Prof.em. Luc Reychler doorbreekt de stilte, die al veel te lang heerst omtrent Syrië, op deze blog. Tijdens het intensieve werk aan zijn nieuwe boek “Time for Peace” geeft hij ons interessante input om het drama in Syrië te benaderen. Wat niets in de weg staat (zeker ideologische en politieke discussie niet), is onze solidariteit met NGO’s die, ook clandestien, humanitaire hulp bieden aan de noodlijdende Syrische bevolking. Onze eigen kwalitatieve media tonen ons regelmatig beelden. Naast het leed van deze bevolking kijken kunnen we dus niet. Het consortium 1212 https://www.1212.be/nl/ biedt alle Belgen nu een kans om de Syrische bevolking te helpen, door de humanitaire hulp vanuit ons land een stevige financiële input te geven op het rekeningnummer B19 0000 0000 1212.
Wat me nog het meest verbaast is dat 15 maart 2013, de tweede verjaardag van de Arabische lente in Syrië, weinig aandacht gekregen heeft bij De Wereld Morgen en de Nederlandstalige media in het algemeen. Meer nog, in Franstalig Brussel en de ULB wordt sinds september vorig jaar intensief samengewerkt met Syrische cineasten en activisten die politiek asiel gekregen hebben in Frankrijk, Duitsland en België. Samen zetten ze vanuit Europa hun vreedzame revolutie verder, blijven nauw in contact met hun vrienden, collega’s in (en rond Syrië) en hun familie, waarvan sommigen vermoord, verdwenen, gevlucht of opgepakt zijn. Niettegenstaande dit leed vinden ze, vooral bij mekaar, de kracht om in Europese instellingen te lobbyen, de stilte en het defaitisme omtrent de gruwel in Syrië te doorbreken en de publieke opinie te informeren. Ik heb de kans gekregen om deze mensen te ontmoeten. Vooral hun geduld, hun doorzettingsvermogen, hun kracht en inzicht raakte me diep.
Hoe gruwelijk het militaire geweld ook is dat het Syrische regime tegen de eigen burgerbevolking ontplooit, de wil om openlijk na bijna 45 jaar bloedige dictatuur in Syrië een humane samenleving te eisen is bijzonder sterk. Hierdoor heeft de bevolking met de politiestaat Syrië, waar in een paranoïde sfeer iedereen, iedereen controleerde en zelfs de muren oren hadden, definitief afgerekend. In deze oorlog helpen vele Syriërs mekaar over de etnische en religieuze grenzen heen. Zelfs al worden de Syrische burgers dagelijks vanuit de lucht door hun eigen regime gebombardeerd, praten en communiceren ze openlijk met mekaar. De controle over het denken van de eigen burgers is het Syrische regime voor eeuwig kwijt. Dat is alvast een onomkeerbare overwinning van een vreedzaam protesterende bevolking tijdens de Arabische lente, die op 15 maart 2011 in Syrië ontwaakte. Dit verzet moeten we een bevrijdingsstrijd (en –beweging), een revolutie “pur sang” van een onderdrukte bevolking tegen de dictatuur noemen, in plaats van een burgeroorlog. Bovendien zijn het jongvolwassenen die het voortouw in deze Arabische lente genomen hebben. Zij zijn de derde generatie die moet leven onze de dictatuur van het Assadregime. En het is deze derde generatie, de milleniumgeneratie die er definitief komaf mee gemaakt heeft. Helaas is een fractie van deze milleniumjongeren (ook bij ons) in de ban geraakt van de radicale islam en vecht een eigen strijd uit die hen “zogezegd en geschreven” beloont met het martelaarschap in het hiernamaals. Ik ben bovendien ongerust over onze eigen milleniumgeneratie die nu met duizenden het hoger onderwijs en de universiteiten instromen. De auditoria zijn zelfs te klein geworden. Zij plukken nu nog de vruchten van de verzorgingsstaat. De kans om verder te studeren krijgen de meesten in de schoot geworpen. Waar blijft hun verontwaardiging over de gruwelijke oorlog in Syrië en hun solidariteit met de Syrische bevolking en hun leeftijdsgenoten? Debatteren ze erover tijdens de lessen, tijdens het eten of op café? Informeren ze zich of blijft het allemaal “ver van hun bed”.
