Beste Lieven De Cauter,

Even mezelf voorstellen: ik ben doctor in de wetenschappen (fysica
aan de KULeuven) en doctor in de moraalfilosofie (met Johan Braeckman als
promotor), ik ben actief in de milieubeweging en een paar maanden geleden was
er enige media-aandacht omwille van mijn standpuntverandering over ggo’s (https://stijnbruers.wordpress.com/2015/03/24/waarom-de-milieubeweging-het-ggo-dossier-mag-loslaten/)

Ik las net uw opiniestuk op De Wereld Morgen over Johan
Braeckman en ggo’s (https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2015/05/14/wie-is-hier-de-nuttige-idioot). En ik moet zeggen: uw opiniestuk stelt me teleur, omdat ik
zoiets niet meteen verwacht van een filosoof. Ik lees namelijk veel drogredenen
en inconsistenties.

U maakt volgens mij een stroman drogreden door te zeggen dat
Johan Braeckman en anderen wetenschapsessentialistisch zijn. In dat artikel in
de Standaard worden nergens de woorden “de wetenschap” in de mond genomen, dus
u kunt nog niet afleiden dat die wetenschappers geloven dat er zoiets bestaat
als “de wetenschap”. Ik ben alvast wetenschapper, ik ben voorstander van ggo’s,
ik ken een beetje van wetenschapsfilosofie maar geloof zeker niet in
wetenschapsessentialisme.  

U zegt dat Johan Braeckman en andere voorstanders van ggo’s
de wetenschappelijke rapporten van de gevaren van ggo’s naast zich neerleggen.
Maar dat doen ze net niet: ze kijken naar alle studies, zonder willekeurige
uitzondering, en geven natuurlijk meer gewicht aan de meer betrouwbare studies.
Dat gebeurt aan de hand van systematische overzichtsstudies en meta-analyses.
(Het blijkt vaak dat studies met belangenvermenging van bv. milieu- en
biolandbouworganisaties minder betrouwbaar zijn dan studies die geen
belangenvermenging kennen.)

U twijfelt blijkbaar aan de consensus over de veiligheid van
ggo’s. U gelooft in een wetenschappelijke consensus over de klimaatopwarming. Ik
weet niet hoe u precies tot dat oordeel komt dat er een klimaatconsensus is,
maar ik vermoed wel dat u min of meer mijn richtlijnen gebruikt, of dat u
alleszins zult beamen dat mijn richtlijnen goede aanwijzingen zijn. Mijn
richtlijnen zijn: 1) kijken naar uitspraken van de grootste wetenschappelijke
academies (bv. de American Association for the Advancement of Science, de
National Academy of Science, de Britse Royal Society,…). Ja, die zeggen
duidelijk dat er een klimaatconsensus is en dat het IPCC rapport de meest
betrouwbare overzichtsstudie is. 2) kijken naar betrouwbare systematische overzichtsstudies
en meta-analyses (zoals het IPCC rapport). 3) kijken of er peilingen zijn bij
wetenschappers, bv hoeveel klimatologen geloven in riskante antropogene
klimaatopwarming. Ja, bij bevragingen van wetenschappers blijkt een grote
meerderheid (vaak meer dan 90%) van de experten de consensus te onderschrijven.
Nu kunt u gewoon dezelfde regels volgen voor ggo’s: zowat alle grote
wetenschappelijke academies zeggen dat huidige geteste en gecommercialiseerde ggo’s
even veilig zijn als conventionele gewassen (de enige uitzondering die ik ken
is de British Medical Association met een meer dan 10 jaar oud standpunt). Er
zijn meta-analyses die aangeven dat ggo’s minstens even gezond zijn en vaak
iets milieuvriendelijker zijn dan conventionele gewassen en ook vaak iets beter
zijn qua inkomsten voor de armste boeren (zie mijn bovenvermelde blogartikel
voor referenties). Die meta-analyses hielden expliciet rekening met
belangenvermenging van bv. de industrie. Dus op vlak van gezondheid, milieu en
sociale rechtvaardigheid is er wel wat bewijs over de veiligheid van ggo’s. En
er zijn bevragingen bij wetenschappers (bv. van het AAAS, zie mijn blogartikel)
die ook aangeven dat rond de 90% van experten geloven in de veiligheid van ggo’s.
Men kan dan proberen om enkele namen te noemen van die 10% die de consensus
tegenspreken, maar dat gaan we niet doen, want dat is de strategie die klimaatontkenners
gebruiken. Dat is selectief kersenplukken. En dan nog eens namen noemen van erg
controversiële wetenschappers (Pusztai en Seralini) maakt het nog minder
geloofwaardig.

