Banksy, wellicht ‘s werelds bekendste graffitikunstenaar, kondigde eerder deze maand aan dat hij de opbrengst van verkoop van honderdvijfenzeventig afdrukken van zijn werk ‘Choose Your Weapon’, goed voor 80.000 Britse pond, zal doneren aan de Russische kunstgroep Voina waarvan twee van de leden momenteel gevangen zitten in Sint-Petersburg en anderen op de vlucht zijn.

Voina (?????), Russisch voor oorlog, is een radicale kunstgroep die het Russische establishment uitdaagt over belangrijke politieke kwesties zoals haar houding tegenover homofobie, ras en totalitair staatsoptreden. Dit door middel van gedurfde, schaamteloze en provocerende acties en performances.

Paleisrevolutie en arrestaties

Oleg Vorotnikov en Leonid Nikolayev, twee leden van de groep, werden vorige maand in Moskou aangehouden en aangeklaagd in verband met het anti-corruptieprotest dat plaatsvond onder de naam ‘Paleisrevolutie’, afgelopen september in Sint-Petersburg.

Leden van Voina kantelden tijdens het protest meerdere politieauto’s in het centrum van de stad op hun kop. Ze riskeren een gevangenisstraf die kan oplopen tot zeven jaar voor het “aanzetten tot haat en vijandigheid tegenover een sociale groep”, namelijk de politie.

Alex Plucer-Sarno, de groep’s belangrijkste ideoloog, vluchtte vorige maand naar Estland nadat hij getipt werd dat de politie op het punt stond hem te arresteren. Andere groepsleden zijn eveneens voortvluchtig.

Alex Plucer-Sarno wordt het organiseren en leiden van een criminele organisatie ten laste gelegd. Waarop een gevangenisstraf tussen twaalf en twintig jaar staat.

De politie beweert dat de groep voor duizenden euro’s schade heeft aangericht. Rusland’s hechte kunstgemeenschap noemt de beschuldigingen echter buitensporig en roept op tot de vrijlating van de gearresteerde leden van de groep.

De anarch-punk kunstgroep Voina tijdens een ‘wake voor de absurdistische poëet Dmitry Prigov’ in de Moskouse metro.

Structuur en filosofie

In een interview verklaart Alex Plucer-Sarno dat in het midden van de groepsstructuur momenteel een ondoordringbare gevangenismuur staat. Desondanks blijft hij mediakunst, concepten en teksten publiceren.

Natalia Sokol, groepscoördinatrice op de vlucht, stelt dat de basis van de structuur van Voina gefundeerd is in de complete gelijkwaardigheid tussen de activisten en de toegankelijkheid van de groep voor nieuwe leden. Ze omschrijft Voina als een anarch-punk kunstgroep.

Elke activist in de groep heeft zijn eigen filosofie. Op politiek vlak sympathiseert Voina met anarchisten, socialisten, links-radicalen in het algemeen. Maar de leden zijn in de eerste plaats kunstenaars – geen politici of filosofen.

Ze gebruiken hun artistieke methoden om de ouderwetse, repressief-patriarchale symbolen en ideologieën te vernietigen.

Voina maakt deel uit van het linkse kunstfront dat als doel heeft het krachtige, politieke kunstprotest te revitaliseren. De kunstgroep strijd tegen het socio-politieke obscurantisme en de rechtse reactie of, anders gezegd, het rechts conservatisme.

Voor Voina is het anarchisme met gans het utopisch karakter van haar ideeën de enige samenhangende, eerlijke, onbevreesde kracht.

Hedendaagse kunst en mensenrechten

Plucer-Sarno is duidelijk: kunst is in de eerste plaats een manier van denken, de mogelijkheid om de wereld te aanschouwen vanuit een volledig nieuw gezichtspunt. Evenzo de mensenrechten, die ronduit worden verkracht en gekruisigd over gans de wereld opdat we d’r in stilte afstand van zouden doen.

Vanuit zijn cel laat Oleg Vorotnikov weten dat vandaag de dag vernieuwende kunsttaal het enige instrument is om de xenofobe nonsens en chaos te begrijpen. Voina toont het aangezicht van deze gekke wereld. En dwingt de wereld er naar te kijken en ervan te gruwen.

Neuk voor de troonopvolger Kleine Beer!

Zo toonde de orgie/performance ‘Neuk voor de troonopvolger Kleine Beer!’ (Medvedev’s familienaam is afgeleid van het Russisch voor beer: ???????, fonetisch: medved, nvdr) in het Staatsmuseum voor Biologie, aan de vooravond van de presidentsverkiezingen, het portret van pre-electoraal Rusland, waar iedereen figuurlijk met iedereen het bed indook.

Lul tegenover de gebouwen van de geheime dienst – the making of.

Lul tegenover de gebouwen van de Russische geheime dienst

Volgens Leonid Nikolayev is de taal van Voina’s kunst de enige die de groeiende rechtse reactie kan weerstaan.

