Update 30 juni 25: summary in English. Mijn beschouwing over oorlogsethiek zoals ze is verschenen in Knack van deze week, dd. 18 juni 2025 in de rubriek Het laatste woord.

Oorlogsethiek

Jonathan Holslag beschrijft in Knack van 11 juni in zijn stuk “Drones” heel nuchter de realiteit wat nieuwe wapens betreft: drones en de manier waarop zij worden ingezet te land, in zee, in de lucht en zelfs onder de grond. Drones met artificiële intelligentie, zo vindt Holslag, zijn gewoon de volgende evolutie in een beweging naar meer slagkracht, op verdere afstand, die al meer dan een eeuw aan de gang was. Persoonlijk vind ik onbemande wapens die hun doel kiezen en beslissen te doden op basis van algoritmes immoreel. Moet de soldaat niet bewust de verantwoordelijkheid blijven opnemen voor zijn dodende acties? Want het kan vandaag: vijandelijke soldaten doden vanuit je stoel in je bunker. In die zin is er in onze tijd wél sprake van een revolutie. Het doden overlaten aan apps is de volgende stap.

Dat lijkt mij heel onethisch, onfatsoenlijk zelfs. Ook in oorlog moeten wij de ethiek bewaken. Doden mag geen bandwerk worden. De traditionele ridderlijkheid en ‘ruiterlijkheid’, een woord dat op grootmoedigheid duidt en uit de tijd stamt van soldaten en ridders te paard, een deugd die in het strijdperk traditioneel hoog in het vaandel werd gedragen, mogen we niet als vulgaire straatvechters achter ons laten. Het moment waarop een soldaat een vijand die smeekt om zijn leven, in een ondeelbaar moment als medemens ziet, en uit grootmoedigheid spaart: het zou toch uit moreel en menselijk oogpunt te betreuren zijn mocht dat verloren gaan? Als de grote rampen voor de mens niet onafwendbaar blijken, moeten we misschien maximaal ruimte geven aan La Petite Bonté. Zoals die is beschreven in Leven en Lot door Vasili Grossman, filosofisch is uitgewerkt door de Frans-Joodse ethicus Emmanuel Levinas en bij ons is gepopulariseerd door ethicus Roger Burggraeve en publiek psychiater Dirk De Wachter.

Jonathan Holslag is vaak briljant, maar hij verwaarloost in zijn analyses geregeld het ethische aspect.

———-

Update: English Summary

On Substack  E. Munk makes a critical remark in addition to the article by Lawrence Freeman of June 29 (on Drone Warfare) about the possibility of being killed by drones when one makes a phonecall.

This debat offers me the possibility to make my own statement on the issue of AI drone warfare in English. First I quote the remark.

“During the ‘War Against Terror’, I was told that you could become a target for assassination if you called certain phone numbers in Afghanistan. Those who called were considered terrorists and killed by drone attacks. But what if someone called such a number by mistake?”
—————————————————————————————————

There is a serious problem with AI automized killing (by drones) indeed. I published a reader’s letter on this issue of War Ethics in the Flemish weekly Knack last week (June 18th). In a nutshell, this is what I wrote. – Leaving the killing to apps is not ethical, even not decent. Killing ennemy should not become “band labour” like in factories. The decisive moment when you could kill an ennemy, but you see the human equal in his eyes, and you spare the man, should not be left behind us. “Chivalry” is a word that was created in the times soldiers rode horses, it implies grace and magnanimity in certain circumstances. These values have been in use in the traditions of warfare for a very long time; we ought not to give them up just like that. What soldiers do on the frontline should remain different form vulgar street fighting.