De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

FDK

Philippe De Backer vraagt mijn bevindingen…

vrijdag 15 september 2017 09:35

Spread the love

N.a.v. een kort twittergesprek⁽¹⁾ met staatssecretaris De Backer, besloot ik om als kritische en bezorgde burger mijn inzichten over het huidige (neo)liberalisme neer te pennen…

Het individu

Neoliberalisme is positief gericht op het individu als dat individu financieel ondernemend succes kent, dus maximale winst genereert. De vrijheid die het daarbij kan genieten is quasi onbegrensd, liefst zonder inmenging van de staat, tenzij er fiscale gunstregimes of offshore constructies dienen gelegaliseerd te worden…

Dat individu heeft, volgens zichzelf, quasi alles aan zichzelf te danken: hij/zij is een doorzetter, onophoudelijke werker, geeft prioriteit aan zijn/haar carrière. Daarom dat kinderen al eens durven vragen waarom mama of papa zo weinig thuis is. Zo kruipen ze zelfs in een slachtofferrol, alsof ze geen andere keuze hebben tov de kinderen.⁽²⁾Hij/zij verwacht ook dat ieder ander individu op een identieke manier in het leven staat. Als je je voldoende inzet en heel hard werkt is volgens hen alles bereikbaar. Maar zouden al die fantastische eigenschappen ook aanwezig zijn als het leven anders aanvatte: minder slim, minder mooi, minder begoed, minder ondersteuning, minder begeleiding, verslaafde ouders, in armoede, … Heeft een kind zijn startomgeving zelf gekozen? Vertrekt ieder kind van op de eerste startrij? Is armoede een keuze? Volgens Dalrymple, een liberaal denker, wel!⁽³⁾ Volgens anderen met praktijkervaring, zoals Celia Ledoux, niet. Volgens haar is armoede een zware, erfelijke, ziekte.⁽⁴⁾Uiteraard zijn er voorbeelden die de vicieuze cirkel doorbreken, maar die zijn helaas eerder uitzondering dan regel. En volgens Celia ook een kwestie van geluk.

Voorbeeld

Elk heeft zijn verantwoordelijkheid te nemen uiteraard. Een voorbeeld zijn voor de kinderen, de werknemers, de burgers,… Kan een ouder verwachten van zijn kinderen om niet te roken, terwijl de ouder zelf staat te lurken aan een sigaar en rookkringetjes blaast? Kan de baas verwachten dat de werknemer persoonlijke beschermingsmiddelen draagt, terwijl hij het op die plaats zelf niet doet? En kunnen politici van hun burgers verwachten (fiscaal) mooi in de pas te lopen, in te leveren en nog dankbaar te zijn ook voor zoveel vrijheid, terwijl politici zelf systemen opzetten en/of goedkeuren om het ontwijken van voor de burgers wel geldende fiscaliteit legaal te maken? Zij zich bovendien steevast in onschuld wentelen en argumenteren dat er toch niets wettelijk mis is, terwijl ze zelf de wetknoppen bedienen. En terwijl blauw, rood, geel, groen of oranje bijna constant met elkaar in moddergevechten verwikkeld zijn, maar eigenlijk allemaal in hetzelfde bedje ziek zijn.

Iedere ethische moraal lijkt wel onbestaand. Een wegwerpmaatschappij met het oog op maximaal consumeren en winst genereren: iedereen kent de strategie dat producten bewust voor een korte levensduur geprogrammeerd worden.⁽⁵⁾Hoe meer en sneller men immers weggooit, hoe meer men kan/moet produceren. De economie moet immers groeien. Dat dit neoliberaal systeem daarbij de aarde leegzuigt en vernielt is blijkbaar maar een onbelangrijk detail. De “Earth Overshoot Day” is nog nooit zo vroeg op het jaar gevallen dan in 2017!⁽⁶⁾Dat we daarbij letterlijk in ons eigen vuil aan het vergaan zijn is blijkbaar ook maar een detail. Men voorspelt tegen 2050 meer plastic dan vis in onze oceanen!⁽⁷⁾Als het individu hierbij centraal zou staan (?)…dan zijn diens gezondheid en toekomstige leefonstomdandigheden dat blijkbaar allerminst. Ook de multinational- en bankenlobby hebben daarbij een verpletterende invloed op onze politici. In kaart gebracht door Dominique Soenens in zijn nieuwste boek aan de hand van 3 voorbeelden: farmaceutische industrie, nucleaire sector en defensie.⁽⁸⁾

Uiteraard hebben de huidige generatie politici de mond vol van duurzaamheid en ecologie, maar buiten wat rommelen in de marge draait de mallemolen gewoon verder. Deze onverschilligheid van het neoliberalisme verklaart m.i. grotendeels ook de onverschilligheid die er heerst bij de doorsneeburger. Het nastreven van het financieel walhalla is dan ook voor velen de ultieme droom. Waarom zou men immers niet onverschillig moeten zijn? Met geld is immers alles te koop, tot propere lucht toe!

