De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

‘Ontvetting’ openbaar bestuur: veel geblaat, weinig wol

vrijdag 10 oktober 2014 14:26
Spread the love

Een overlevingspakket voor
Jan Jambon, Steven Vandeput en Alexander De Croo

“Wie de ouderdom niet eert is geen ministerpost weerd”, een kwart
van
 de diensten FOD en Sociale Verzekering zal deze legislatuur
afvloeien,
enkel 1 op 5 van wie met pensioen gaat zal vervangen worden. Is de
oudere werknemer quantité négligeable, die toch niets uitricht?


DeWereldMorgen.be
  
DeWereldMorgen.be

Federaal Openbaar Bestuur is 8,3% van de publieke
dienstverlening
en men doet alsof hierlangs het ‘overheidsbeslag’ ontvet zal worden,
in feite is 49,8% van alle loontrekkende tewerkstelling publieke
tewerkstelling, het vormt de ruggengraat van de economie die België
daarbij door de crisis geloosd heeft, en daar wordt amper aan geraakt.
 

Wat en wie vinden we terug onder de noemer
Openbaar Bestuur, dat opgevet bestuur dat geldverslinding koppelt
aan inefficiëntie.Wat is de kern van het ‘overheidsbeslag’
waar zoveel om te doen is, over hoeveel personeelsleden gaat het? En
hoeveel kan er in goede orde op ‘bespaard’ worden of is het in feite een
citroen die al ver uitgeknepen is? Of gaat het om zodanig oud personeel
dat men hen misschien liever kwijt dan rijk is – zijn ze wel mee met itc
en modern bestuur
– en is het een teken van respect voor de ouderdom
hen niet te vervangen?
 
Federaal openbaar bestuur, slechts 8,3% van de totale publieke
dienstverlening

Als ‘publieke dienstverlening’ gedefinieerd wordt als tewerkstelling
met in hoofdzaak publieke financiering, dan betreft het ‘overheidsbeslag’ 
1.853.191 werknemers of 49,8% van alle loontrekkende
tewerkstelling in België. Door toevoeging van de werkenden wiens loon bij
tijdelijke werkloosheid door de overheid betaald wordt stijgt de pubklieke
dienstverlening van 45,5% naar 49,8%, zie
BuG 238. Voor het detail per deelsector en gewest, zie
tabel:

Publieke Dienstverlening per gewest op 31/12/2013
 en verdere
toelichting in

BuG 238
.
  

Publieke en niet-Publieke Dienstverlening in aantal en %
31/12/2013
    Aantal % op totaal % op PD
1. Verwerkende Nijverheid 18.790 0,5% 1,0%
2. Voor winst marktdiensten 240.576 6,5% 13,0%
3. Niet voor winst marktdiensten 657.795 17,7% 35,5%
    1. Gezondheidsz. maatsch.
Dienstverl.
566.925 15,2% 30,6%
    2. Kunst, amusement en
recreatie
46.921 1,3% 2,5%
    3. Overige diensten 43.949 1,2% 2,4%
    4. Openbare diensten 384.286 10,3% 20,7%
        1.
Federale overheid 
33.786 0,9% 1,8%
        2.
Niet-Federale overheden 
169.243 4,5% 9,1%
        3.
Buit. Zaken, bedrijven, maatsch. leven
30.302 0,8% 1,6%
        4.
Justitiële omgeving
61.366 1,6% 3,3%
        5.
Federale politie
55.532 1,5% 3,0%
        6.
Verplichte sociale verzekeringen, SZ
31.681 0,9% 1,7%
        7.
Extra-territoriaal
2.376 0,1% 0,1%
     5. Onderwijs 389.773 10,5% 21,0%
Totaal    1.691.220 45,5% 91,3%
Werkenden met deeltijdse werkloosheid 161.971 4,4% 8,7%
Totaal Publieke Dienstverlening 1.853.191 49,8% 100,0%
Totaal niet-Publieke dienstverlening 1.866.630 50,2%  
Loontrekkende tewerkstelling 3.719.821 100,0%  

  

Aangeven dat de werknemers van de
‘parastatalen’ en/of overheidsbedrijven Post, Belgacom, Vervoer (NMBS,
Lijn, Tec, MIVB) terug te vinden zijn onder de ‘voor winst marktdiensten’,
voor detail zie tabellen

Loontrekkende tewerkstelling en PD per sector 31/12/2008-2013

en

Publieke Dienstverlening per gewest op 31/12/2013

Van de hierboven vermelde 384.286
werknemers onder Openbaar Bestuur zijn er 202.587 werknemers onder
RSZ-statuut, te onderscheiden van de werknemers onder RSZ-PPO, de
Plaatselijke en Provinciale overheid, die niet in het federale vizier
komen.
 
