De laatste weken waren er weer veel wijzende vingers te zien in de (sociale) media. Dr. Eva Kestens wees naar aanleiding van een rapport van de WHO naar ouders als oorzaak van het slechte zelfbeeld van onze pubermeisjes. Prof. Dr. Marc Van Ranst wees op zijn beurt op zijn Facebookpagina naar de ouders van de kleuter die overleed aan difterie, want het kindje was niet ingeënt. Johan van Wiemeersch wees uit naam van de Vereniging voor Vlaamse Gynaecologen dan weer ouders terecht dat een bevalkamer geen markt is en dat enkel de vader (of als die er niet is, een ander familielid) welkom is bij de moeder, want bevallen is een medische aangelegenheid.
Heel gemakkelijk is dat natuurlijk, om ouders aan te wijzen als grote zondebok, maar wat gebeurt er eigenlijk in de echte wereld?
Wanneer een gemiddelde Vlaamse vrouw zwanger wordt, stapt ze in eerste instantie naar de gynaecoloog. In een kwartier tijd wordt er gekeken naar verschillende parameters zoals groei van de foetus, gewicht van de moeder, eventuele klachten. De geboortedatum wordt geprikt, de zwangerschap wordt in het dossier gezet als normaal of risicovol en klaar. Intussen komen er heel veel verwachtingen af op deze toekomstige ouders: de moeder mag niet meer eten wat ze wil (maar wat dat precies is, weet niemand). Een kind met een handicap moet weg gehaald worden. Een moeder mag niet teveel aankomen. Loopt er iets mis? Dan is het de schuld van de moeder. Bij een vroeggeboorte heeft ze wellicht te hard gewerkt. Is haar kind te zwaar? Dan heeft ze tijdens de zwangerschap teveel gesnoept.
De geboorte gebeurt in het ziekenhuis. Liefst met zo weinig mogelijk pottenkijkers, met de moeder op de rug op een bed, met een vroedvrouw en een gynaecoloog er bij want zonder medisch personeel kan een zwangere niet bevallen. Loopt er toch wat mis? Dan heeft de moeder vast verkeerd geperst. Of is ze niet naar de juiste prenatale cursussen gegaan. Of heeft ze niet geluisterd toen de gynaecoloog of vroedvrouw zei dat ze niet mocht persen omdat ze nog geen volledige ontsluiting had, ongeacht wat haar lichaam op dat moment aangaf.
Na drie maanden moeten ouders de grootste zorg overlaten aan de crèche. Ook daar is het duidelijk. Huilt de baby? Dan verwennen zijn ouders hem teveel. Wil een kindje niet eten? Dan doen de ouders daar vast wat verkeerd mee thuis. Voelt het kindje zich niet goed? Dan ligt het vast aan de opvoeding.
Na de crèche gaat een kind naar school. Is het kind daar niet zindelijk? Dan zijn de ouders daar niet genoeg mee bezig geweest. Kan een kindje niet volgen? Dan stimuleren de ouders hem niet genoeg. Is een kind ongelukkig? Dan ligt dat wellicht aan de thuissituatie.
Intussen werken deze ouders beiden voltijds om hun gezin te kunnen onderhouden. Niet om in grote luxe te leven, zo werkt dat niet meer. Vandaag kan je zelfs als tweeverdienersgezin het hoofd amper boven water houden (of is dat ook je eigen schuld omdat je je loon niet goed onderhandeld hebt?). Ouders komen moe thuis, proberen hun kinderen te geven wat ze nodig hebben in de korte tijd dat ze hen zien per dag en ploffen voor de televisie wanneer de kinderen in bed liggen. En wat zien ze op die televisie? De reclameboodschappen die er ene schepje bovenop doen. Slaapt je kindje niet door? Doe hem dan Pampers aan, dan wordt hij niet wakker wanneer hij plast. Eet je kindje niet genoeg groenten? Geef hem dan een potje Olvarit en ook dat is opgelost. Kijk eens naar je buikje? Eet dan vooral onze light-producten en u wordt zo mager als deze jongedame.
Ouders zien hun kinderen amper, maar wanneer er wat mis gaat, zijn zij de grote schuldigen. Want ouders luisteren niet naar hun kinderen. Maar wanneer zouden ouders geleerd hebben om naar hun kinderen te luisteren? Tijdens de zwangerschap die gebonden is aan regels voor de moeder maar niet aan regels om contact te maken met je ongeboren baby? Tijdens de werkuren wanneer een ouder vooral niet aan zijn kroost mag denken maar zich moet concentreren op het werk? Of tijdens die drie maanden dat de moeder thuis is bij haar pasgeborene en waarin ze voornamelijk verplichte bezoekjes van familie en vrienden moet ontvangen?
Wordt het niet eens tijd dat we ouders wat ademruimte gunnen? Zet hen terug in hun kracht, geloof hen wanneer hun oudergevoel zegt dat er iets niet goed gaat. Neem je tijd om met toekomstige ouders te praten over de verschillende mogelijkheden er bestaan binnen zwangerschap, bevalling en ouderschap en respecteer hun keuze hierin (ook wanneer dat wil zeggen dat ze mooie foto’s willen van de geboorte van hun kind, wat een enorm ingrijpende gebeurtenis is meerdere mensenlevens). Luister naar ouders die zorgen hebben om hun kind en stuur hen niet weg met de mededeling dat ze gewoon overbezorgd zijn. Vertel ouders niet dat ze het verkeerd doen maar leer hen dat er ook andere manieren bestaan om om te gaan met hun kinderen, zodat ze geïnformeerde keuzes kunnen maken binnen hun ouderschap in plaats van dat een hulpverlener/(groot)ouder/… hen een keuze oplegt.
Maar vooral: stap af van het idee dat de wereld zwart-wit is. Hulpverleners hebben niet de waarheid in pacht. Ook niet wanneer je arts bent, of psychiater of schoolmeester. Want niet enkel 5+5=10, ook 7+3 is 10. En 8+2. En 6+4. Er zijn meer mogelijkheden en oplossingen dan misschien in jouw tekstboekje staat.
Soms gebeuren er dingen die te voorkomen waren, dat klopt. Maar niet alles kan je voorkomen. Niet elk leven kan je redden. Niet elke puber kan je gelukkig maken. Gebeurt er toch iets verschrikkelijks? Wijs dan niet met die beschuldigende vinger naar de ouders die er wellicht ook al mee worstelen. Misschien is het op zo’n moment net gepast om die beschuldigende vinger weg te halen en in eigen boezem te steken. Misschien kan er zo eens écht geluisterd worden naar de beweegredenen van ouders en kan er pas echt begrip (en oplossingen) komen voor gezinnen, ouders en patiënten.
