Niets is gratis

Dat wij, de kijkers,
dringend moeten beseffen dat niks gratis is. Hoewel het mij steeds
opnieuw kan verwonderen hoe er van (bijna) niks slakroppen,
aardbeien, appelen, mensen en dies meer groeien, begrijp ik dat de
politiekers in kwestie een nieuw beginselprincipe probeerden te ‘framen’.

De heer Bourgeois en mevrouw Rutten waren het roerend eens, zoals het
hoort bij de start van een huwelijk. Behalve dat het bizar is om in
een regeringsverklaring er een duidelijk punt van te willen maken dat
het gedaan moet zijn met die profiterende gepensioneerde
tramreizigers, is er nog een ander opvallend gegeven. Het is
inderdaad zo dat niks gratis is, behalve dan voor de rijken en de
machthebbers. Mensen met een loon van 1400 euro krijgen geen
VIP-uitnodigingen, ‘relatiegeschenken’, snoepreisjes, auto’s met
chauffeur en onkostenvergoedingen van 5000 euro zonder
verantwoording. Ze moeten zelfs betalen voor de miezerige
machinekoffie tijdens de pauze. En na 40 jaar werken krijgen ze nog
minder, en krijgen ze te horen dat ‘het begrip gratis’ niet bestaat
en dat ze maar op internet hun identiteitskaart moeten vernieuwen.

Wel, beste regering,
beste Gwendolyne, als niks nog gratis mag zijn, dan moet het dringend
afgelopen zijn met giften, sponsoringen, VIP-uitnodigingen,
staatbegrafenissen, bedrijfssubsidies, extra-legale vergoedingen,
staatsbezoeken, politiebegeleiding, ‘forfaitaire
onkostenvergoedingen’, enzovoort enzovoort. Ik stel ook voor dat elke
politieker voortaan alles zelf betaalt, gewoon, met geld van zijn
‘loon’, zoals iedereen, voor alles. Dus ook voor de drankjes, de
koffiekoeken, de lunches, de diners, de ‘seminarie’weekends, de
‘werk’bezoeken, de feestjes, de verkiezingsfoto’s, enzovoort
enzovoort. En geen ‘gratis’ geld meer naar partijen. Elke dotatie
gewoonweg stopzetten, voor koningen net als voor partijen.
Onmiddellijk stoppen daarmee. Het moet dringend duidelijk worden dat
‘gratis’ niet bestaat. Groot gelijk, Gwenolyne. Ik citeer haar: “Wie
denkt dat iets gratis is, die houdt er geen rekening mee dat een
ander de factuur betaalt’. Wie betaalt ‘de factuur’, mevrouw, van u
en uw exuberante vrienden? U noemt het een ‘duidelijke politieke
keuze’, zeggen dat ‘het begrip gratis’ niet bestaat. Een taalkundig
of ethisch oordeel is het in elk geval niet.

Er moet een nieuwe
mentaliteit komen: minder middelen, meer vrijheid

Op het vlak van onderwijs is Gwendolyne ook heel duidelijk: besparen.
Minder betuttelen noemt zij dat. Meer vrijheid noemt
zij dat… Minder geld dus. Het is duidelijk dat onze hogescholen en universiteiten meer
en meer studenten aantrekken, maar ze krijgen minder middelen,
pardon, meer vrijheid. Minder middelen, maar meer vrijheid. Zo moeten
we het zien, vindt mevrouw Rutten.

Persoonlijk heb ik ooit een aula
gedeeld met meer dan 600 andere studenten. Op zich geen probleem. Wel
een probleem wordt het wanneer men de problematiek van het hoger
onderwijs onder de loep neemt en ziet dat de dreiging van zogenaamde
privé-investeringen – en dus industriële belangen, geen spook meer
is maar hoe langer hoe tastbaarder is. ‘Meer responsabilisering’,
zegt Rutten. De dagen dat universiteiten in België onafhankelijk
denkende vorsers kan kweken lijken geteld. De dagen dat universitaire
medewerkers hun ongenoegen over gevaarlijke tests met genetisch
gemanipuleerde gewassen moeten laten blijken met ‘terraristische’
aanslagen zijn al geteld. Het vonnis van ons rechterlijk orgaan sprak
boekdelen. Veel gekker moet het niet worden, dachten we dan, maar
eigenlijk wisten we toen al beter. Dat de dubbelspraakterm
‘vrijhandelsakkoord’ moet vallen, is onvermijdelijk. ‘We’ staan
machteloos tegen het transnationale geweld en laten toe dat onze
universiteiten gesubsideerde onderzoekscentra en
opleidingsinstrumenten worden van die transnationals. Hoe ‘vrijer’ we
worden, hoe minder keuze we zullen hebben, maar vooral, hoe minder
geld (‘middelen’).

Het komt neer op de
‘haves’ en ‘havenots’, zoals steeds. Maar vooral komt het neer op de
‘wannahaveitalls’.

Meer vrijheid… om
wat te doen precies? De zucht naar verlichting van papierwerk en
reguleringsdrift is een reële eis van het onderwijzend personeel,
zegt de politicus. OK, dus geef je ze minder regels (?) maar ook minder
middelen?