Van 14 tot 17 september 2012 organiseerde Bozar en Cinematek de Syrische filmdagen “Cinema in opstand”. Simone Susskind (Europarlementslid voor PS) nam samen met de directrice van De Hallen van Schaarbeek en de directeur van Cinematek hiervoor het initiatief. Een weekend lang kregen we een zeer doortastend beeld met documentaires, fictie en animatiefilms uit het door oorlog en dictatuur verteerde land. Niettegenstaande Osama Mohammad, één van de meest geëngageerde filmmakers, op donderdag 13/9/2012 geïnterviewd werd in De Morgen, waren we met slechts een handvol Vlamingen aanwezig. Op zondag 16 september stapten we allemaal samen op in een mensenketting naar het Luxemburgplein om de Europese Unie aan te porren de stilte omtrent Syrië te doorbreken.
Hierbij verwijs ik ook naar de reportages die Pieter en Xander Stockmans samen met hun Syrisch-Palestijnse vriend Majd Khalifeh reeds maakten over de humanitaire crisis bij Syrische vluchtelingen in Turkije, Jordanië en Libanon. Hun reportage werd bovendien vertoond op Canvas in een reeks over de Arabische lente van Rudy Vranckx. Tijdens dit filmweekend werd door Osama Mohammad 15 maart 2013 aangekondigd als wereldwijde actiedag ter herinnering aan de tweede verjaardag van de Arabische lente in Syrië.
De Syrische activisten kregen de steun van Père Paolo. Paolo Dall’Oglio is een Italiaanse jezuïet die reeds 30 jaar woont en werkt in een oude abdij ten noorden van Damascus, die hij bovendien restaureerde. Hij engageerde zich al die jaren voor interreligieuze dialoog en werd om die reden in de zomer van 2012 het land uitgezet. De Libanese Ziad Majed, docent aan een Parijse universiteit speelde een actieve rol tijdens dit filmweekend als tolk en intermediair voor de Syriërs, die nog moeten wennen aan het spreken voor publiek. Bovendien maakte hij als politicoloog een diepgaande analyse van het gruwelijke drama in Syrië. Hij vroeg zich terecht af waar de solidariteitsacties blijven voor de Syrische ontvoogdingsstrijd, vooral bij hen die in Europa de strijd van de Palestijnen omarmen. Ziad Majed publiceert sinds de start van de Arabische lente regelmatig op de website van Mediapart (Paris) http://www.mediapart.fr/search/apachesolr_search/ziad%20majed?filters=uid%3A173899
Een initiatief naar het Nobelprijscomité dat Simone Susskind nam n.a.v. dit filmweekend is helaas stilgevallen met iets meer dan 4.000 handtekeningen. http://www.givethenobelpeaceprizetothesyrianpeople.net/
Tenslotte vind ik het zeer jammer dat het MOOV-festival geen van deze Syrische films in de programmatie heeft opgenomen.
Op dinsdag 22 januari 2013 organiseerde Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Amnesty International, Broederlijk Delen en Pax Christi ism. De Morgen en de KVS te Brussel een avond met Syrische activisten. Brigitte Herremans en Pieter Stockmans zijn hiervan de initiatiefnemers. Syrië-onderzoekers van A.I. en oorlogsjournalisten gaven een indringend beeld over de oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen door het Assadregime. Deze schendingen worden ook gepleegd door gewapende verzetsgroepen, maar het is vooral de systematische en doelbewuste slachting onder de burgerbevolking door de luchtbombardementen van het Syrische leger die deze oorlog zo gruwelijk maakt. Dit werd deze week uitgebreid gedocumenteerd door Human Rights Watch in een nieuw rapport.
http://www.guardian.co.uk/world/video/2013/apr/11/syria-human-rights-watch-video
http://www.hrw.org/sites/default/files/reports/syria0413webwcover_1.pdf
Een ander rapport van de Britse organisatie Action on Armed Violence http://aoav.org.uk/ stelt dat Syrië de fakkel overgenomen heeft van Irak als het land met het meest explosieve geweld ter wereld op dit moment. http://www.guardian.co.uk/world/2013/apr/12/civilian-casualties-explosive-weapons.
