De EU Raw Materials Week bracht (mijnbouw)bedrijven, beleidsmakers en internationale partners samen, maar de balans tussen de Europese grondstoffenbehoefte en sociaal-ecologische verantwoordelijkheid blijft een punt van zorg.
Activisten van verschillende Belgische collectieven (CATAPA, Growth Kills, More Than Enough, Extinction Rebellion en Grootouders voor het Klimaat), verzamelden zich voor La Plaza Hotel in Brussel tijdens de opening van de Raw Materials Week op maandag 9 december.
Poster van de protestactie.
Met spandoeken en leuzen betoonden zij hun solidariteit met de getroffen gemeenschappen wereldwijd; van regio’s zoals Bosnië en Herzegovina, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Portugal, Roemenië, Servië en Spanje (waar nieuwe mijnbouwprojecten gepland zijn), tot landen in het mondiale Zuiden.
De activisten deelden de ‘Brussels Letter’ uit, een open brief gericht aan de deelnemers en de organisatoren van de conferentie, waarin de vernietigende gevolgen van het Europese grondstoffen-extractie beleid voor ecosystemen en lokale gemeenschappen worden benadrukt: het huidige beleid vereist een exponentiële toename van grondstoffen zoals lithium, nikkel en koper, wat de ecologische crisis verergert en lokale stemmen negeert. De brief onderstreept de dringende noodzaak om na te denken over onze energiesystemen en consumptiepatronen.
In de brief staat “Het doel van Europa is om in de komende 30 jaar net zoveel koper te delven en te verwerken als er in de afgelopen 7.000 jaar is gedolven”, terwijl ”nieuwe mijnen doorgaans grotere milieueffecten veroorzaken, en grotere hoeveelheden deklaag, afvalgesteente en residudammen”.
In de afgelopen weken heeft de EU moeite om het tempo van hun cruciale grondstoffenplannen voor de energietransitie bij te houden. Met dreigende conflicten over de aanvoer van metalen op de wereldmarkten en het mislukken van grote batterij initiatieven zoals het Zweedse Northvolt of Aurora in Portugal, tikt de klok voor een succesvolle Europese race tegen China. Vertegenwoordigers van de industrie klaagden de afgelopen weken al over de vertraging bij het aanwijzen van strategische projecten door de Commissie in het kader van de nieuwe Critical Raw Materials Act (CRMA).
Om de onafhankelijkheid van grondstoffen veilig te stellen en toekomstige bevoorradingsproblemen op te lossen, heeft de Commissie begin 2024 de CRMA aangenomen. Zij is momenteel bezig met het selecteren van projecten die in 2025 van strategisch belang zullen zijn. Op de lijst van aanvragers staan verschillende bedrijven die ook deelnamen aan de Raw Materials Week. Succesvolle kandidaten zullen profiteren van een versnelde vergunningverlening. De selectie van strategische projecten onder de Critical Raw Materials Act (CRMA) werd door de Commissie uitgesteld tot begin 2025.
Al voor het begin van de Week van de Grondstoffen hadden milieu actiegroepen Friends of the Earth Europe, Amigos de la Tierra, European Environmental Bureau en MiningWatch Portugal fact sheets en een position paper over de sociale en milieukwesties van mijnbouwprojecten in Europa aan de Europese Commissie overhandigd. In de factsheets wordt beweerd dat het lithium project Mina do Barroso in Portugal, de goud-kopermijn Rovina Valley in Roemenië of het lithium project Alberta in Spanje bij lange na niet voldoen aan de Europese of mondiale normen voor de mijnbouwindustrie.
Lindsey Wuisan, een campagnevoerder voor rechtvaardige hulpbronnen bij Friends of the Earth Europe, zegt hierover het volgende: “Groene en verantwoorde mijnbouw is een mythe. Als de Commissie toestaat dat destructieve mijnbouwprojecten versneld worden uitgevoerd, zal dat de sociaal-ecologische crisis waar we nu al mee te maken hebben alleen maar verergeren.”
Om een rechtvaardige en duurzame transitie te garanderen, benadrukten de aanwezige activisten het belang van het verminderen van de algehele vraag naar grondstoffen. Minder consumptie, verhoogde recycling en efficiënter gebruik van materialen zijn essentieel om de vernietigende impact van nieuwe mijnbouwprojecten te voorkomen.
Een van de activisten stelde: “Is het niet de beste Europese strategie om de toevoer van kritieke materialen veilig te stellen door minder grondstoffen nodig te hebben?”
Notes
Lees hier het programma van de Raw Materials Week 2024.
Lees hier “The Brussels Letter”.
Lees hier de Position-paper en factsheets over mijnbouwprojecten: Mina do Barroso, Portugal; Mina Alberta, Spanje; Rovina Valley Mine, Roemenië.
