal er altijd bij horen. Een groot deel mannen die eraan deelnamen tijdens WO I en WO II gingen door helse toestanden maar evenveel mannen beleefden er deugd aan – en niet zo’n klein beetje. Pacifisme is een ijdele droom. Of daar mee valt te leven… Onze voorouders tot een miljoen jaar terug zijn er alvast in geslaagd in die condition humaine te bestaan en vooruit te gaan. Generatie na generatie na generatie. Waarom zou ons dat dan niet lukken. Een beetje mannelijke nuchterheid naar boven pompen en lessen nemen over de gevoerde oorlogen kan helpen. Rogue Heroes doet precies dat.
Ook al doen de zuivere moordpartijen die sommige leden van deze Band of Brothers af en toe verrichtten ook mij als kenner van het fenomeen oorlog fronsen en walgen. Het boek stelt deze vraag – waren sommige van de leden van de eenheid in de grond geen brute moordenaars – zoals te verwachten prangender dan de serie.