Over het geloof dat wetenschap vanzelf het goede
voortbrengt: hier maakt u een tweede stroman drogreden. Ik ben voorstander van
ggo’s, maar ik voer wel actie tegen bv. de klimaatopwarming. En ik kan me haast
niet voorstellen dat iemand als Johan Braeckman klimaatontkenner zou zijn, of
dat hij napalm en de atoombom zou goedpraten.

Wat u schrijft van multinationals die zaaigoed privatiseren:
dat is een foute voorstelling. Ze privatiseren (patenteren) enkel de uitvinding
en het genetisch gemanipuleerde zaad, dus niet het zaaigoed waar de mensheid
10000 jaar aan gekweekt heeft. (Terzijde: “de mensheid” bestaat niet. Dat is
ook een vorm van foutief essentialistisch denken.) Die patentering is niet
noodzakelijk een onteigening, want elke boer mag nog ongepatenteerd zaad
gebruiken. Enkel van een patent met een te lange termijn zou men kunnen
beargumenteren dat het een vorm van diefstal is; een diefstal van potentieel
verder onderzoek door anderen. Maar dat is een andere discussie. Er zijn voorbeelden
van ongepatenteerde ggo’s en voorbeelden van gepatenteerde ggovrije (en zelfs biologische)
gewassen.

Over die koppelverkoop met herbiciden: goh, gaan we echt
proberen consistent tegen elke vorm van koppelverkoop te zijn? Dat heeft nog
weinig met ggo’s te maken. Zou u iets meer geneigd zijn om van mening te veranderen
over ggo’s indien niet Monsanto maar een ander bedrijf de Round-up herbicide
zou produceren en er dus geen koppelverkoop meer was?  

Glyfosaat is volgens de WHO inderdaad waarschijnlijk
kankerverwekkend. Maar u maakt precies opnieuw een stroman drogreden met uw
vraag wie dat systematisch wetenschappelijk onderzoek naast zich neerlegt. Ik
vermoed dat het een retorische vraag is, dus waarom vraagt u dat, als u daarover
niets uit het artikel met Johan Braeckman in de Standaard kunt afleiden? En dat
heeft niets met ggo’s te maken. Er wordt ook ggovrije maïs gebruikt die tolerant
is tegen atrazine, een schadelijkere herbicide dan glyfosaat. Dus ja, we kunnen
wel proberen consistent tegen elk herbicidentolerant gewas te zijn, maar we
moeten daarbij geen speciale focus leggen op ggo’s wanneer ggovrije landbouw vaak
schadelijkere pesticiden gebruikt. En het is nog niet zo simpel: een herbicidenvrije
landbouw kan leiden tot meer bodembewerking, en het is nog niet uitgesloten dat
dat beter zou zijn voor het milieu (in termen van CO2-emissies, watervervuiling
en bodemerosie). Dus we moeten streven naar een pesticidenvrije landbouw zonder
bodembewerking en met hoge opbrengsten, en ggo’s zouden daarbij kunnen helpen.

Om af te ronden met uw laatste alinea: als u zoveel
drogredenen maakt en een pseudowetenschappelijke strategie hanteert, zou ik
eerder voorstellen om de naam filosofie voor uw activiteiten te schrappen.

Met vriendelijke groeten

Stijn Bruers