Welkom op de blog van Radio 68,  de internetradio  met een wekelijkse uitzending waarin het geëngageerde woord centraal staat: het klassieke of hedendaagse linkse lied, protestsongs, commentaren, toespraken, debatten, vertellingen, poëzie. Zonder onderscheid van taal, genre, stijl of tijd. 

Het is alweer van 1978 geleden dat het Streekhuis Malegijs in Kemmel, West-Vlaanderen, de Elfnovembergroep oprichtte om de zestigste verjaardag van de Wapenstilstand  van 1918 te vieren. Kleine verhalen van de kleine man, toen een weinig gangbare historische invalsboek, werden gebundeld tot een volksboek, maar dienden gelijk als stof voor een volksspel: Nooit brengt een oorlog vrede. Je hoort de volledige langspeelplaat op Radio 68.

“Nooit brengt een oorlog vrede”, brengt een ronduit pacifistische boodschap. De kleine man verliest altijd. Duitse, Franse, Engelse en Belgische sukkelaars moorden elkaar uit, terwijl zij eigenlijk  broeders zijn in de strijd voor meer solidariteit, welvaart en vrede. Toch  brengt dit volksspel geen staande ovatie aan de kleine man, want de tweede boodschap luidt dat elkeen verantwoordelijk is voor zijn daden.  Een snotneus die vrijwillig dienst neemt en de vader die daar prat op gaat, doen mee aan de oorlog. “Gans het raderwerk staat stil, indien Uw macht’ge arm dat wil”, houdt in dat elke arm tot de daad overgaat en de machines stillegt. De grootindustriëlen mogen er dan van langs krijgen, ook de lokale profiteur wordt niet gespaard.

Feesten van 1918 tot 1914

“Nooit brengt oorlog vrede”, zet de chronologie op zijn kop en begint bij het feestgedruis van de Wapenstilstand in 1918 om te eindigen bij het… feestgedruis van de mobilisatie vier jaar ervoor, toen jonge mannen met een bloem in hun knoopsgat zingend ten oorlog trokken, zowel bij ons als bij de Andere.  Die omgekeerde chronologie doet de vele tegenstellingen beter tot zijn recht komen:  in het begin van dit spektakel horen we een patriottisch lied over Onze Helden en een schoolgedicht over ons Dappere Vaderland, op het  einde luisteren we naar de vredesboodschap van  de Franse socialistische voorman Jean Jaurès. Dan volgt een schot. Jaurès de vredesboodschapper is dood. Het 21:40 uur in Parijs op vrijdag 31 juli 1914. Drie dagen later barst de Grote Oorlog los.

“Nooit brengt een oorlog vrede”, blijft een hele langspeelplaat lang boeiend omdat het al die contrasten blijft uitspelen, zowel inhoudelijk als artistiek. Inhoudelijk: we horen een jonge vrouw die zwanger is van een Engelse soldaat en als moordenares zal worden  beschouwd mocht ze abortus ploegen, terwijl haar echtgenoot de plicht heeft om mensen te doden. Hij zou te jong zijn om te trouwen, maar is blijkbaar niet te jong om te moorden. De frase “Aanschouwen wij de strijd, aanschouwen wij het lijden”, wordt gezongen door een koor dat ironisch genoeg als een kerkkoor klinkt.  Artistiek, krijgen we een opeenvolging van zang, koor, geluid, samenzang à la Internationale Nieuwe Scène, klassiek koor,  karamellenverzen, monologen…

Soldaten van de Vrede

De inleiding laat geen twijfel bestaan over de dubbele boodschap. Vooreerst: oorlog is oorlog.  Dit volksspel mag dan wel over WO I handelen, in wezen handelt het over De Oorlog. Het gebeuren mag zich dan wel in De Westhoek afspelen, de situatie is overhevelbaar  naar om het even welke moderne oorlogssituatie. Ten tweede: alleen de man in de straat kan vrede garanderen, wat hij heeft geen enkel  belang bij oorlog. Wel integendeel, oorlog vernietigt  mensen en hun geluk. De gewone man moet over alle grenzen heen de handen in elkaar slaan om Soldaten van de Vrede te worden. Internationale solidariteit dus.

Dit zijn de laatste woorden:

Hoe zeer ook wordt geleden,nooit brengt een oorlog vrede,maar zinneloze nijd.Laat ons hier dus verwensen,de haat onder de mensen,de leugen van het glorierijke wapenfeit.

Eddy Bonte

Referenties Diverse: “Nooit brengt een oorlog vrede”, LP,Malegijs, 1978. Je vindt er nieuwe composities van Wannes Van De Velde, zoals het titelnummer, en liederen die hij voor deze gelegenheid bewerkte (met name uit het “Oud Iepersch Liedboek” en “Chants populaires des Flamands de France”).  Ook volksmuzikanten Alfred Den Ouden en  Kristien geven present. Hoesillustratie: GAL. De plaat dateert van 1978 en is, hoewel er genoeg oorlogen woeden, helaas vergeten. RADIO 68 DRAAIT DE VOLLEDIGE LP.

De uitzending   Radio 68 draait de volledige LP in het programmaonderdeel “Free Speech / De gedachten zijn vrij” van de show My Generation: zondag 15 juni om 16 en 21 uur, maandag 16 en dinsdag 17 juni om 16 uur, woensdag 18 en woensdag  25 juni vanaf 12 uur. Radio 68.

Radio 68 is een niet-commerciële  en onafhankelijke internetradio  die opkomt voor bepaalde types muziek en woord die je zelden of nooit hoort in een samenleving waar enkel geld en glitter telt. Radio 68 wil ook de herinnering levend houden en focust daarom op zeldzame, vergeten, over het hoofd geziene, onterecht opzijgeschoven, niet-commerciële en door de media verbannen artiesten, genres en muziekjes.