Maar bij de 202.587 RSZ-werknemers staan ook de Gewestelijke en
Gemeenschapsambtenaren en de werknemers van Ziekenfondsen, die dus niet
onder de bevoegdheid vallen van de federale regering. Als deze weggelaten
worden betreft de RSZ-telling op 31/12/2013 nog  154.261
werknemers, dat is de vetpot van het het federaal openbaar bestuur,
waarover Jan Jambon in De Ochtend van 09/10/2014 het had. Het betreft
8,3%
van de gehele Publieke dienstverlening, dwz tewerkstelling die in
hoofdzaak door de overheid wordt gefinancierd. Maar welke prijsbeesten
staan in deze stal?
 
Welke diensten behoren tot het
federaal openbaar bestuur?
 
Hendrik Bogaert, Staatssecretaris
voor Ambtenarenzaken en Modernisering van de Openbare dienst in de vorige
regering kan ons misschien wat wijzer maken. Bogaert sprak in

DS van 22/09/2013
over 70.000 VTE in 2013, naast de ‘speciale
korpsen’ (militairen, magistraten, …) die ook goed waren voor 60.000
VTE.  Hendrik stelt verder: “Eind juni 2008 waren er, omgerekend
naar voltijdse eenheden (VTE’s) 74.102 ambtenaren aan het werk in
de federale ministeries en parastatalen en 66.584 in de bijzondere
korpsen (leger, magistratuur); samen 140.686. Vier jaar later, eind juni
2012, waren er nog 70.554 in de ministeries en parastatalen (3.700
minder) en nog 58.928 in de bijzondere korpsen (7.500
minder). Samen waren dat er nog 129.497 of ruim 11.000
minder dan in 2008
.”

Interessante informatie, ook al is ons niet altijd duidelijk wat bedoeld
wordt, bv met die ‘parastatalen’. Het aantal van 129.497 VTE ‘matcht’
met de 154.261 werknemers in de RSZ-telling waar ook deeltijdsen in
meegeteld worden. Het is op deze 154.261 dat we hier verder ingaan.

 
Het federaal Openbaar Bestuur in de RSZ-telling

 
Vooreerst toch de vaststelling dat het federale Openbaar Bestuur al
serieuze pillen heeft moet slikken, –8,2% of -13.865
werkplaatsen op vijf jaar tijd. Dat het ACOD hierop wijst is dus niet
onterecht. Hopelijk hebben de technici van de partijen dit materiaal ook
eens onder ogen genomen fluisterde me een getrouwe lezer in. Maar de
oudjes zitten massaal te wachten om te gaan en die konden toch al niets
van de informatica, 1 op 5 vervangen, dan weet die ene misschien nog niet
wat hij/zij moet doen
hoorde ik Jan Jambon al denken bij zijn
tussenkomst in De Ochtend.
 

Federaal Openbaar Bestuur  aard en evolutie
31/12/2008-2013 
  2008 2012 2013 evolutie 08/13 % evol. 08/13
O – Openbaar bestuur, defensie, soc. verz. 168.126 155.519 154.261 -13.865 -8,2%
      1. Federale
overheid, algemeen
37.681 34.364 33.786 -3.895 -10,3%
          – Federale
overheid
         
      3. Buit. Zaken,
bedrijven, maatsch. leven
29.388 28.197 27.671 -1.717 -5,8%
         
– Overig alg. overheidsbestuur
3.578 3.298 3.172 -406 -11,3%
         
– Gezondheidszorg., onderwijs, cultuur
15.186 14.443 14.162 -1.024 -6,7%
         
– Stimuleren van het bedrijfsleven
7.935 8.013 7.930 -5 -0,1%
         
– Buitenlandse zaken
2.689 2.443 2.407 -282 -10,5%
      4. Justitiële
omgeving 
68.597 61.495 61.366 -7.231 -10,5%
          
