In Iran vindt men op de meest onverwachte plaatsen toiletten voor vrouwen en mannen, 7/7 dagen vaak ook 24/24 uren open.

Het ondenkbare gebeurde. Na tien jaar strijd voor gelijke plasrechten tussen vrouwen en mannen dwongen de Plasactivisten het stadsbestuur van Gent om anderhalf uur over gelijke plasrechten te debatteren om zo tot een principieel engagement te komen. Is de plasstrijd hiermee gestreden? Bijlange na niet. Vlaanderen is en blijft op sanitair vlak een onderontwikkeld land waar sanitaire opvoeding, emancipatie en civilisatie nog steeds ter discussie staan.

Alles begon met een klein plasje

Alles begon zo’n tien jaar geleden met een onschuldige vrouwenplas, aan de garagepoort van de politie Gent in Zandberg. Het slachtoffer van het nijpend tekort aan voldoende gratis toiletten voor vrouwen, riskeerde een boete voor openbare zedenschennis, hoewel het om wildplassen ging. Nochtans bestrafte de stad Gent toen al het wildplassen met een boete ter waarde van 60 euro. Dit incident legde de vruchtbare kiem voor een lange strijd die begon met het lanceren van de petitie Leg mijn blaas het zwijgen niet op.

Met de petitie eisten de activisten een grote inhaalbeweging voor de sanitaire voorzieningen voor vrouwen en gehandicapten, een gelijke behandeling van vrouwen en mannen bij de uitbouw van het sanitair beleid van de stad, het gratis openstellen van toiletten in publieke gebouwen, gratis vrouwentoiletten tijdens de Gentse Feesten op de drukst bezochte plaatsen en een gelijke behandeling in de aanpak van wildplassen van mannen en vrouwen.

De opgehaalde 9427 handtekeningen werden indertijd aan de burgemeester Frank Beke overhandigd, maar er kwam geen schot in de zaak. De actiegroep schakelde een paar versnellingen hoger en deed het onmogelijke in de daaropvolgende negen jaar.

Plasactie beroerde iedereen behalve de politici

De gedrevenheid, vindingrijkheid en allesomvattende aanpak van Plasactie VZW brachten niet alleen de vrouw en de man op straat in rep en roer, maar ze inspireerden ook kunstenaars, dichters, artiesten, studenten (die het onderwerp gebruikten in afstudeerprojecten), academici en juristen.

De spitsvondigheid waarmee de plasactivisten, die met een minimum aan middelen jaar na jaar op de Gentse Feesten de massa mobiliseerden voor gelijke plasrechten, ontging zelfs buitenlandse bloggers niet.

Een Australische blogger beschreef eens de Plasactie als volgt: “Flemish women, as all flemish, are inventive and resourceful, and they banded together in some kind of meta-political party. Its aim is to sensitize the population to the problem of equal opportunities in the field of bladder-emptying and it is literally called Pissing
Action”. De blogger vond het vooral vreemd dat een land dat wereldwijd bekendstaat voor zijn Manneken Pis op sanitair vlak zo onderontwikkeld is.

Mediageniek

De actiegroep wist ook keer op keer de media te halen. Op die manier konden de activisten de druk op politici opvoeren.

Goedele Liekens van het tv-programma Recht van antwoord, Mark Uytterhoeven van De laatste show, Kobe Ilse van het programma Volt, Jan Hautekiet van Radio 1 en zelfs de Nederlander Matthijs van Nieuwkerk van het programma De Wereld Draait Door zagen de ernst en de maatschappelijke relevantie van de plasactie in.

De politici keken lang de andere kant op, maar de radicale strijd van de Plasactie voor de gelijke plasrechten tussen vrouwen en mannen kon uiteindelijk door haast niemand meer genegeerd worden. Tien jaar heeft het geduurd vooraleer een paar lokale politici eindelijk uit noodzaak in actie kwamen, om geen imagoschade te lijden.

Plasactie vergassen is tegen de wind in plassen

De verbetenheid waarmee de plasactivisten actievoeren voor gelijke plasrechten maakte sommige lokale politici erg nerveus. Op bevel van Gentse Feesten-schepen Christophe Peeters (Open vld) en geruggensteund door de burgervader Daniël Termont (sp.a) werd een intimidatieactie opgezet.

Tijdens acties werd een plasactivist met twee fikse GAS-boetes van elk 250 euro beboet, terwijl een andere plasactivist 20 minuten in de boeien werd geslagen, omdat ze protesteerde tegen de agent die onterechte boetes had uitgedeeld.

“Op het toegelaten standje mochten de actievoerders wel promotiemateriaal verkopen zoals balpennen, maar … geen badges, posters of stickers. Die werden regeldriftig verboden en tijdens een opgemerkte politieactie in beslag genomen na heftig aanvuren van de politiediensten door Peeters en zijn kabinetschef Walgraeve via mails: ‘Optreden op basis van collegebesluit ! Laat maar ophalen’ (…) ‘In beslag nemen nu aub! Volk of niet!’”,  zo duidt de vrederechter en justitie-watcher Jan Nolf de toenmalige situatie in zijn analyse van de GAS-zaak van de Plasactie in het Knack-artikel “Stad Gent plast wild naast de pot en betaalt het gelag”.

De politieke intimidatie eindigde met een nederlaag voor de Stad Gent. Na een lang aanslepende rechtzaak hebben de plasactivisten hun gelijk gehaald: de GAS-boetes werden door de rechter ongegrond verklaard. Het GAS-vonnis van de Gentse politierechter betekende een publieke nederlaag voor burgemeester Daniël Termont (sp.a) en Christophe Peeters.

Plasactie triomfeert

Plasactie VZW voerde tien jaar lang onophoudelijk strijd voor gelijke sanitaire rechten voor vrouwen en mannen op de Gentse feesten en andere evenementen. De acties bleven niet zonder resultaat.

Het plasplan werd eindelijk zichtbaar, er kwamen meer gratis publieke toiletten, de prijs van een plasbeurt tijdens de Gentse feesten zakte na een rechtszaak van Plasactie tegen de stad Gent van 50 naar 35 cent, er kwamen gratis toiletwagons  – exclusief voor vrouwen en kinderen  – op de Gentse Feesten, en ten slotte werd via een burgerinitiatief het principieel engagement afgedwongen van het stadsbestuur om tijdens de stadsevenementen evenveel gratis toiletten te voorzien voor vrouwen als mannen. Ook sinds dit jaar was het gebruik van de toiletwagens op de Gentse Feesten gratis, zo maakte de Gentse feestenburgemeester heel onverwacht bekend.

Het is dus eindelijk zover in Gent. Laat de andere Belgische steden volgen.