De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

‘Ons reïntegratiebeleid verheft onwillige langdurig zieken onterecht tot de norm’
Opinie -

‘Ons reïntegratiebeleid verheft onwillige langdurig zieken onterecht tot de norm’

woensdag 10 februari 2021 12:25
Spread the love

 

Het aantal werknemers dat langdurig arbeidsongeschikt is dreigt in ons land tegen einde 2021 op te lopen tot 500.000. Hoog tijd voor een nieuwe aanpak vindt arbeidseconoom Stijn Baert. Reïntegratie moet daarin een van de drie pijlers worden. Op dat vlak loopt het volgens hem nog te vaak fout en dat ligt kennelijk alleen aan werknemers die weigeren mee te werken aan de reïntegratieprocedure. Daarom moeten we zieke werknemers minder mild benaderen en meer “aanklampend” begeleiden. Exacte cijfers over hoeveel langdurig zieken weigeren mee te werken aan hun reïntegratie geeft Baert niet. Daardoor wekt hij de indruk dat langdurig zieken massaal frauderen. Zijn betoog houdt zo de clichés over langdurig zieken in stand en ondergraaft de kansen op een geslaagd reïntegratiebeleid.

Als gewezen vakbondsmedewerker heb ik tal van werknemers bijgestaan tijdens hun periode van arbeidsongeschiktheid. Mijn taak bestond erin hen door de reïntegratieprocedure te gidsen en te zorgen dat alles arbeidsrechtelijk in orde was. In die hoedanigheid heb ik gezien welke obstakels langdurig zieken moeten overwinnen en dat als reïntegratie niet lukt dat lang niet alleen aan de werknemer ligt. Helaas wordt daar zelden aandacht aan besteed in het debat over reïntegratie.

Huzarenstuk

Op papier lijkt zo’n reïntegratieprocedure strak en simpel. Alle stappen zijn netjes uitgeschreven en de mogelijke uitkomsten van de procedure worden duidelijk opgesomd. In de praktijk blijkt die procedure toch een stuk complexer te zijn. De verschillende betrokken partijen hebben elk hun eigen expertise, maar niemand is echt vertrouwd met de andere aspecten van het verhaal. Een behandelende arts kan zeggen wanneer de patiënt in staat is om het werk te hervatten, maar is vaak onvoldoende op de hoogte van welke stappen moeten doorlopen worden om de werkhervatting arbeidsrechtelijk te regelen. Om nog maar te zwijgen over wat er allemaal moet gebeuren om een goedkeuring te krijgen van de mutualiteit.

Als herstellende werknemer sta je daar dan: tal van vragen en niemand die ze allemaal kan beantwoorden. Je moet zelf alle informatie bij elkaar zien te sprokkelen en er vervolgens wijs uit proberen te raken. Dat alles vraagt natuurlijk tijd en energie die je eigenlijk in je herstel zou moeten steken.

Weigerende werkgevers

Zo’n werkhervatting is hoe dan ook een klein huzarenstuk, zelfs als alle betrokken partijen vlot meewerken. Maar dat is uiteraard lang niet altijd het geval en dat ligt niet alleen aan de werknemer. Werkgevers kunnen zelf de reïntegratie relatief eenvoudig tegenwerken. Als de werknemer nog niet in staat is om zijn oude job voltijds of in dezelfde vorm te hervatten, wordt de werkgever verondersteld aangepast werk te voorzien door het uurrooster aan te passen of het takenpakket te verlichten. Een werkhervatting vraagt dus ook een inspanning van de werkgever en niet elke werkgever is bereid om die inspanning te leveren.

Geen aangepast werk voorzien is niet altijd een blijk van slechte wil. Soms – zeker binnen kleine ondernemingen – is het gewoon niet mogelijk. Maar werkgevers die weigeren mee te werken aan reïntegratie is een fenomeen dat onderbelicht blijft in het debat. Ook professor Baert besteedt er in zijn voorstel geen aandacht aan. Daarmee mist hij de kans om tegengas te geven in het debat over langdurige arbeidsongeschiktheid en om enkele vooroordelen over langdurig zieken te ontkrachten.

Wantrouwen en onbegrip

Die vooroordelen wegen niet alleen op wie langdurig ziek is, ze bemoeilijken ook de dialoog tussen werkgever en werknemer. Vooroordelen die zo dominant zijn in een samenleving zullen ook leven onder werkgevers. Tijdens een gesprek over een eventuele werkhervatting hangen ze dan ook vaak als een schaduw over werkgever en werknemer. De werkgever die overstelpt wordt met verhalen over frauderende werknemers zal zich afvragen of zijn werknemer wel echt ziek is. De werknemer die dagdagelijks verweten wordt een profiteur te zijn, zal zich afvragen of zijn werkgever daar ook zo over denkt. Als beide partijen uitgaan van het worst case-scenario start de dialoog over werkhervatting in een sfeer van wantrouwen en onbegrip.

Een reïntegratiebeleid kan alleen succesvol zijn als het vertrekt vanuit wederzijds vertrouwen tussen werkgever en werknemer. Het beleid vanuit de overheid moet een voedzame bodem bieden voor dat vertrouwen. Maar als dat beleid onwillige werknemers tot de norm verheft en tegenwerkende werkgevers buiten schot laat, is een klimaat van vertrouwen weinig waarschijnlijk. Het valt dan ook te verwachten dat het aanklampend beleid dat Stijn Baert voorstelt niet zal leiden tot structurele veranderingen. Hoogstwaarschijnlijk zullen langdurig zieken gewoon van de ene statistiek naar de andere verhuizen zoals we dat ook bij langdurig werklozen hebben gezien. In de tussentijd komen ze geen stap dichter bij de arbeidsmarkt.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!