De Citizens’ Climate Lobby, de burgerbeweging waar ik lid van ben heeft mij de unieke kans gegevens om aanwezig te zijn op de COP25, als observator. Het wordt mijn eerste klimaatconferentie.
Op weg naar Madrid, tijdens de 23 uur lang durende busrit heb ik het boek « Losing Earth” gelezen. Het gaat over de klimaatonderhandelingen en discussies tussen 1979 en 1989, toen men er bijna in geslaagd was om bindende regels vast te leggen voor het reduceren van CO2 emissies. Na het succes van het Montreal protocol, het aan banden leggen van CFKs om het gat in de ozonlaag te herstellen verwachtte iedereen zich aan een gelijkaardig succes voor de CO2. De wereld zou er nu heel anders uitzien als het toen gelukt was. Olie- en gasbedrijven waren nog niet de ontkenningsmachines geworden die ze nu zijn, en hadden er zich eigenlijk bij neergelegd dat ze zich aan de nieuwe regulering zouden moeten aanpassen. Het fenomeen van klimaatontkenning bestond praktisch niet, zelfs niet bij de Republikeinen. En toen opeens vond men het niet nodig om de klimaatcrisis aan te pakken : te vroeg, te voorbarig, niet panikeren, werd er gezegd.
Een bal die op de top van een heuvel ligt en die plots naar links begint te rollen. Indien een paar luchtmoleculen de bal anders geraakt hadden was de bal naar rechts gerold.
Komt het momentum nog om een koolstofprijs in te voeren ? Kan de bal nu nog een andere kant uit rollen ? Of graaft iedereen zich steeds verder in in zijn stellingen ?
De koolstofprijs, daar draait alles uiteindelijk om. Slagen we erin om een gestaag stijgende prijs in te voeren op alle CO2 ? Indien ja, dan volgt daar mathematisch uit dat de dagen van de fossiele brandstofindustrie geteld zijn – deze bedrijven kunnen dan nog gerust een toekomst hebben, maar NIET als producenten van fossiele brandstoffen.
Als ik de agenda van de COP25 bekijk, dan zie ik veel complexiteit. Veel parallelle meetings, officiële en onofficiële, side events, persconferenties, open en gesloten meetings. Zodanig veel dat ik begin te denken : complexiteit is, net zoals klimaatontkenning, een vijand van actie. Als ik in een cynische bui ben denk ik zelfs: Die complexiteit zou wel eens deel kunnen uitmaken van een bewuste strategie om alles bij het oude te laten.
Het spelletje is immers niet: wie krijgt er gelijk. Dat is het spelletje dat de wetenschappers spelen. Ze hebben niet door dat hun tegenstanders heel andere spelregels hanteren, en een heel andere definitie van winnen. Winnen is voor sommigen: echte klimaatactie weer een jaar kunnen uitstellen. Er zou een cartoon van gemaakt moeten worden, de wetenschappers die juichen: ja, wij hebben gelijk gekregen. En de klimaatontkenners die juichen: ja, de fossiele brandstofindustrie wordt nog steeds geen strobreed in de weg gelegd.
Er zijn ook zoveel meetings over bijkomstigheden. Nu ja, het zijn geen bijkomstigheden, maar wel in vergelijking met HET GROTE PROBLEEM. Laat ons alstublieft beginnen bij de basis en het fossiele brandstofgebruik zo snel mogelijk afbouwen. En als we dan de wereldwijde CO2 emissies steil naar beneden zien gaan – in plaats van zoals nu nog steeds naar BOVEN – dan kunnen we het in de COPs over andere zaken hebben: over de verzuring van de oceanen, over natuurlijke oplossingen om koolstof te sequestreren, over de rechten van inheemse volkeren, over gender issues, over natuurbescherming.
Nu maakt het op mij de indruk van een drugverslaafde die steeds meer drugs gebruikt maar ondertussen wel volop zit te fantaseren over een nieuw leven, een nieuw lief, een nieuwe job, een nieuwe internationale carrière in de muziekbusiness … Ja mijn beste, maar geraak eerst eens van die drugs af. Het klinkt gewoon niet geloofwaardig.
Het decarboniseren van de samenleving en de economie. Daar komt het op neer. Nu zijn we schuldig bij elke ademteug die we nemen, bij elke stap die we zetten, bij elke aankoop die we doen. Alles zit tjokvol koolstof. De oplossing is niet om allemaal mea culpa te slaan. De oplossing is ook niet om (zoals ik gedaan heb door de bus naar Madrid te nemen) je in enorme bochten te wringen om je koolstofvoetafdruk naar beneden te krijgen. De samenleving zou gewoon zo in elkaar moeten zitten dat je gewoon als je LEEFT, als normale mens, je niet automatisch schuldig bent aan het kapotmaken van de planeet. De economie moet gedecarboniseerd worden. En dan kunnen we met een gerust geweten voort met de rest van ons leven.