Bovendien gaan Shabihamilities, vaak in het kielzog van luchtbombardementen en operaties van het regimeleger zeer moorddadig te werk tijdens slachtpartijen onder de burgerbevolking. We kennen allemaal de slachtpartij van Houla, dankzij het onderzoek van een VN-team en de internationale reportage hierover die Rudy Vranckx toonde op 20/10/2012 (Canvas).
Burgers in Aleppo die dagelijks de frontlijn oversteken om te gaan werken, verdwijnen, worden geëxecuteerd door het regime en nog steeds geboeid aan handen en voeten in de rivier gegooid. Ze drijven dood terug naar huis en worden in rebellengebied in Aleppo uit het water gehaald.
Die dag maakte Dirk Eelen zijn tentoonstelling “Syria as seen on Youtube” (op 8-10/2/2013 in “the egg” in Brussel) bekend: een reeks aangrijpende olieverfschilderijen die de oorlog in Syrië beklijvend in beeld brengen. De opbrengst gaat naar het Rode Kruis.
Ondertussen werd in Frankrijk de ActionSyrie opgericht en konden we op vrijdag 15 maart 2013 aan het centraal station te Brussel deelnemen aan “une vague blanche”, waar we tegelijk met 1000 deelnemers in Parijs en enkele honderden in andere Franse steden een oproep deden om het geweld en de gruwel in Syrië te stoppen. Alweer bitter weinig Nederlandstaligen verschijnen op het appel. Hier enkele beelden van deze acties in eigen land https://www.facebook.com/Actionsyrie en in Frankrijk http://www.vagueblanchepourlasyrie.org/
15 maart verwijst naar het begin van de Arabische lente in Syrië en de gebeurtenissen in Deraa waar een groepje scholieren jonger dan 15 jaar op 6 maart 2011, na het zien van beelden uit Caïro op Al Jazeera, de Egyptische graffiti kopieerden op de stadsmuren. “Kattekwaad” noemt Jef Lambrecht het op p. 292 in zijn boek “De Arabische revolutie”. Deze jongens, scholieren uit dezelfde familie, werden door de veiligheidsdiensten opgepakt, nadat ze verraden werden door hun eigen leerkrachten, leden van de Ba’athpartij. Ze werden zwaar gemarteld. Eén van hen, Hamza Al Khateeb (slechts 13 jaar), werd dood teruggegeven aan zijn familie.
http://english.the-syrian.com/2012/03/04/children-of-the-syrian-revolution/
http://www.youtube.com/watch?v=YxblrTqpUq4
http://www.youtube.com/watch?v=199FSFPpzUY
De cynische manier waarop de Syrische veiligheidsdiensten “afrekenen” met proteststemmen van burgers, zelfs tieners, wordt hier zeer schrijnend geïllustreerd. Op 18 maart 2011 werd in Deraa met een woelige betoging hierop gereageerd door de bevolking. Er vielen 2 doden. De begrafenis van de scholieren is een aanleiding voor nieuwe demonstraties. Er bestaan uit die periode amateurbeelden van betogingen in Damascus, Homs, Baniyas en Deir ez-zor. Op 23 maart 2011 worden 15 doden geteld in Deraa. Er werd door de ordediensten op de vreedzame betogers geschoten. Tanks van de Republikeinse Garde rollen door de straten. Damascus spreekt van aanvallen door gewapende groepen. Sindsdien is het geweld niet meer gestopt en bovendien steeds intenser geworden.