Nog nooit werden meer dividenden uitgekeerd als in het voorbije jaar⁽⁹⁾, boomde de verkoop van luxewagens⁽¹⁰⁾ en steeg het aantal superrijken in België.⁽¹¹⁾Als dat niet kan tellen als voorbeeld! Maar, daalde echter ook de koopkracht van werknemers⁽¹²⁾, deden meer mensen beroep op voedselbanken en een leefloon.⁽¹³⁾ En ondanks dat neoliberale politici ons graag willen doen geloven dat dit te wijten is aan de geïmporteerde armoede, de vluchtelingen, blijkt dit verhaal op zijn minst onvolledig. Ook zonder hen meegerekend steeg, volgens FOD Maatschappelijke Integratie, het aantal leefloners met 13,2%.⁽¹⁴⁾

Zijn de topverdieners een realistisch voorbeeld voor alle burgers of eenvoudiger: zijn er voldoende topvacatures om iederen miljonair te maken? Wie wordt er echt beter van het streven naar voor het grootste deel van de bevolking onbereikbare dromen?

Human resources of menselijke grondstoffen

Het optimaliseren van recources, grondstoffen, is eveneens een belangrijke factor in het maximaliseren van winst. Gelet op het feit dat het optimaliseren van de resources al op zijn toppunt staat, is het optimaliseren van de human resources of menselijke grondstoffen (klinkt al heel wat minder aantrekkelijk eens het is vertaald) één van de nieuwe mantra’s, met flexibiliteit en competitiviteit als codewoorden. We moeten met zijn allen meer, langer en flexibeler werken en liefst zo goedkoop mogelijk, teneinde competitief te kunnen zijn met…

Deze HR optimaliserende maatregelen worden geromantiseerd onder het mom van nieuwe vrijheid. Die ‘vrijheid’ zorgt echter ook voor meer werkstress⁽¹⁵⁾ en werkdruk⁽¹⁶⁾ met een directe impact op ziekteverzuim.⁽¹⁷⁾ En in deze cijfers zitten nog niet eens de recentste maatregelen. Ik kijk alvast uit naar de nieuwe cijfers, maar durf nu al een significante stijging voorspellen. Daarbij komt het individu uit de onder- en middenklasse dan plots wel centraal te staan: geculpabiliseerd worden als profetariaat omdat dat individu er niet in slaagt om te gaan met de aangeboden nieuwe vrijheid en ‘kansen’, met de nodige bestraffingen tot gevolg.

Vrijheid?

Bij het woord vrijheid had ik helemaal niet in gedachten dat als ik te lang werkloos zou worden, ik zelf mijn nieuwe job niet meer zou kunnen kiezen, laat staan te weigeren, met het risico een inkomensschorsing te bekomen. Is dat mijn nieuwe vrijheid?

Had ik niet in gedachten dat als ik, door welke reden ook, na mijn 50ste werkloos zal worden, daarvoor financieel zal gestraft worden door minder pensioen te krijgen, ongeacht of ik daarvoor nog nooit werkloos ben geweest. Is dat mijn nieuwe vrijheid?

Had ik niet in gedachten dat ik na al die jaren arbeid, tijdens mijn pensioen misschien zal moeten werken om rond te komen, omdat huidige liberale denkers vinden dat het allemaal toch wat veel is dat huidig pensioen. Dit terwijl ze zichzelf rijkelijke pensioenen hebben toebedeeld. Een pensioen dat zelfs na 1 legislatuur al hoger is dan het gemiddelde werknemersprnsioen. Is dat mijn nieuwe vrijheid?

Voor die nieuwe vrijheid pas ik en kan ik niet anders dan concluderen dat Marx overschot van gelijk had als hij stelde dat voor kapitalisten, tegenwoordig neoliberalen, een werknemer enkel een economische waarde heeft.

Franky De Kuysscher

Noten: