De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Dirk Coeckelbergh

Over ondernemers, zelfstandigen en verenigingen …. en cijfergegoochel?

zaterdag 18 februari 2023 11:40

Spread the love

DEEL I

Unizo vzw : rond de 30% ondernemers zonder reserves eind 2022.

Dirk AJC : rond de 30% van de non-profit al lang zonder reserves.

KMO’s in 2023

Unizo schreeuwt uit via Unizo-topman Danny Van Assche. Hij waarschuwt voor het groeiend aantal vrijwillige stopzettingen bij ondernemers in Vlaanderen. “Drie op de tien kmo-ondernemers zijn door hun reserves heen en zullen bijkomende economische schokken niet kunnen dragen.” Mede daarom vraagt de Unizo-baas zijn pleidooi voor een tijdelijke stop van de loonindexering: “We zouden eigenlijk daar een soort van bevriezing voor dit jaar op moeten kunnen toepassen. Dan gaan er terug meer ondernemingen komen. Er zullen dan ook heel wat ondernemers, die misschien op dit moment de handdoek in de ring willen gooien, toch beslissen om verder te doen.”

We hebben er persoonlijk geen idee van of Van Assche het met de benaming “kmo-ondernemers” expliciet alleen heeft over vennootschappen dan wel ook over verenigingen. Die laatste zijn immers ook ondernemingen zijn sinds 2018 in het Belgische rechtsbestel en in het economisch verkeer.

De Unizo site stelt het volgende: “….. Om de huidige kostenschok te overleven heeft 3 op 10 (29,2%) van de Vlaamse kmo’s nood aan extra cashinjecties omdat de beschikbare reserves ontoereikend zijn. Bij zelfstandigen zonder personeel gaat het om 1 op 4 (23,5%), bij werkgevers om 45% en meer. Dat blijkt uit het nieuwste KMO-rapport van UNIZO, UCM en bedrijfsinformatiespecialist GraydonCreditsafe. …”.

En hoe zit het met verenigingen?

Wat zei de KBS/Ipsos-steekproef over verenigingen in 09/22? België telt volgens de KBS vandaag 140.188 actieve verenigingen (per 5/11/2022), goed als economische actoren voor een tewerkstelling van 538.857 personen (per 31/12/2021). Dit ecosysteem werd getroffen door de Covid-19-crisis, inflatie en stijgende energieprijzen, waardoor hun financiële basis wordt verzwakt:

-19% van de Nederlandstalige verenigingen had geen financiële reserves meer in de laatste 12 maanden;

– 51% van de Franstalige verenigingen had geen financiële reserves meer in de laatste 12 maanden.

Wat zei de KBS/Ipsos steekproef over verenigingen in 2020? 31% van de Belgische verenigingen heeft geen financiële reserves meer. In 2018 was het resultaat van de steekproef nog slechter: 34% van de Belgische verenigingen had geen financiële reserves meer.

Onze prima facie conclusies zijn eenvoudig. Met verenigingen in België is het …. al jaren …. slecht gesteld inzake reserves.

Verenigingen zitten inzake reserves minstens al sinds 2020 rond of waar de kmo-ondernemers vandaag zitten. ZIj weten wat het is……

DEEL II

Unizo vzw : rond de 30% van de KMO’s en zelfstandigen zonder reserves eind 2022.

Dirk AJC : wij vinden toch wat nuances ……

Of toch niet (1)?

Uit nieuwsgierigheid gaan we kijken naar de details van het rapport en meer bepaald naar de grid van Graydon geciteerd door UNIZO op de site (https://www.unizo.be/nieuws-pers/kmo-rapport-bijna-een-derde-van-de-vlaamse-kmos-zit-door-financiele-reserves). Wij citeren (schuine letters en woorden) en voegen er uit de grid de cijfers aan toe:

“….In de rij onderaan (segmenten 1,2 en 3) bevinden zich de kmo’s die snakken naar een onmiddellijke cash-injectie. Het gaat hier over 29,2 van de kmo’s (eind 2022).”
De rij in het midden (segmenten 4, 5 en 6) huisvest de kmo’s die aan de bodem van hun financiële reserves zitten. Het gaat hier over 33,8 % van de kmo’s (eind 2022).
In de rij bovenaan (segmenten 7, 8 en 9) zitten de kmo’s met voorlopig nog ruim voldoende reserves….”

Als we dit goed lezen heeft eind 2022 ongeveer

-33,8 % geen reserves meer,

-29,2 % van de kmo’s dringend behoefte aan een kapitaalsinjectie.

Dus: 61% van de KMOs’ heeft ofwel behoefte aan een kapitaalsinjectie of geen reserves meer.

‘t is dus veel erger?

Of begrepen we het niet helemaal?

Of toch niet (2)?

Als we nader kijken gaat het bij Graydon alleen over “kmo’s (t.e.m. 49 werknemers) in Vlaanderen”, zoals blijkt zelfs uit de site van Unizo (https://www.unizo.be/nieuws-pers/kmo-rapport-bijna-een-derde-van-de-vlaamse-kmos-zit-door-financiele-reserves) … maar Unizo noemt het wel “Een visuele voorstelling van de financiële situatie bij zelfstandigen en kmo’s volgens de ninegrids van Graydon”. Waar haalt Unizo dat?

Of toch niet (3)

De Unizo-website noemt het dus duidelijk “zelfstandigen en kmo’s”.

Hoe noemen andere bronnen het bestudeerde segment?

-madein.be, BELGA, HBVL en HLN noemen het Vlaamse kmo’s (eenmanszaken tot en met 49 werknemers); dat is duidelijk iets anders dan “zelfstandigen en kmo’s”;

– Unizo-topman Danny Van Assche noemt het in business-AM KMO-ondernemers; dat is duidelijk iets anders dan “zelfstandigen en kmo’s”;

-het Nieuwsblad noemt het “Vlaamse kmo’s (eenmanszaken tot en met 49 werknemers)”; dat is duidelijk iets anders dan “zelfstandigen en kmo’s”;

-Trends vermeldt kmo’s; dat is duidelijk iets anders dan “zelfstandigen en kmo’s”;

-Graydon Creditsafe vermeldt ofwel ondernemingen, ofwel kmo’s ofwel in de details “Belgische jaarrekening publicerende ondernemingen”; dat is duidelijk iets anders dan “zelfstandigen en kmo’s”;

-Buursuper vermeldt “kmo’s”; dat is duidelijk iets anders dan “zelfstandigen en kmo’s”;

-DeStandaard vermeldt “kmo’s”; dat is duidelijk iets anders dan “zelfstandigen en kmo’s”;

-DETIJD vermeldt KMO’s; dat is duidelijk iets anders dan “zelfstandigen en kmo’s”;

-….. .

Alle andere bronnen, buiten de Unizo-website, stellen dat het om KMO’s gaat (al dan niet met personeel).

Alleen de UNIZO-site vermeldt “zelfstandigen én KMO’s”?

Of toch niet (4)?

We hebben prima facie geen idee van waar de onderliggende data komen. Dus gingen we op zoek.

Wat blijkt? De data komen volgens Eric Van den Broele, Director Research and Development GraydonCreditsafe uit de volgende bron: de jaarrekeningen. “Volgens de klassieke analyse bevindt zich slechts een minderheid van de bedrijven in woelig water (de linkse kolom). Maar voor een diepere analyse moeten we naar de rijen kijken. Daarin tonen we aan in welke mate bedrijven overschot hebben die ze kunnen gebruiken om schokken op te vangen. We gaan hiervoor uit van de jaarrekeningen van 2021 die grotendeels de afgelopen maanden werden gepubliceerd. We vertrekken dus van schokreserves waarover onze ondernemingen begin 2022 beschikten…. “.

Uit hun bronnen blijkt dat het gaat om data die komen uit “Belgische jaarrekening publicerende ondernemingen”.

Wie wat afweet van jaarrekeningen weet dat evenwel niet iedereen een jaarrekening moet neerleggen. Moeten geen jaarrekening neerleggen (tussen haakjes geven we de bron weer hiervan – het nummer verwijst naar de genummerde bronnen):

-natuurlijke personen die handelaar zijn (1);

-zelfstandig ondernemers (2);

-freelancers (2);

-eenmanszaken (2, 3);

-maatschap (4);

-kleine ennootschappen waarvan de vennoten onbeperkt aansprakelijk zijn: vennootschappen onder firma, gewone commanditaire vennootschappen, coöperatieve vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkheid (1, 3);

-grote vennootschappen waarvan de vennoten onbeperkt aansprakelijk zijn, indien geen enkele vennoot een rechtspersoon is (1, 3);

-landbouwvennootschappen (1, 3);

-ziekenhuizen voor zover zij niet de vorm hebben aangenomen van een handelsvennootschap met beperkte aansprakelijkheid of van een grote of zeer grote vzw (1, 3);

-beroepsfederaties, scholen en instellingen voor hoger onderwijs voor zover ze niet de vorm aangenomen hebben van een grote of zeer grote vzw (1).

Kortom, dat zijn heel wat uitzonderingen.

Maar vooral onthouden we: zelfstandigen leggen dus geen jaarrekening neer.

Onze vragen zijn dus: als zelfstandigen geen jaarrekening neerleggen,

-hoe weet men dan of ze dringend een injectie nodig hebben?

-hoe weet men dan of ze door hun reserves zitten?

Dat kan men alleen weten als men bijvoorbeeld een representatieve steekproef doet.

Maar in de bijdrage van UNIZO op haar site is er geen sprake van een steekproef.

Dat is wel het geval in de basisstudie, waar men spreekt van een tweede bron, met name een studie van een aantal ondernemers in een zgn. AiO-traject; zulk traject duurt gemiddeld twee tot vier maanden en bavat o.a. het invullen van twee scans alsook BIATs (die de impliciete persoonlijk van de ondernemer meet) Sinds de start van AiO in 2016 hebben honderden ondernemers uit Vlaanderen deelgenomen aan dit traject. ..;” .

Drie belangrijke limieten zijn er bij dit onderzoek (wij citeren de studie):

-“… Voor het samenstellen van het databestand beperken we ons tot de eerste 510 deelnemers aan AiO …. (meer recente data werden nog niet verwerkt),

– “…en voor onze uiteindelijke steekproef houden we alleen rekening met de gevallen waarvoor de resultaten van het schokbestendigheidsmodel van Graydon beschikbaar zijn. Dit geeft ons een finale steekproef van 268 ondernemers waarvoor we op zoek kunnen gaan naar mogelijke verklaringen – zowel op het niveau van de onderneming als op het niveau van de ondernemer – voor de schokbestendigheid van KMO’s..”;

– “…alvast een waarschuwing op zijn plaats: onze steekproef is allesbehalve aselect. Integendeel: het is zeer waarschijnlijk dat ondernemers die zich voor AiO melden over nietrepresentatieve kenmerken beschikken. Helaas is het voor ons echter onmogelijk te weten welke kenmerken dat zouden zijn. Hiermee moet bij de interpretatie van de bevindingen derhalve rekening worden gehouden…”.

De conclusie is duidelijk rond de tweede bron:

-ze is niet representatief;

-ze is beperkt tot ondernemingen die in het Graydon model zitten, dus …. KMO’s met jaarrekeningen.

Zelfstandigen zitten er dus toch niet bij?

Conclusie

Noch in de eerste studie van Graydon, noch in de tweede studie van Unizo en anderen vonden we een bevestiging van een studie of representatieve steekproef op “zelfstandigen” waar de conclusie ook over de reserves van zelfstandigen kan worden op gebaseerd.

UNIZO verbreedt dus de conclusie van de studie naar haar achterban van zelfstandigen, zonder dat de studie die ook maar bestudeerde?

Objectieve cijfers, gevolgd door veralgemeningen, opiniëring en beleidspleidooien blijven vaak niet meer dezelfde objectieve cijfers.

Als zelfstandige zijn wij maar al tevreden dat we ook naar aanleiding van dit “VOKAATJE” (een VOKA-slippertjes) vaststellen dat niet zomaar iedereen onze reserves kan zien, meten en weten. De privacywetgeving en de ondernemingswetgeving zorgen daar immers al jaren voor.

Bronnen:

Niet genummerd

Emmanuel Van Brussel, 3 op de 10 kmo’s door hun reserves heen: “Ondernemers trekken er liever zelf de stekker uit, dan dat ze failliet gaan”, in https://businessam.be/stopzettingen-kmo/?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=midday_brief_misschien_hem_daar_eens_aan_herinneren_misdadige_amnestie_duizend_keer_zoveel&utm_term=2023-02-17, donderdag 16 februari 2023, 16:17.

https://kbs-frb.be/nl/zoom-barometer-van-de-verenigingen-2022

https://www.kenniswest.be/file/publication/144770/144773/2020%20Barometerver%20Nl%201?v=3

https://kbs-frb.be/nl/barometer-van-de-verenigingen

https://www.hln.be/economie/unizo-bijna-derde-van-kmo-s-zit-door-reserves-huidige-indexering-van-lonen-is-acuut-probleem~a3b68448/