Toen Voina’s ‘Lul’ op de Liteyniy-brug – 65 meter hoog, 26 meter breed, 4 ton zwaar – dreigend steeg voor de ramen van het huidige FSB- en ex-KGB-hoofdkwartier konden de autoriteiten dan ook geen ander antwoord vinden dan de kunstactivisten aan de hand van valse beschuldigingen te arresteren.

De ideeën achter enkele van Voina’s concepten

Paleisrevolutie

Voor Leonid Nikolayev is het klaar en duidelijk, het belangrijkste is dat kunstenaars eerlijk zijn en geen compromissen sluiten. In Rusland worden mensen aangezet tot foltering en executies – de gevangenissen puilen terug uit met andersdenkenden. Xenofobie en homofobie heerst.

Een nieuwe slavenmaatschappij wordt uitgebouwd. Politieagenten slaan en doden mensen. En daar is Voina – tijdens de actie ‘Paleisrevolutie’ politiewagens op de kop aan het zetten als artisiteke hervorming van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Ter nagedachtenis aan de Decembristen – geschenk voor Yuri Luzhkov

Tijdens de viering van het ontstaan van Moskou ging het Voinacollectief Moskou’s grootste warenhuis binnen. In de afdeling met verlichting organiseerde ze de executie door ophanging van drie Centraal-Aziatische arbeidsmigranten, één jood en één homoseksueel.

De lynchpartij werd als cadeau aangeboden aan burgemeester Luzhkov die volgens Voina een beleid van misantropie, rascisme, homohaat en mensenrechtenschendingen voert.

De actie was eveneens een verwijzing naar de ophanging van de vijf revolutionaire, Russische decembristen op 25 juli 1826. Vandaar de naam ‘Decembristenherdenking’ voor de actie. Dit om de Russen te herineren aan de libertaire ideeën van ‘s lands eerste revolutionairen.

Voina’s rechtbankconcert

Toen de prominente curator Andrej Yerofeyev was beschuldigd van het aanzetten tot etnische en religieuze haat en “belediging van de menselijke waardigheid” en voor de rechtbank werd gebracht voor het organiseren van de tentoonstelling ‘Verboden Kunst’, die over censuur handelde en waarin op andere tentoonstellingen van het voorgaande jaar weggecensureerde werken werden getoond – zoals bewerkte afbeeldingen van Jezus met het hoofd van Mickey Mouse of het hoofd vervangen door een medaille van de Orde van Lenin – verstoorde het Voinacollectief de rechtszitting door het brengen van het nummer “Alle flikken zijn klootzakken” midden in de rechtszaal.

Het idee was simpel, de uitvoering eerlijk en compromisloos.

Activisme en radicale kunst in Rusland

Voor Voina is hedendaagse kunst in de eerste plaats kunstactivisme en niet de hopen kunstafval die in galerijen wordt bewaard. Vandaag is activisme de enige radicale, linkse kunst. Welke Voina tracht te doen herleven in Rusland, maar ook in de rest van de wereld.

Het is belangrijk om weten dat er geen andere radicale kunst in Rusland te vinden is, behalve deze van een tiental kunstactivisten.

Plucer-Sarno stelt dat anarch-kunstactivisme de enige krachtige activiteit is in Rusland.

Tegenwoordig – nu zelfs de hoop op democratie in Rusland in duigen ligt – is het schilderen van bloemen of katten of het maken van elke andere “zuivere” kunst een gebrek aan socio-politieke inhoud en een ondersteuning van het rechtse regime, volgens hem.

Anarchistische skull and bones geprojecteerd op het Russische parlementsgebouw.

Anarchisme, met haar symbool de Jolly Roger, een doodshoofd met gekruiste botten, moet de Russische overheidsgebouwen innemen.

Dat deed Voina symbolisch met een vijftig meter grote laserprojectie op het Russisch parlementsgebouw die bijna gans de voorgevel bestreek.

Arrestaties met bruut geweld

Oleg Vorotnikov en Leonid Nikolayev werden gearresteerd zonder aanhoudingsbevel in ware Stalinstijl. De kunstenaars werden geboeid en met plastic zakken over het hoofd, in een tien uur durende rit, liggend op de bodem van een minibus van Moskou naar Sint-Petersburg vervoerd. Tijdens de rit werden ze herhaaldelijk geschopt.

Mensenrechtenwaarnemers die Oleg Vorotnikov twee weken na de arrestatie konden bezoeken stelden nog steeds meerdere bloeduitstortingen vast in en rond hoofd en nieren.

Banksy – Choose Your Weapon

Linken:

• Free Voina
• meer documentatie, foto’s en video’s omtrent Voina’s artivism (actiedagboek van Alex Plucer-Sarno)
• Voina (Wikipedia)
• Banksy (Wikipedia)

I want you to support the war! Free Voina!