Meer beslissingskracht? Op welk niveau? Zou het kunnen dat
die verhoogde beslissingskracht zal resulteren in het versoepelen van
de regels op privé-investeringen, sponsoringen en verregaande beïnvloeiding en uiteindelijke praktische overname van onze opleidingsinstituten door de goddelijke
‘ondernemerswereld’?

Die
‘volk’svertegenwoordigers toch… ze zijn duidelijk bezig met onze
belangen. De belangen van het volk. Vertegenwoordigd door Bourgeois,
Rutten, Dewaele, Homans, Peeters en andere koude klootzakjes, narren
van de stromannen van de echte machthebbers, soms zo zot gedraaid dat
ze zelf niet meer weten aan welke touwen ze hangen. En als ze vallen
is er altijd een kluwen van verrotte touwen om hen op te vangen.

“We geven meer
vrijheid.” Daarmee sluit ze af, Gwendolyne. Ik ben er zeker van dat
universiteiten daarop aan het wachten waren. Minder middelen, maar meer
‘vrijheid’. Eindelijk!

“Da’s een
filosofie”, zegt Gwendolyne.

Gratis bestaat niet
(2)

“Zoals Gwendolyne
al zei, gratis bestaat niet.” Zo begint Bourgeois, om dan uit te
leggen dat die hoeveelheid ‘gratis’ water en electriciteit eigenlijk
altijd één grote leugen was. We betaalden ze later, in de volgende
facturen. Het was dus geen cadeau van de gemeenschap. Gratis bestaat
niet. Ze hebben ons goed liggen gehad, zegt Geert. Maar hebben die
bedrijven dan dubbel aangerekend? De gemeenschap eerst en dan wij nog
eens, verdoken in latere facturen? Daar zou ik toch meer over willen
weten, Geert. We moeten dringend ophouden zo naief te zijn, was de
nuchtere boodschap van Bourgeois.

Gelijk heeft u,
meneer Bourgeois. De Vlamingen, de Belgen, de Walen, we moeten
ophouden zo naief te blijven geloven in wat er ons gezegd wordt.
Gratis bestaat niet, beste Vlaming, Waal, Belg. Wen er zo snel
mogelijk aan. U hebt uw laatste portie gratis lucht geademd.

Behalve natuurlijk
als we het opnieuw over de snoepreisjes en andere vip-toestanden
hebben. Want dan bestaat gratis wel. En vanzelfsprekend. Het zou
onkies zijn om Didier Reynders 400 euro of zo te vragen voor een
WK-ticket, niet? Zeker, hij vertegenwoordigt ons land daar. Het is
onmogelijk om een staatshoofd en zijn lakeien een rekening te sturen
voor de champagne en de 14 gangen, niet? Enfin, ‘iemand’ betaalt dat
wel, maar het zal niet op de visa kaart van Reynders of De Crem staan
op ‘t eind van de maand. Hoe zat het weer, mevrouw Rutten? “Wie
denkt dat iets gratis is, die houdt er geen rekening mee dat een
ander de factuur betaalt.” Inderdaad, Gwen. Nagels met koppen.

Ik zou het
persoonlijk veel mooier vinden, als er dan toch iemand naar het WK
moet op onze kosten, om bijvoorbeeld 5 ter dood veroordeelden daar te
zien staan in plaats van Pieter en co. Internationaal sterk signaal
zou het ook zijn…

Nu denkt u dat ik
jaloers ben, maar daar gaat het niet om. Het gaat om de
onredelijkheid van de wanverhoudingen. Een beetje uit balans en
overhangend, dat gaat nog, maar als de ene schaal tegen de grond
ligt, met de ketting slap erop, en de andere schaal is hoog in de
lucht, met de ketting strak gespannen, moet je geen fysica hebben
gestudeerd om te vrezen voor een ramp.

Net zomin moet je
een politiek strateeg zijn om te zien wat er gebeurt en komen gaat.

Een ‘totale
culturele omslag’

Het
vertrouwensprincipe is volgens Bourgeois de totale culturele omslag
die nu nodig is. Gedaan met betuttelen. En met betuttelen bedoelt hij –
opnieuw – geld geven. Minder middelen, meer vrijheid, weet u wel. En meer vertrouwen. Maar vooral, minder uitgaven voor de regering, meer invloed voor de transgangsters.

Politiekers en
marketingboys en girls vragen zich gezamenlijk en constant af hoe ze
het vertrouwen van de mensen kunnen houden of winnen. De
basisstrategie blijft echter; verdeel en heers. Afleiding, show en
oneliners. Gerepeteerde leugens. Soms moeten ze niet eens een dag
meegaan en is zwart morgen wit, en overmorgen grijs. En ondertussen
verdienen ze bakken vol geld en nog veel meer I Owe You’s. Gratis
bestaat niet, betalen is voor sukkelaars.

De nieuwe regering
speelt de ‘tough love’ kaart. De zak snoep bij het begin van het kamp
afpakken en af en toe een paar geven en naar het eind van het kamp toe méér. Maar het meeste snoepgoed zelf opeten.

De bullies staan aan het roer en hebben machtige
cheerleaders.