Ik was zeer verheugd met het programma van het Passa Porta Festival (20-23 maart 2013), dat over de taalgrens heen in Brussel werd georganiseerd en “schrijvers in revolutie” aan het woord liet. http://www.passaporta.be/festival/passa-porta-festival-2013
De Syriër Khaled Khalifa gaf de aftrap op vrijdagavond 22/3 in De Hallen van Schaarbeek. Hij leeft in Damascus en was een maand “writer-in-residence” van Passa Porta te Brussel. Zijn roman “De poorten van het paradijs” (2008), over het conflict tussen de Moslimbroeders en de Ba’athpartij kennen we. Namen ook deel aan het gesprek: de Egyptische Khaled Al Khamissi, De Lybische Ibrahim Al-Koni, de Tunesische Raja Ben Slama en de Algerijnse Boualem Sansel. en hier hoorde ik voor het eerst veel Nederlands bij het publiek. Bovendien werd het volledige programma van dit literaire festival verspreid als bijlage bij De Standaard.
Bij ULB worden regelmatig discussieavonden georganiseerd, helaas beperkt tot een overwegend Franstalig publiek. Behalve een debat op initiatief van een studentenvereniging van UA (11/10/2012) zijn zeer weinig initiatieven gekend aan andere Vlaamse universiteiten. Dit is verontrustend. Op 21 maart 2013 kon ik bij ULB aanwezig zijn op een solidariteitsavond georganiseerd door Syrische en Belgische activisten van ActionSyrie. Ignace Leverreir, Franse ex-diplomaat in de Magreb-Machreq en auteur van een blog bij Le Monde “Un oeil sur la Syrie” maakte een interessante analyse. Een verslag op deze website. https://www.facebook.com/Actionsyrie
Ik kom nu terug naar mijn aanzet voor dit artikel. De dringende noodzaak tot onze volle steun aan het Consortium 1212 voor Syrië. We kunnen niet meer aan de zijlijn blijven zitten. Het minste waar de wereldgemeenschap moet voor zorgen is maximale humanitaire hulp aan de Syrische bevolking. De cijfers kennen we: 70.000 (waarschijnlijk al meer dan 100.000) doden, 4 miljoen ontheemde Syriërs die afhankelijk zijn van humanitaire hulp, 1.300.000 vluchtelingen in de buurlanden Turkije, Jordanië en Libanon. Maandelijks stromen 200.000 vluchtelingen toe. Bovendien werden door het Syrische Observatiecentrum voor Mensenrechten in oktober 2012 bericht over 28.000 vermiste mensen (waarvan 18.000 namen toen gekend waren). En hoeveel Syriërs wegkwijnen in de gevangenissen van het regime weet niemand.
De rode lijn die president Obama vorig jaar trok, wat de inzet van chemische massavernietigingswapens betreft, werd reeds enkele malen overschreven. http://www.lemonde.fr/proche-orient/article/2013/04/13/le-royaume-uni-a-la-preuve-de-l-utilisation-d-armes-chimiques-en-syrie_3159220_3218.html. The Times beschreef dit weekend een onderzoek in de UK waaruit het gebruik van deze wapens blijkt. Het Syrische regime wil dan toch geen team van de VN toelaten om dit ter plekke in Aleppo, in Damascus en in Homs te gaan onderzoeken. Het Syrische regime maakt er dan weer geen geheim van om openlijk clusterbommen en Scudraketten te gebruiken.
Ik sluit af met de woorden van Kofi Annan over de Syrische president Assad: “Een moderne leider zou het niet in zijn hoofd halen om zich aan zulk wangedrag te bezondigen.”…..”Door de voorbije jaren vaak in de streek te werken, merk je dat er een sterke transformatie in de regio aan de gang is, die niet gestopt kan worden. Ik heb de leiders in de regio aan een Afrikaans spreekwoord herinnerd: “de wind kun je niet wenden, dus wend dan maar het zeil.” Ze moeten de hervorming en veranderingen omhelzen.” (interview in Knack 19/12/2012 en “Interventies: een leven met oorlog en vrede” recente boek van Kofi Annan).
Hiervoor is de Syrische president blind en doof. Daardoor is hij verveld tot een tribale krijgsheer, nog slechts in dienst van zijn eigen elitaire clan en familie, de militaire junta en corrupte zakenlui.
Miep Brackeva
Leerkracht secundair onderwijs
Antropoloog