– Defensie
40.838 33.925 33.771 -7.067 -17,3%
          
– Rechtbanken
661 570 558 -103 -15,6%
          
– Strafinrichtingen
26.929 26.818 26.859 -70 -0,3%
          
– Overige met betrekking tot justitie
169 182 178 9 5,3%
      5. Federale
politie
15.429 15.258 15.399 -30 -0,2%
          
– Federale Politie
15.388 15.206 15.347 -41 -0,3%
          
– Overige openb. orde en veiligheid
41 52 52 11 26,8%
      6. Verplichte
sociale verzekeringen, SZ
17.031 16.205 16.039 -992 -5,8%
          
– Verpl. sociale verz. zonder ziekenf.
14.094 13.641 13.401 -693 -4,9%
          
– Overige sociale zekerheid
2.937 2.564 2.638 -299 -10,2%

Met dit overzicht wordt duidelijker wat ‘Openbaar Bestuur’
is. Het betreft ondermeer Defensie (33.771, min 17,3% op 5 jaar!
met dank aan De Crem),
Strafinrichtingen (26.859) en Federale politie (15.347) of
75.977
in totaal. De helft van het Openbaar Bestuur wordt dus ingevuld
met ‘bijzondere korpsen” of onderdelen waarop niet veel (meer) kan
bespaard worden, of wel?

De leeftijdsverdelingen van deze onderdelen laat eerder oud personeel
zien, wat verwonderlijk is voor de strafinrichtingen die klagen dat ze
geen bewakers vinden, en ook voor de federale politie die het komende
decennium aan verjonging toe is. Hier zal allicht geen sprake zijn van
vervanging van 5 gepensioneerden door 1 nieuwe kracht, maar van een forse
injectie van jongeren, ondermeer met migratieachtergrond. Dàt zal de échte
uitdaging zijn van Jan Jambon en de regering, en niet de lijken die ze
zogezegd in de kast zien hangen..
  

DeWereldMorgen.be
 
DeWereldMorgen.be
 
DeWereldMorgen.be
 

Wat
blijft er over als “Openbaar Bestuur”?

Het algemene openbaar bestuur, de verschillende FOD’s of Federale
OverheidsDiensten. 33.786 ambtenaren waarvan de helft ouder is dan
50 jaar.

DeWereldMorgen.be

 
De andere diensten Openbaar bestuur bestaan uit 3.172
ambtenarenvoor het overige algemeen
overheidsbestuur, 14.161 ambtenaren ter ondersteuning van
Gezondheidszorg, Onderwijs en Cultuur. 7.930 ambtenaren ter
ondersteuning van het Bedrijfsleven en 2.407 voor Buitenlandse
zaken, 27.671 in totaal. Hun leeftijdsverdeling ziet er zo uit:
   

DeWereldMorgen.be

  
Ook al niet zo’n jong publiek, maar wel met een jongere
instroom, moet die stopgezet?

Blijven de Verplichte Sociale Verzekeringen,
n.l. pensioenen (Zuidertoren), de RVA (Keizerslaan), Sociale Voorzorg
(Zwarte Lieve Vrouwestraat),  RIZIV,( Tervurenlaan) … nl 13.401
ambtenaren waarvan
46,8%
ouder dan 50 jaar.
  

DeWereldMorgen.be

Zal de Minister voor Ambtenarenzaken
geduldig elk vertrekkend personeelslid aanturfen en bij elke vijfde een
streepje trekken en dan weten, hier kan ik iemand vervangen?.
 
Federaal Openbaar Bestuur naar aard en woonplaats
 
Voor de gegevens voor alle sectoren, zie tabel

Publieke Dienstverlening per gewest op 31/12/2013
.  Eerder
dan de aantallen zijn de % in de volgende tabel van belang.

