Laatst konden we weer een nieuwe tak aan de ‘wet-en-regel-ontduikend-boom’ vinden in alle media en social media: gegevens van asielzoekers zouden al zeven jaar door het COA gedeeld worden met overheidsinstanties, zoals opsporingsdiensten. Gewoon gegevens van mensen die in Nederland asiel aanvragen en dan onder de vleugels van het COA komen, deze gegevens worden zomaar ‘openbaar gemaakt’. Het is een schande.
Nu gaat er dus om, of dat het COA gegevens mocht verstrekken aan andere instanties, zoals de bekende opsporingsdiensten, echter de vraag is m.i. gerechtigd om hiervoor nog een andere vraag te stellen en dat is of dat het COA de gerechtigde, juiste instantie is om bepaalde gegevens, zoals geloofsovertuiging en etniciteit, vast te leggen. Zonder dat ik heb nagetrokken bij welke instantie dan ook, zeg ik onmiddellijk nee, daar het indruist tegen al mijn principes, maar meer nog wat heeft het COA aan dit soort gegevens. Helemaal niets, het COA heeft er niets mee te maken wat voor geloof iemand heeft, daar heeft het COA zelf niets mee te maken, sterker nog, de opsporingsdiensten hebben er niets mee te maken en de hele Nederlandse overheid heeft hier niets mee te maken. Geloof is iets persoonlijks, daar heeft niemand anders iets mee te maken, dat is iets tussen de persoon en zijn of haar Schepper; we gaan toch ook niets vragen over mensen die zwaar christelijk gelovig zijn in de binnenlanden van Nederland?
Bescherming gegevens
Nu bestaat er in Nederland de Grondwet en iedereen die hier op Nederlands grondgebied vertoeft, moet kennis hebben genomen van de Grondwet en / of minimaal weten waar men die kan vinden en dan is googelen altijd heel snel.
Artikel 10 van de Grondwet spreekt over ‘Privacy’, waar een aantal zaken worden besproken, zoals de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, regels ter bescherming van deze levenssfeer in verband met het vastleggen en verstrekken van de persoonsgegevens, maar tevens hoe dat de gegevens worden vastgelegd en hoe ze mogen worden gebruikt.
Anders gesteld: een ieder heeft het recht om te zien wat er over hem of haar is vastgelegd en kan dan ook onjuiste gegevens aan laten passen, maar belangrijker nog, is dit artikel 10 in het leven geroepen om aan te geven dat de overheid persoonlijke gegevens niet zomaar mag gebruiken.
En hier is het dus misgegaan. Het COA heeft bepaalde gegevens vastgelegd, waarbij de mogelijkheid groot aanwezig is geweest, dat de gemiddelde asielzoeker niet eens de mogelijkheid heeft gehad om deze gegevens in te zien, en daarna deze gegevens ‘aan derden openbaar heeft gesteld’.
De Autoriteit Persoonsgegevens heeft op haar site uitleg gegeven over wat persoonsgegevens zijn en daar staat dus te lezen: “… De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) geeft aan dat een persoonsgegeven alle informatie is over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. Dit betekent dat informatie ofwel direct over iemand gaat, ofwel naar deze persoon te herleiden is … “
Maar het gaat nog verder, de wetgever heeft meer aangegeven, zoals op deze site staat te lezen: “ … Er zijn veel soorten persoonsgegevens. Voor de hand liggende gegevens zijn iemands naam, adres en woonplaats. Maar ook telefoonnummers en postcodes met huisnummers zijn persoonsgegevens. Gevoelige gegevens als iemands ras, godsdienst of gezondheid worden bijzondere persoonsgegevens genoemd. Deze zijn door de wetgever extra beschermd … “
En wat valt hier dus op: gevoelige gegevens – juist gevoelig – zoals daar zijn, ras, godsdienst of gezondheid, worden bijzondere persoonsgegevens genoemd en zijn door de wetgever extra beschermd. Wat zegt u: ja extra beschermd, u leest het goed, extra beschermd.
In de praktijk
En wat deed het COA dus de afgelopen zeven jaar? Gewoon de extra beschermde gegevens – middels de wet extra beschermd – delen met de opsporingsdiensten van de politie, het expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel en de marechaussee. Nu vraag ik me oprecht af: wie is hier gek? In een artikel van de Volkskrant staat zelfs te lezen, dat het gaat om honderdduizenden asielzoekers, die een formulier moeten tekenen – bijna onmiddellijk na aankomst in een AZC, zonder vaak nog een woord Nederlands te kennen – dat ze toestemming geven voor het delen van hun gegevens. Ook dit gaat in tegen alle wetgeving, zelfs tegen alle fatsoen- en omgangsregels.
Naast het feit dat de gegevens worden gedeeld met bovenstaande organisaties, schijnt er ook een ‘gegevensleveringsovereenkomst’ te zijn tussen COA en politie, waarbij zowat alle gegevens aan de politie worden verstrekt: “ … nationaliteit, ‘ras of etniciteit’, godsdienst, geslacht, leeftijd, land van herkomst – het zijn zo’n twintig persoonlijke gegevens die worden geregistreerd en gedeeld … “
De vraag is nu wat er gaat gebeuren; er schijnt ergens het bericht te circuleren dat het COA is gestopt met het delen van de gegevens van asielzoekers met andere partijen. Tja, vind u het heel erg dat ik daar even moeite mee heb om dit te vertrouwen? Nu ineens zou men gestopt zijn met het verstrekken van al die gegevens … sorry dat gaat er bij mij niet, na 7 jaren dat de gegevens wel verstrekt zouden zijn.
Op de site nu.nl staat een artikeltje te lezen dat het “ … COA is gestopt met het delen van de gegevens van asielzoekers met het Nationaal Vreemdelingen Informatie Knooppunt (NVIK), een speciale tak van de politie die criminele trends onder asielzoekers bestudeert. Deze beslissing volgt nadat juristen eerder deze week vraagtekens zetten bij de wettelijkheid van de overeenkomst … “ En in dat zelfde artikel zegt COA-bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker: ” … We kunnen het ons niet permitteren dat er discussie blijft bestaan over wat wel en niet gedeeld mag worden. Dat is niet goed voor onze bewoners, ketenpartners en medewerkers … “
Hoor ik nu iets zeggen over de Grondwet, over artikel 10, over de Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad, over de privacygegevens van de asielzoeker? Nee, de voorzitter heeft het alleen maar over het eigen imago van het COA, niet over de rechten en de privacy van de asielzoekers. M.i. Is het COA hier te ver gegaan.
