Zelenski, 2022, Wikimedia

De Oekraïense president Zelenski is slim, maar niet verstandig. Hij wil maar niet begrijpen wat zijn plaats is, en wordt dan ook op zijn plaats gezet door de Amerikaanse politieke top als hij publiekelijk kritiek uit op de NAVO. Hij is als een hoofdrolspeler in een Amerikaanse film, een internationaal gepromote vedette die die film moet helpen verkopen terwijl hij nog gedraaid wordt,  maar hij moet niet denken dat hij zich met het scenario mag bemoeien. Hij probeert dat wel, maar loopt dan met zijn kop tegen de muur. Die muur heet Joe Biden.

Het is een gemeenplaats, maar ze kan niet vaak genoeg herhaald worden: achter oorlogen zitten belangen. Die bepalen heel sterk de strijd. Om de oorlog te begrijpen moet je naar de belangen kijken en niet alleen maar luisteren naar de mooie frasen die de oorlog moeten verantwoorden. Zoals Bidens belachelijke propagandaverhaal dat de wereld zich in een strijd bevindt tussen de democratische staten en de autocratische. Tussen de goeden en de slechten.

Dat vertelseltje zegt ook dat het gaat om de vrijheid. Het lijkt te gaan om de vrijheid van de mensen, maar – ssjjjt!! – in feite is de vrijheid van het kapitaal bedoeld. Dat heeft grondstoffen nodig, veel en goedkoop, met gegarandeerde leveringen, en ook goedkope arbeidskrachten die alles slikken. En dus oh nee: best geen vakbonden, geen minimumlonen, geen rechten van werknemers… En vooral: alles onder toezicht en in het voordeel van de VS, die zoveel mogelijk controle willen over de wereld.

Oekraïne is maar een onderdeeltje van de wereldwijde machtsstrijd van de VS

Daarmee komen we bij de eerste les in realititeitsbesef die Zelenski moet leren. Hij en zijn Oekraïne zijn een onderdeeltje van de Amerikaanse machtsstrategie. Die wil de opkomende wereldmacht China afremmen en zoveel mogelijk fnuiken. Om de strijd met China aan te gaan, moet Amerika de handen vrij hebben en eerst die andere rivaliserende, verzwakte maar toch weer aansterkende grootmacht die Rusland is, zoveel mogelijk verzwakken, of liefst van al uitschakelen. Want een strijd tegen China én Rusland tegelijkertijd is strategisch geen goede zaak.

De door het NAVO-opperhoofd Biden geprovoceerde oorlog in Oekraïne gaat dan ook niet echt om Oekraïne en zijn zogenaamde vrijheid of souvereiniteit, maar om het uitschakelen van Rusland. En wel op de goede manier: zonder dat er Amerikaanse soldaten bij sneuvelen, want dat levert in Amerika een slechte pers op en allicht ook gauw weerstand bij de bevolking. Dus wil Biden in geen geval een oorlog van Amerika met Rusland, maar uitsluitend een oorlog van Oekraïne tegen Rusland, zodat de gesneuvelden Oekraïners zijn en de enorme schade van de oorlog beperkt blijft tot Oekraïne. Van de wederopbouw kan Amerika dan bovendien profiteren.

Rusland moet liefst gekraakt worden, maar als dat niet lukt, toch op zijn minst economisch uitgeput door de oorlog, en liefst ook gedestabiliseerd, zodat er een “regime change” kan plaatsvinden. De Amerikanen zijn daar goed in, in het creëren van regime change in andere landen, dat is bekend. Poetin ten val brengen, dat is de niet zo geheime wens van de VS.

Business first!

Naast (en binnen) het geostrategische spel van de strijd van de VS om de wereldoverheersing is er natuurlijk nog het militair-industrieel complex, dat vervlochten is met de politiek en zijn strategie, maar een eigen priotaire doelstelling heeft: geld verdienen, en wel zoveel mogelijk. Dat is waar Zelenski op botst, tot zijn grote onbegrip en ergernis. Hij krijgt weinig of niets van het meest avantgardistische wapentuig waarmee hij dichter bij een overwinning op de Russische troepen zou kunnen geraken. Het Westen bezorgt hem wel gul oud militair spul: oude Russische Mig-jachtvliegtuigen, oude tanks… Die kunnen dan in het Westen worden vervangen door duur betaald modern Amerikaans militair gerief zoals tanks en jachtvliegtuigen die up-to-date zijn. Een bittere les voor Zelenski: de Amerikaanse wapenbusiness heeft voorrang op het overwinnen van de Russische troepen!

Daar houdt de ellende voor Zelenski niet mee op. Nu de oorlog in Oekraïne de kansen op herverkiezing van Joe Biden als president in gevaar kan brengen, heeft Biden fluks beslist dat het moet gedaan zijn met die oorlog, die toch al een deel van zijn doelstellingen bereikt heeft, namelijk Rusland beschadigen door veel gesneuvelde soldaten en de enorme kosten van de oorlog. Er moet nu onderhandeld worden.

Onderhandelen als nederlaag voor Zelenski en Oekraïne

Rusland zal niet bereid zijn om een NAVO-lidmaatschap van Oekraïne te accepteren en ook niet om de Krim op te geven, en het zal zeker moeilijk doen over het veroverde deel van Oekraïne met zijn overwegend Russisch sprekende bevolking. In onderhandelingen stappen betekent dus voor Zelenski meteen al een enorm verlies aan politiek en militair resultaat en dus ook aan prestige. Hij moet zich zeer beetgenomen voelen door de huidige evolutie naar onderhandelingen.

Hij voelde de klap al tijdens de NAVO-top in Vilnius, waar het lidmaatschap van Oekraïne bij de NAVO alweer aan zijn neus voorbijging: principieel, zo werd herhaald, is de plaats van Oekraïne in de NAVO – versta, beste Zelenski: ga maar door met vechten! – maar concreet werd daar geen datum op gezet en werden vage voorwaarden vermeld. Het is dat NAVO-lidmaatschap waar Rusland de oorlog om begonnen is, dus onderhandelen betekent dat het er niet komt.

Daar staat Zelenski dan, met lege handen, na een oorlog die een grote menselijke en materiële kost veroorzaakt heeft en alleen maar een negatief resultaat gaat opleveren. Arme man! Hij heeft de zaken helemaal verkeerd begrepen en moet waarschijnlijk straks aan zijn volk een pijnlijke mededeling doen, die erop neerkomt dat de oorlog voor niets geweest is. Hij heeft zich laten gebruiken door de VS, en het moet zo stilaan tot hem doordringen dat hij zich heeft laten misbruiken. Alweer een bittere werkelijkheid voor de hooggeprezen en alom geknuffelde president van Oekraïne, die dacht dat hij als held een hoofdrol speelde in het politieke theater, maar ermee moet leren leven dat hij maar een bijrol heeft.