Federaal Openbaar Bestuur naar aard en woonplaats
31/12/2013
  Vlaams Brussels Waals België Buitenl. Totaal
O – Openbaar best., defensie, Soc. Verz. 84.454 11.703 57.336 153.493 768 154.261
      1. Federale
overheid, algemeen
19.129 2.390 12.154 33.673 113 33.786
          – Federale
overheid
           
      3. Buit. Zaken,
bedrijven, mtsch. leven
15.444 3.907 8.147 27.498 173 27.671
         
– Overig alg. overheidsbestuur
1.681 295 1.190 3.166 6 3.172
         
– Gezondheidsz., onderwijs, cultuur
8.202 1.971 3.940 14.113 49 14.162
         
– Stimuleren van het bedrijfsleven
4.607 1.032 2.267 7.906 24 7.930
         
– Buitenlandse zaken
954 609 750 2.313 94 2.407
      4. Justitiële
omgeving 
32.885 3.004 25.100 60.989 377 61.366
          
– Defensie
18.764 1.165 13.555 33.484 287 33.771
          
– Rechtbanken
288 133 137 558 0 558
          
– Strafinrichtingen
13.793 1.654 11.322 26.769 90 26.859
          
– Overige met betrekking tot justitie
40 52 86 178 0 178
      5. Federale
politie
8.089 1.083 6.162 15.334 65 15.399
          
– Federale Politie
8.082 1.075 6.155 15.312 35 15.347
          
– Overige openb. orde en veiligheid
7 8 7 22 30 52
      6. Verplichte
sociale verzek., SZ
8.907 1.319 5.773 15.999 40 16.039
          
– Verpl. sociale verz. zonder ziekenf.
7.262 1.100 5.007 13.369 32 13.401
          
– Overige sociale zekerheid
1.645 219 766 2.630 8 2.638
 

Federaal Openbaar Bestuur naar aard en gewest 31/12/2013 in %
  Vlaams Brussels Waals België
O – Openbaar bestuur, defensie, soc. verz. 55,0% 7,6% 37,4% 100,0%
      1. Federale
overheid, algemeen
56,8% 7,1% 36,1% 100,0%
          – Federale
overheid
       
      3. Buit. Zaken,
bedrijven, mtsch. leven
56,2% 14,2% 29,6% 100,0%
         
– Overig alg. overheidsbestuur
53,1% 9,3% 37,6% 100,0%
         
– Gezondheidsz., onderwijs, cultuur
58,1% 14,0% 27,9% 100,0%
         
– Stimuleren van het bedrijfsleven
58,3% 13,1% 28,7% 100,0%
         
– Buitenlandse zaken
41,2% 26,3% 32,4% 100,0%
      4. Justitiële
omgeving 
53,9% 4,9% 41,2% 100,0%
          
– Defensie
56,0% 3,5% 40,5% 100,0%
          
– Rechtbanken
51,6% 23,8% 24,6% 100,0%
          
– Strafinrichtingen
51,5% 6,2% 42,3% 100,0%
          
– Overige met betrekking tot justitie
22,5% 29,2% 48,3% 100,0%
      5. Federale
politie
52,7% 7,2% 40,2% 100,0%
          
– Federale Politie
52,8% 7,0% 40,2% 100,0%
          
– Overige openb. orde en veiligheid
33,3% 33,3% 33,3% 100,0%
      6. Verplichte
sociale verzek. SZ
55,7% 8,2% 36,1% 100,0%
          
– Verpl. sociale verz. zonder ziekenf.
54,3% 8,2% 37,5% 100,0%
          
– Overige sociale zekerheid
62,5% 8,3% 29,1% 100,0%

Eerste opvallend gegeven is de extreme ondervertegenwoordiging van
inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in het Openbaar Bestuur,
dat nochtans in hoofdzaak in Brussel gevestigd is, nl. 7,6% van
deze tewerkstellingen terwijl 10,4%, of een ondervertegenwoordiging
van 27% van de bevolking dat er woonachtig is. Van Defensie woont
maar 3,5% in Brussel, van Strafinrichtingen maar 6,2% en van
de federale politie maar 7,0%, extreem, die om een extreme
inhaaloperatie vraagt.

