Hopelijk loopt het goed af voor de 33 mijnwerkers in de San José-mijn in Chili. Redders uit de hele wereld doen er hun uiterste best om de kompels levend en wel naar de oppervlakte te brengen. Valt het u evenwel ook op dat de kranten (haast) nooit de eigenaar van de mijn vernoemen? Check “Het was de moeilijkste klus die we ooit deden”, het jongste ‘verhaal’ in DS.
Human Interest, ontroerende testimonials, dat wel. Maar de eigenaar van San José doet er niet toe. Na een searchje van minder dan een zucht weet ik dat die eigenaar Compañia Minera San Esteban Primera is, een bedrijf dat in Chili berucht is om zijn ongevallen.
Vakbondsmensen in Chili hebben het opgelijst. Sinds 2003 doen ze al het mogelijke om de veiligheid in de mijn te verbeteren. Maar niets helpt. In San José blijken er geen evacuatieroutes te zijn voor wanneer zich een ongeval voordoet, enkele weken voor de instorting van begin augustus verloor een mijnwerker een been in een werkongeval, de laatste jaren lieten twee mijnwerkers er het leven, een derde stierf in de mijn van San Antonio die ook aan de Minera San Esteban toebehoort.
Waarom komt er maar geen beterschap in de mijnen van die firma? Omdat ze vakbondsmensen buiten de deur houdt en door de Chileense staat hoegenaamd niet wordt lastiggevallen over de rechten van de mijnwerkers en hun vakbonden. Chili telt maar liefst 900 mijnen in privé-handen. Maar – niet verwonderlijk voor een neoliberaal bewind met een “slanke staat” – er zijn maar 18 mijninspecteurs.
Komt daarin verandering wanneer de honderden mediacorrespondenten straks weggaan uit San José? Dan moeten de regeringen de veiligheid in de mijnen ter harte nemen en de vakbonden met dat doel druk kunnen zetten op de overhead. Zuid-Afrika blijkt volgens ICEM (de internationale mijnwerkersfederatie) een uitzondering te maken op de wereldwijde trend naar meer laissez-faire in mijnen.
In 2007 kondigde de mijnwerkersvakbond NUM daar een algemene staking in de mijnen af voor meer veiligheid en gezondheid. Nooit eerder was dat thema de exclusieve inzet geweest van een mijnwerkersstaking. Die actie betekende echt een keerpunt.