Opvallend is ook de oververtegenwoordiging van Wallonië in de aanbreng van
federale ambtenaren, politie, militie, strafinrichtingen enz. Waar het
bevolkingsaandeel van Wallonië 32,1%
is bedraagt hun aandeel in de federale diensten Openbaar Bestuur
37,4%
, of een oververtegenwoordiging met 17%. Voor het Vlaams
gewest bedraagt het aandeel in de bevolking 57,5% en het aandeel in
federaal openbaar Bestuur 55,0% of een ondervertegenwoordiging van
4%.

Misschien is de redenering simpel geweest bij Jan Jambon, als er vijf
Walen op pensioen gaan, en we vervangen die door  1 Vlaming, dan is
het evenwicht vlug(ger) in orde. Als het dan een Nederlandssprekende
Brusselaar met migratieachtergrond is, dan komt het misschien langzaam nog
goed.

% 45+, 50+, 55+ en 60+ op het totaal werknemers

Voor de gegevens van alle sectoren, zie tabel:


Loontrekkende tewerkstelling per leeftijd en gewest op 31/12/2013
 
 
Diensten met een extreem verouderde personeelsopbouw springen
eruit, dat op de grafieken al duidelijk. Bij het ‘klassiek’ openbaar
bestuur, de FOD’s, is 62,1% meer dan 45 jaar, bij de Verplichte
Sociale Verzekeringen 61,9%, dat is extreem. Het zijn gemakkelijke
besparingen met zulk een leeftijdsopbouw die op een korte termijn gemakkelijk
binnen te halen zijn. Is dat ‘structureel besparen? Zelfs bij volledige vervanging zou er een
aanzienlijk besparingseffect zijn omdat de kost van een 21 jarige
contractueel maar een fractie is van deze van een 62 jarige in het
openbare ambt. Waarom deze (blinde) besparingsdrift?
   

Federaal Openbaar Bestuur naar aard en
vervangingsnoodzaak 45+, 50+, 55+, 60+
  Totaal % 45+ % 50+ % 55+ % 60+
O – Openbaar bestuur, defensie, soc. verz. 154.261 52,6% 36,1% 18,5% 4,8%
      1. Federale
overheid, algemeen
33.786 62,1% 47,9% 29,1% 7,5%
          – Federale
overheid

 33.786

62,1% 47,9% 29,1% 7,5%
      3. Buit. Zaken,
bedrijven, maatsch. leven
27.671 50,2% 36,0% 21,2% 6,5%
         
– Overig alg. overheidsbestuur
3.172 49,6% 35,5% 22,5% 7,2%
         
– Gezondheidsz., onderwijs, cultuur
14.162 47,7% 33,0% 18,5% 5,1%
         
– Stimuleren van het bedrijfsleven
7.930 52,8% 39,9% 24,5% 7,9%
         
– Buitenlandse zaken
2.407 57,0% 42,0% 24,9% 9,8%
      4. Justitiële
omgeving 
61.366 49,6% 29,3% 11,3% 3,1%
          
– Defensie
33.771 49,9% 26,3% 5,4% 0,7%
          
– Rechtbanken
558 55,9% 38,0% 20,6% 8,1%
          
– Strafinrichtingen
26.859 49,2% 32,9% 18,6% 6,1%
          
– Overige met betrekking tot justitie
178 29,8% 20,2% 9,6% 4,5%
      5. Federale
politie
15.399 41,4% 28,2% 12,9% 2,2%
          
– Federale Politie
15.347 41,5% 28,3% 12,9% 2,2%
          
– Overige openb. orde en veiligheid
52 15,4% 9,6% 3,8% 3,8%
      6. Verplichte
sociale verzekeringen, SZ
16.039 59,4% 44,7% 24,8% 5,4%
          
– Verpl. sociale verz. zonder ziekenf.
13.401 61,9% 46,8% 25,7% 5,6%
          
– Overige sociale zekerheid
2.638 46,7% 34,4% 20,1% 4,7%

 
En waar is het respect voor de ouderdom, en het werk dat
ambtenaren op oudere leeftijd leveren, wat beeld geeft men van het werken
op oudere leeftijd en de verlenging van de loopbaan, quantité
négligeable
? Wie het oude niet eert is geen ministerpost weerd?


BuG 240 on-line
                                
Printversie (7p)

 
Jan Hertogen, socioloog
www.npdata.be

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!